Góra Parkowa (wys. 455m n.p.m.) to jedno ze Wzgórz Bielawskich położone w środkowej części Bielawy. Właścicielem jest Skarb Państwa, Lasy Państwowe. Nadzór nad Górą Parkową sprawuje Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych we Wrocławiu, Nadleśnictwo Świdnica, Leśnictwo Jodłownik. Powierzchnia Góry Parkowej wynosi 29 ha, w tym powierzchnia leśna 28ha. Najwygodniejsze dojście do góry prowadzi ulicą Obrońców Westerplatte, przy końcu której stoi tablica informacyjna z zaznaczonymi ścieżkami. Od strony zachodniej i południowej Góra Parkowa jest otoczona ogródkami działkowymi POD im. Gen. W. Sikorskiego i “Radość’. Od wschodu graniczy z Górą Średnią. U podnóża Góry Parkowej w ciągu drogi wojewódzkiej nr 384 przebiega obwodnica Bielawy. Na szczycie stoi metalowa wieża widokowa oraz budynek stacji transformatorowej i maszt antenowy.

Obecnie na północnym zboczu Góry Parkowej znajdują się: 200 metrowy wyciąg narciarski "Krasnal" oraz stok saneczkowy. Powstają tam również miejsca do grillowania. W kilku miejscach Góry Parkowej są pozostałości po starych poniemieckich obiektach w postaci podmurówek, betonowych elementów ławek. Na pozostałym obszarze znajduje się sieć ścieżek spacerowych, które przebiegają przez teren porośnięty lasem mieszanym z przewagą świerku, lipy i dębu. W 2004 roku wybudowano linię oświetleniową części stoku północnego dla potrzeb toru saneczkowego. W przyszłości na Górze Parkowej ma zostać utworzona ścieżka rowerowa. Gmina planuje również wybudowanie obiektu gastronomicznego.

Historia

W czerwcu 1925 roku na szczycie Góry Parkowej stanęła pierwsza w powiecie stalowa wieża widokowa (wcześniej istniały tam dwie drewniane wieże). Jej fundatorem było EGV Langenbielau, któremu przewodniczył wówczas Wolfgang Dierig. Konstrukcji nadano jego imię nazywając ją Wieża Wolfganga (niem. Wolfgangturm) [http:// pl.wikipedia.org/wiki/Góra_Parkowa_(Góry_Sowie)]. Jest to wieża o metalowej konstrukcji, mierzy 9 m wysokości. Na dwóch poziomach umieszczono platformy widokowe. Na wyższej zamocowano kierunkową tablicę orientacyjną. Tablica ta miała swoją historię. Ufundowana w 1890 r. przez Friedricha Dieriga i pastora Dehmela. Umieszczona została na szczycie, lecz po latach nie spełniała swej roli, bo całkowicie przesłoniły ją rozrastające się krzewy i drzewa. Po 50 latach żelazna konstrukcja niekonserwowana i narażona na wpływy atmosferyczne przestała być atrakcją i zamieniła się w obiekt stanowiący zagrożenie dla spacerowiczów i turystów.

W 1974 r. pracownicy działu głównego mechanika “Bielbawu” wyremontowali w czynie społecznym wieżę, wykarczowali otaczające ją chaszcze, wokoło zamontowali solidne ławki, wybetonowali podstawę obiektu oraz pomalowali całą żelazną konstrukcję farbą aby uchronić ją przed dalszą korozją. Góra Parkowa zwana jest Górą Krasnoludków, a to za sprawą legendy [Pludro Krzysztof, Legendy Gór Sowich].

Legenda o bielawskich krasnoludkach

Jak daleko sięga pamięć ludzka, najbliższe wzniesienie górskie, inne z wyglądu od pozostałych w Środkowej Bielawie, zamieszkiwały krasnoludki. Na zboczach tego kopulastego wniesienia, w rozpadlinach i maleńkich grotkach, żyły sobie od wieków małe ludki, które strzegły olbrzymiego skarbu ukrytego we wnętrzu góry. Były to dobre duszki, które pomagały biednym w przezwyciężeniu ich trosk i nieszczęść. Raz w roku, w wigilię św. Jana (23 czerwca), otwierały one dostęp do skarbów. Jednak do podziemia mogli wejść wyłącznie ludzie bardo dobrzy, uczciwi i szlachetni, natomiast źli, chciwi, rządni władzy i sławy nie mieli tam prawa wstępu. Współżycie ludności Bielawy z krasnoludkami układało się bardo dobrze do czasu jednak, kiedy Bielawa była cichą i spokojna osadą “wolnych tkaczy”. Kiedy jednak wybudowano fabryki, a na zachodnim zboczu góry zaczęto drążyć skały do budowy domów i dróg, spokojne dotąd życie krasnoludków zostało zakłócone. Wtedy to postanowiły one przenieść się z Bielawy na jeden ze szczytów masywu Ślęży. Z wielkim trudem przeniosły posiadane skarby, podziemnymi korytarzami na nowe miejsce, a same – drogą (już na powierzchni ziemi) zaczęły iść do nowego miejsca zamieszkania. Na drodze wiodącej do Sobótki przez Dzierżoniów spotkały jadącego końmi na targ chłopa z Bielawy, którego poprosiły o podwiezienie, gdyż były już bardzo zmęczone przebytą drogą. Kiedy dojechali do Sobótki, miasteczka leżącego u stóp Ślęży, pięknie mu podziękowały, a w nagrodę za litościwe serce chłopa załadowały mu cały wóz gałązkami świerku. Oburzony wieśniak, wyrzucił później gałązki jako zbędny, niepotrzebny balast. Po powrocie z targu do domu, chłop wyprzęgł konie, wprowadził je do stajni i wówczas jego żona zobaczyła, że coś na wozie błyszczy i świeci. Po sprawdzeniu okazało się, ze były to resztki pozostałych na wozie gałązek świerkowych zamienionych w złoto. Wieśniak zbladł i zadrżał ze złości, szybko zaprzągł ponownie konie i wraz z żoną pojechał szukać wyrzuconych tak nieostrożnie gałązek. Niestety, nic nie znalazł w tym miejscu, gdyż ziemia wciągnęła do wnętrza ten gałązkowy złoty skarb. Smutni i zawiedzeni powrócili do domu. Chłopem, z którego tak zakpiły krasnoludki był niejaki Herzog. Drobinki, które znalazł na wozie wystarczyły mu jednak na wybudowanie nowego domu.

Dom Herzoga był pierwszym murowanym domem w Bielawie, a obecnie jest on jednym z cenniejszych zabytków miasta. O Górze Krasnoludków głośno zrobiło się w okresie I wojny światowej, bo powrócili jej mieszkańcy. Uczynne skrzaty przybyły poruszone nieszczęściami wojny, aby nieść pomoc bielawianom, którzy w wyniku ran odniesionych na polu bitwy stali się inwalidami i kalekami. Bielawski malarz Oskar Anders, namalował z tej okazji obraz olejny pt. ”Powrót skrzatów. Mieszkańcy Bielawy wykupili specjalne ozdobne gwoździe, które miały być przeznaczone na pomoc dla ofiar wojny.

Przyroda

Na Górze Parkowej rośnie las mieszany, wyżynny, świeży. Skład gatunkowy drzewostanu wg “Operatu urządzenia lasu sporządzonego przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych: buk zwyczajny (Fagus sylvatica L.), sosna zwyczajna (Pinus sylvestris L.), dąb szypułkowy (Quercus robur L.), klon jawor (Acer pseudoplatanus L.), lipa drobnolistna (Tilia cordata Mill.), czereśnia ptasia (Prunus avium L.), brzoza brodawkowata (Betula verrucosa Ehrh.), modrzew europejski (Larix decidua Mill.). W warstwie podszytu spotykamy głównie: leszczynę pospolitą (Corylus avellana L.), jeżynę (Rubus sp.), dziki bez czarny (Sambucus nigra L.). Warstwa runa leśnego: śmiałek darniowy (Deschampsia caespitosa L.), narecznica samcza (Dryopteris filix-mas L.), trzcinnik leśny (Calamagrostis arundinacea L.), niecierpek drobnokwiatowy (Impatiens parviflora DC.), marzanka wonna (Asperula odorata L.), lilia złotogłów (Lilium martagon L.), konwalijka dwulistna (Maianthemum bifolium Weber), kopytnik pospolity (Asarum europaeum L.), barwinek pospolity (Vinca minor L.), paprotka zwyczajna (Polypodium vulgare L.), bluszcz pospolity (Hedera helix L.). Rośliny chronione:  bluszcz pospolity na północno-zachodnich stokach Góry Parkowej kilkadziesiąt metrów od szczytu - kopytnik pospolity na południowo-zachodnich stoku około 150 m od szczytu, dwa płaty o powierzchni 2 m i 1,5 m kwadratowego. - lilia złotogłów w dolnej partii Góry Parkowej ok. 350 m na południowy wschód od szczytu oraz na wschodnim stoku kilkadziesiąt metrów od szczytu pod okapem buka. Najstarszy i najbardziej okazały drzewostan rośnie w górnych partiach wzniesienia od strony północno wschodniej. Zwierzęta spotykane na Górze Parkowej: jaszczurka żyworodna (Lacerta vivipara J.), padalec zwyczajny (Anguis fragilis L.), ropucha szara (Bufo bufo L.), żaba trawna (Rana temporaria L.) [Inwentaryzacja przyrodnicza województwa dolnośląskiego, miasto Bielawa].

Ścieżka

Ścieżka ma charakter florystyczno-geologiczny ze względu na obecność nieczynnego kamieniołomu gnejsów i ciekawą roślinność.

1. Tablica informacyjna usytuowana przy ul. Obrońców Westerplatte. Za tablicą znajduje się młody (35 letni) las modrzewiowy. “Modrzew europejski jest gatunkiem drzewa iglastego należącego do rodziny sosnowatych. Pierwotnym miejscem jego występowania były góry środkowej Europy (Alpy, Karpaty), ale został rozpowszechniony na innych terenach w wyniku nasadzeń. W Polsce jest sadzony powszechnie na terenie całego kraju. Modrzew jest jedynym naszym drzewem iglastym zrzucającym liście na zimę. Igły są jasnozielone, delikatne, niekłujące, na krótkopędach wyrastają pęczkami po 20-40 sztuk, zaś na długopędach pojedynczo, skrętolegle. Jesienią, przed opadnięciem, przebarwiają się na żółto. Drewno wykorzystywane jest w budownictwie, zarówno na konstrukcje wewnętrzne, jak i zewnętrzne. Robi się także z niego sklejki, meble, boazerie, podłogi, płyty wiórowe. Nadaje się na wyroby toczone. Drewno modrzewiowe jest cenione już od czasów antycznych za wyjątkową odporność na gnicie” [www.lodz.lasy.gov.pl/a/artykul/ida/2031/].

2. Przy tablicy skręcamy na zachód i idziemy wzdłuż lasu modrzewiowego. Po ok. 150 metrach dochodzimy do polany i skręcamy w lewo podchodząc (30m) wąską ścieżką do okazałej lipy drobnolistnej. Ma ona podwójny pień o obwodach 3m i 2,4 m. Lipa drobnolistna gatunek drzewa, należący do rodziny lipowatych. Liście pod spodem nagie, tylko w kątach nerwów mają pęczki rudych włosów. “Przez Słowian uważana była za drzewo święte. Miała chronić przed piorunami i złymi duchami. Przekonanie to przejęli potem chrześcijanie i bardzo często wieszali figurki Matki Boskiej na lipie i budowali pod nią kapliczki” [pl.wikipedia.org/wiki/Lipa_drobnolistna].

3. Idąc dalej na zachód, lekko pod górę przez polanę, dochodzimy do ogrodzenia ogródków działkowych, przy którym natrafiamy na żółty szlak. Kierując się szlakiem na południe, wzdłuż ogrodzenia, docieramy do nieczynnego kamieniołomu gnejsu. Ten teren planowano objąć ochroną jako doskonałe stanowisko dokumentacyjne przyrody nieożywionej. Niestety stopień dewastacji ścian skalnych przez napisy sprayem praktycznie pozbawiły ten obiekt walorów przyrodniczych [Inwentaryzacja przyrodnicza województwa dolnośląskiego, miasto Bielawa].

4. Kierując się dalej na południe schodzimy z żółtego szlaku biegnącego na wieżę widokową. Mijamy grupę dębów szypułkowych o charakterystycznie powyginanych konarach. Dąb szypułkowy jest jednym z najważniejszych i najbardziej rozprzestrzenionych w Europie drzew liściastych. W Polsce rośnie na terenie całego kraju za wyjątkiem Podhala i Tatr. Liście jego są odwrotnie jajowate u nasady uszate z 4-5 parami klap i ogonkiem długości ok. 1 cm. Owoce: żołędzie osadzone są na szypułkach długości 3-8 cm. Ma twarde drewno doskonale nadające się do wyrobu mebli i klepki podłogowej. Kora dębu ma szerokie zastosowanie w lecznictwie.

5. Następnie skręcamy w lewo i ponownie natrafiamy na żółty szlak, przy którym znajduje się duże stanowisko barwinka pospolitego. Jest jedynym przedstawicielem rodziny toinowatych w Europie. Ma postać krzewinki o wysokości 30 cm o liściach skórzastych i niebieskich kwiatach osadzonych pojedynczo w kątach liści. Dobrze znosi zacienienie, można go spotkać w lasach liściastych, zaroślach, często sadzony jest na cmentarzach. Jest rośliną trującą. Między barwinkiem rośnie kopytnik pospolity, poznamy go po charakterystycznych zimozielonych liściach o nerkowatym kształcie. Cała roślina pachnie ostro pieprzem. Jej nasiona rozsiewane są przez mrówk

6. Kierując się w stronę wieży widokowej mijamy ciekawe skałki, na których rosną cztery lipy drobnolistne o zrośniętych konarach. Po drugiej stronie skałek natrafiamy na bluszcz pospolity pnący się po konarach drzew. “Bluszcz pospolity z rodziny araliowatych jest pnączem o zimotrwałych ciemnozielonych liściach i zdrewniałej łodydze, zaopatrzonej w korzenie czepne umożliwiające wspinanie się po podporach na wysokość nawet kilkunastu metrów. Ma liście dwóch różnych kształtów: na płonnych pędach 3-5 klapowe, a na pędach kwitnących – całobrzegie, o blaszce jajowatej lub romboidalnej. Roślina trująca, a zarazem o właściwościach leczniczych stosowana w stomatologii, homeopatii oraz produkcji kosmetyków”. Należy do roślin chronionych [Bilińscy A. i W., Rośliny chronione w Polsce].

7. Idąc dalej dochodzimy do wieży widokowej. Z jej szczytu roztacza się malowniczy widok na panoramę Bielawy i okolic. Bardzo dobrze widać stąd zbiornik wodny “Sudety”, kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, pływalnię “Aquarius” i inne charakterystyczne budynki w mieście. Można stąd podziwiać również Góry Sowie, Masyw Ślęży, Kotlinę Dzierżoniowską, Wzgórza Niemczański.

8. Ze szczytu Góry Parkowej schodzimy czarnym szlakiem i zatrzymujemy się przy grupie skał, gdzie rośnie następna chroniona roślina: paprotka zwyczajna. Należy do rodziny paprotkowatych. Jest rośliną wieloletnią osiągającą wysokość 40 cm. Z długiego płożącego się kłącza wyrastają pojedyncze zimozielone liście. Są skórzaste, pojedynczo pierzaste, o podłużnych odcinkach zaokrąglonych na końcach, a u nasady zrośniętych ze sobą. Na spodniej stronie liści zarodnionośnych znajdują się duże, żółtawe kubki zarodni, kształtu kulistego ułożone w szeregach po obu stronach nerwu. Należy do roślin leczniczych stosowanych w medycynie ludowej jako lek na gruźlicę.

Bibliografia

• Pludro Krzysztof, Kronika Bielawy, cz.4 lata 1844-1946, Wrocław 1994


• Pludro Krzysztof, Kronika Bielawy cz.5 lata 1945-1990, Dzierżoniów 2002


• Pludro Krzysztof, Legendy Gór Sowich, Bielawa 2001


• Operat urządzenia lasu, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych, Wrocław 2001


• Mapa gospodarczo-przeglądowa projektowanych cięć rębnych i gruntów leśnych nie zalesionych, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych, Wrocław 2001


• Inwentaryzacja przyrodnicza województwa dolnośląskiego, miasto Bielawa – mapy Rośliny polskie, wł. Szafer, St. Kulczyński, B. Pawłowski, Warszawa 1986


• Bilińscy A. i W., Rośliny chronione w Polsce, Chorzów 2006


• www.biolog.pl


• Wiadomości Bielawskie

Uwagi

Informacja o przebiegu projektu : Uczniowie na lekcjach przyrody zostali poinformowani o tematyce projektu. Chętni utworzyli grupy robocze, w których wyłonili liderów. Członkowie zespołów podpisali kontrakty i przystąpili do zadań. Grupa pierwsza dziennikarsko-reporterska, członkowie: Karolina Dziubek, Karolina Bąder, Robert Niciejewski, Alan Maciesza Grupa druga fotograficzno-plastyczna: Maja Sobierajska, Dominika Mika, Dominik Skowroński, Grupa czwarta komputerowo-internetowa: Daniela Armata, Magdalena Siewruk, Łukasz Smok, Magdalena Olejnik Przeprowadzono: wywiad z panem leśniczym,badania terenowe w parku, wycieczki do parku, wyszukiwanie wiadomości w dostępnych źródłach.

Autorzy

Autorem pierwotnej wersji opisu parku powstałej w ramach projektu "Parki i ogrody oczami młodzieży" jest:
Szkoła Podstawowa nr 1 w Bielawie
ul. Żeromskiego 18
58-260 Bielawa
Opiekun grupy:
Anna Sobierajska 

Autorzy opisu:
Uczniowie klasy IV, V i VI - Magdalena Olejnik, Maja Sobierajska, Magdalena Siewruk, Karolina Bąder, Daniela Armata, Dominika Mika, Dominik Skowroński, Łukasz Smok, Karolina Dziubek, Alan Maciesza, Robert Niciejewski.

Współpracujacy nauczyciele:
mgr Barbara Olejnik, mgr Anna Kuś-Smaga

Podziękowania:
Serdecznie dziękujemy za udostępnienie materiałów:
panu Jerzemu Schneiderowi - leśniczemu z Jodłownika,
pani Danucie Krupskiej - kierownikowi Referatu Działalności Gospodarczej i Ochrony Środowiska UM w Bielawie.

Ładowanie danych ...