Dzisiejszy Las Strachociński położony jest we wschodniej części miasta na terenach zalewowych, między osiedlami Strachocin i Wojnów a rzeką Odrą. Osiedla oddzielone są od Odry wałem przeciwpowodziowym, zwanym Groblą Janowicko-Swojczycką. Las należy do Lasów Państwowych, nadleśnictwo Oława.

Las tworzą dwa naturalne obszary oddzielone od siebie rzeką Piskorną i łąką zwaną “czosnkową” (z racji występowania tam czosnku pospolitego). Jest dużym kompleksem leśnym. Cały obszar wraz z okolicznymi łąkami zajmuje około 200 ha, w tym las liczy 139 ha powierzchni. Łąki przybierają charakter podłużnych pasów, ciągnących się wzdłuż cieków wodnych i wału. Las położony jest w zakolach starorzecza Odry (dziś – rzeczka Piskorna). Ma układ topograficzny niemal identyczny z widocznym na mapach z 1794 r. Znajduje się tu także niewielkie rozlewisko Piskorny, zwane Jeziorem Leśnym. Po przekopaniu na południe od Wojnowa, Strachocina i Swojczyc Kanałów Powodziowego i Żeglugowego na początku XX wieku i wybudowaniu wału przeciwpowodziowego (Grobla Janowicko-Swojczycka) teren na północ od polderu zalewowego stał się zdatny do zasiedlenia i tam też znajdują się zabudowania osiedla.

Infrastruktura: przy ulicy Wałowej, na północno-wschodnim skraju lasu, powstał plac zabaw dla dzieci, natomiast ulicą Tatarakową, na północno-zachodnim skraju lasu, dochodzimy do boiska sportowego. W samym lesie brak jest infrastruktury, za wyjątkiem mostków na Piskornej. Las przecinają też utwardzone ścieżki.

Historia

Historia Lasu Strachocińskiego ściśle wiąże się z historią osiedli, między którymi leży. Las Strachociński ma kształt dwóch owali. Większą, wschodnią część zwano historycznie die Strachate, czyli Las Strachoty – ze względu na siedzibę – dwór (das Alte Schloss) z XII-XVI wieku Konrada Strachoty, zachodnią zaś der Goy (gaj), potem Drachenwald, czyli Smoczy Las.

Osiedla, na terenie których znajduje się las, od najdawniejszych czasów tworzyły rozległy, podwrocławski majątek ziemski. Została ona nadana dokumentem z 1292 r. wojewodzie kaliskiemu Mikołajowi przez księcia Śląska i Wrocławia Henryka V Grubego. Na skraju lasu znajdowała się wtedy wolna posiadłość Konrada Strachoty. Przypuszczalnie Konrad tan był rycerzem Henryka Klobusa i w tutejszym lesie ukrył swoją siedzibę. Zapisy źródłowe dotyczące osiedla i lasu pochodzące z 1320 i 1324 roku i mówią o dziedziczeniu majątku Strachocice-Strachocin po zmarłym Konradzie Strachota przez córkę Malczę, Stanczę, Paulinę, Magdalenę oraz syna Henryka. Niektóre źródła (Z. Antkowiak, Wrocław od A do Z) podają, że w 1320 r. Mikołaj Łysy otrzymał w zastaw część tej osady i miał ją posiadać dopóki dłużnik nie spłaci pożyczki. Nazwa Strachocin pojawia się już 3 lata później. W 1326 roku książę wrocławski Henryk VI zezwolił na przeniesienie majątku Strachocin z prawa polskiego na prawo niemieckie. W 1353 roku źródła mówią też o młynie żarnowym w Strachocinie. Stopniowo za długi majątek częściowo wykupił od nich mieszczanin wrocławski Jan Stille.

W 1376 r. część gruntów odkupił od Stillego wrocławski szpital Bożego Ciała. W 1382 r. wieś nabył wrocławski klasztor Krzyżowców św. Macieja. W 1464 roku właścicielem lasu był potomek Konrada – Henryk Strachota de Silva (z lasu). Dawna osada, znajdująca się na zachód od leśniczówki przestała istnieć w XVI wieku. Według ostatniego zapisu źródłowego z 1540 roku folwark był opuszczony. Dopiero na początku 1799 r. wydano zezwolenie na budowę folwarku w tej okolicy – w Swojczycach. Wieś przyjęła nazwę Drachenbrunn (Smocza Studnia). Na początku 1928 r. Swojczyce włączono do Wrocławia, zaś pozostały obszar dawnej posiadłości strachocińskiej, przeznaczono pod zabudowę osiedlową. Obszarowi nadano nazwę Strachate, nawiązując do ówczesnej nazwy pobliskiego lasu. Legenda o smoku i studni była znana i kultywowana do 1945 roku. Las Strachociński nazywał się Strachate, potem Drachenwald.

Obecny Strachocin powstał w latach 20-stych XX wieku na obszarze wydzielonym z obecnego Wojnowa (niem. Drachenbrunn) a nazwę zawdzięcza właśnie dawnemu folwarkowi Strachocice-Strachocin.
 

A oto oficjalna legenda o Smoku Strachocie.

“Dawno, dawno temu straszny potwór zamieszkał w Strachocińskim Lesie. Łbem uzbrojonym w potężne zęby sięgał ponad korony drzew, a wielki tułów wspierał na olbrzymim jaszczurczym ogonie. Na skraju lasu przy Czosnkowej Łące biło źródełko, którego woda zbierała się w studni, jednak ludzie nie czerpali z niej wody, gdyż obawiali się smoka. Smok porywał owce i bydło a i człowiekiem nie gardził. Nazwano go Strachota. Mieszkańcy pobliskiej wsi bali się wychodzić z domów. Trwało to wiele lat. Sąsiedzi z odleglejszych wiosek drwili sobie z bojaźliwych chłopów i nazwali ich Strachocice. Od tego określenia powstała nazwa miejscowości. Miarka się przebrała, gdy zaginął syn sołtysa o imieniu Johann. Zastraszeni mieszkańcy Strachocic postanowili zgładzić potwora. Niełatwo było jednak znaleźć śmiałka, który podjąłby się wykonania tego trudnego zadania, wszyscy się bali.

Pewnego dnia do wsi przywędrował młody chłopak, zwany Konradem, żądny przygód i sławy. Postanowił ruszyć na nierówny bój. Od mieszkańców wsi dowiedział się, że Strachota mieszka w trudno dostępnym lesie, niedaleko wsi. Długo wędrował ciemnym, gęstym i ponurym borem. Wreszcie dotarł do maleńkiego źródełka, z którego biła zaczarowana woda, dająca smokowi ogromną siłę. Zmęczony wędrówką Konrad pochylił się nad zdrojem i zaczął łapczywie pić. Nie wiedział, że w pobliżu drzemie smok, który słysząc podejrzliwy szelest – obudził się. Nie zdążył jednak przeszkodzić spragnionemu wędrowcowi, na którego spłynęła już moc zaczarowanej wody. Po długiej i ciężkiej walce, pozbawiony czarodziejskiej mocy smok uciekł w głąb ciemnego i gęstego lasu. Zmęczony, osłabiony i głodny najadł się trujących grzybów i padł, a zdradliwe bagna wciągnęły go w swą głębię. Pogromca smoka został przez Księcia Śląskiego pasowany na rycerza i w nagrodę otrzymał Las Strachociński wraz z osadą przy Smoczej Studni, gdzie zbudował zamek. Od tego czasu zaczęto go zwać Konradem Strachotą de Silva (z lasu). W swoim zamku dożył sędziwego wieku dochowując się czterech córek oraz syna Henryka, który jak mówią podania, stał się jednym z najsłynniejszych rycerzy Ziemi Śląskiej. Stary zamek Strachotów na przestrzeni wieków uległ zniszczeniu, a bagno, do którego wpadł otruty smok porosło oczeretami. Dzisiaj już tylko nieliczni wiedzą, gdzie w Lesie Strachocińskim znajduje się zaczarowane źródełko, które jeszcze teraz każdemu, kto je znajdzie i napije się z niego wody, daje mądrość, odwagę i siłę” [T. Reder, Historia, wystawy, teatr i legenda o Smoku Strachocie].

We Wrocławskim Teatrze Lalek do chwili obecnej przedstawiana jest “Baśń o Smoku Strachocie”, a statuetka Smoka Strachoty jest zasadniczym motywem herbu – logo osiedli Swojczyce – Strachocin – Wojnów używanym w życiu osiedli od 1995 r.

“Teren lasu uznano za atrakcyjny przyrodniczo już w XIX wieku, kiedy przeprowadzono tu badania nad występowaniem ptaków. Wówczas teren ten był często zalewany, a zbiorniki wodne nie były tak porośnięte roślinnością. Większość łąk była podmokła. Po około 70 latach od pierwszych badań przeprowadzono kolejne. Osuszanie łąk i regulacja Odry spowodowały wycofanie się rzadkich gatunków ptaków umieszczonych w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt: sowy błotnej, kulika wielkiego, biegusa zmiennego”  [www.eko.org.pl/wroclaw/pdf/biosfera.pdf].

Obecnie, każdego roku w maju odbywa się w okolicy naszego lasu Festyn Osiedlowy połączony w Wyścigiem Kolarskim Smoka Strachoty. Organizatorem wyścigu jest Rada Osiedla Swojec – Strachocin – Wojnów, zaś patronat honorowy pełni Prezydent Miasta Wrocławia.

Przyroda

Las Strachociński tworzą części lasy liściaste z niewielkimi partiami łęgów wiązowo-jesionowych i przewagą grądów. Dominuje tu dąb szypułkowy, grab zwyczajny, jesion wyniosły, a miejscami lipa drobnolistna, wiąz szypułkowy, klon jawor. Miejscami spotkać też możemy nasadzenia sosny pospolitej i dębu czerwonego. Najstarsze drzewa w naszym lesie, topole i dęby, mają 130-170 lat. Dolinę Odry pierwotnie porastały łęgi, lasy nadrzeczne w dużym stopniu uzależnione od okresowych wylewów Odry oraz towarzyszące im na suchszych miejscach grądy. Rozwój miasta i regulacja rzeki ograniczyła występowanie lasów łęgowych, stopniowo zaczęły przeważać grądy. Na terenie tym spotkać możemy śnieżyczkę przebiśniega, kosaćca syberyjskiego, goryczkę wąskolistną, konwalię majową, salwinię pływającą, kruszczyka szerokolistnego.

Występują tu gleby świeże i wilgotne. Z ptaków możemy zaobserwować krętogłowa, dzięcioła czarnego, dzięcioła średniego, myszołowa, muchołówkę białoszyją i na skraju lasu rzadką pokrzewkę jarzębatą. Z lasem sąsiadują cenne zbiorowiska łąkowe, występują ponadto śródleśne łąki z rzeżuchą łąkową i wyką łąkową. Spotkać tu możemy gatunki z Czerwonej Listy roślin naczyniowatych zagrożonych w Polsce, m.in. goryczkę wąskolistną, kosaćca syberyjskiego, pszeńca grzebieniastego. W samym kompleksie i w jego pobliżu znajduje się kilka zbiorników wodnych. Ta mozaika środowisk sprawia, że na niewielkim terenie żyją zwierzęta i rośliny wodne, leśne i łąkowe, a także takie, które wymagają kilku tych środowisk równocześnie. Teren ten obfituje w 4 gatunki gadów i 9 gatunków płazów, spotkać tu też można lisy, dziki, sarny, bobry, kuny. Las charakteryzuje się unikalną fauną bezkręgowców. Z tymi lasami związany jest bardzo rzadki chrząszcz – biegacz (Carabus scheidleri preysleri).

Stwierdzono tu występowanie rzadkich motyli. Tak zróżnicowane siedlisko pomaga znaleźć miejsce do żerowania nietoperzom. Występuje tu kolonia rozrodcza gacków brunatnych. Staw Strachociński i sąsiadujące z podmokłą łąką Jezioro Leśne porasta trzcina. Występują tu liczne gatunki ptaków wodnych, między innymi wodnik, bączek, perkozy, błotniak stawowy, krzyżówki, czaple siwe. Jest to też miejsce rozrodu płazów. Niewielkie oczka wodne są porośnięte osoką aloesowatą, żabiściekiem, grzybieniem białym, salwinią pływającą. Występują nad nimi rzekotki drzewne.

Ze względu na duże znaczenie dla ochrony ptaków wszedł on w skład obszaru specjalnej ochrony ptaków Grądy Odrzańskie utworzonego w ramach sieci Natura 2000. Ten teren posiada duże znaczenie przyrodnicze ze względu na różnorodność siedlisk. Niestety w latach 90-tych XX w. przerzedzono starodrzew , częściowo zniszczono podszyt oraz usunięto z lasu dużą ilość martwego drewna, stanowiącego podstawę rozwoju rzadkich chrząszczy. ”Występują tu rzadkie w skali kraju owady Longitarsus callidus – znane w Polsce jedynie z tego stanowiska oraz stwierdzone tu po raz pierwszy w Polsce – Melanophthalma suturalis i Ortopterus mundur” [Środowisko Wrocławia. Informator 2006].

Ścieżka

Ścieżka została zaprojektowana w oparciu o walory przyrodnicze lasu. Możemy też przy okazji odwiedzić miejsca związane z legendą o Smoku Strachocie. Oczywiście nikt nie spotkał dotychczas ruin zamku Konrada czy młyna, ale być może czekają one na swoich odkrywców?

Aby rozpocząć wędrówkę ścieżką, musimy dojść do lasu. Wyruszając spod szkoły przy ul. Strachocińskiej skręcamy w prawo, a następnie dochodzimy do wału przeciwpowodziowego ulicą Wykładową.

1.Wchodzimy na wał. Widzimy Piskorną wraz z bogactwem roślinności szuwarowej (turzyce, trzcina pospolita, manna mielec), a za nią ścianę lasu. Wiosną teren ten jest najczęściej grząski, podmokły, a nawet zalewany przez Odrę. Z daleka widoczny jest tatarak i kosaciec żółty. Na tym obszarze często spotkać można bociana białego, który nieopodal (przy ulicy Strumykowej) ma swoje gniazdo, oraz czaple siwe. W trzcinach słyszymy trzcinniczka, a na łące spotkać możemy pazia królowej czy modraszki.

2. Wał skręca w lewo, my zaś schodzimy w dół, do lasu. W tym miejscu Piskorna tworzy największe rozlewisko, tzw. Leśne Jezioro. Otaczają nas szuwary – trzcina, manna mielec, turzyce, tatarak. Nad brzegiem rozlewiska łatwo spotkać ślimaki – błotniarkę i zatoczka. Przy ścieżce rosną: tarnina, trzmielina, głóg, w głębi bez czarny. Pszeniec gajowy tworzy wśród nich kolorowy dywan. Już wczesną wiosną spotkać tu możemy śnieżyczkę przebiśnieg, zawilce, później konwalię majową, ziarnopłon wiosenny, kokoryczkę wielokwiatową, miodunkę ćmę, fiołka leśnego, złoć żółtą. Na tym terenie dominuje grab, dąb szypułkowy, lipa szerokolistna, klon polny. Kierujemy się ścieżką na południe.

3. Po przejściu około 250 m zatrzymujemy się. Tu niegdyś wznosił się zamek Konrada de Silwa. Nikt nie wie, gdzie znajdują się ruiny zamku, ale warto zatrzymać się tu chwilę, choćby ze względu na pięknie wyglądające baldachy podagrycznika i wiekowe dęby. Idąc dalej ścieżką, dochodzimy do szerokiej, utwardzonej drogi i wchodząc na nią kierujemy się do mostu na Piskornej.

4. Stojąc na moście, możemy zaobserwować kępy jemioły na pobliskich drzewach. Przed nami rozpościera się łąka zmiennowilgotna. Dominuje na niej firletka poszarpana, jaskier rozłogowy, dzwonek rozpierzchły, złocień właściwy, krwiściąg lekarski. Kierując się ścieżką na północny zachód dochodzimy do Czosnkowej Łąki. W jej centralnej części podziwiać możemy piękny okaz dębu. Wracając schodzimy z mostu i kierujemy się na wschód szeroką, utwardzoną ścieżką.

5. Utwardzoną ścieżką dochodzimy do Polany Strachoty. Obecnie jest to teren podmokły, grząski, porośnięty wierzbą iwą, dziką różą i głogiem. Przy ścieżce rosną dęby szypułkowe. Występuje tu typowa dla innych rejonów lasu roślinność szuwarowa oraz łąkowa. Spotkać tu możemy koniczyny, wykę, złocienie, turzyce. Ścieżką dochodzimy do wału przeciwpowodziowego, skręcamy na północ. Mijamy plac zabaw przy ul. Wałowej, dochodzimy do ul. Strumykowej.

6. Przed nami widnieje niewielka kępa drzew i zarośnięte już oczko wodne. Jest to legendarny Smoczy Staw i nieopodal Smocza Studnia. Dookoła stawu rośnie wierzba biała, wierzba iwa, topola, dąb czerwony, krzewy tarniny, głogu i bzu czarnego. Drzewa oplata chmiel zwyczajny. Na zboczach wału podziwiać możemy roślinność łąkową – jaskry, koniczyny, goździk kropkowany, krwawnik pospolity, chaber łąkowy, rogownicę polną, skrzyp polny, wykę łąkową. W pogodne dni na ścieżce nietrudno spotkać padalca, jaszczurkę zwinkę czy zaskrońca. Ulicą Strumykową dochodzimy do ul. Strachocińskiej, gdzie znajduje się przystanek autobusowy. Przy skrzyżowaniu ulic z daleka możemy podziwiać wspomniane wcześniej gniazdo bociana białego.

Bibliografia

• Antkowiak Zygmunt, Wrocław od A do Z, Wrocław 1997


• Cichocki Zdzisław (red.), Środowisko Wrocławia. Informator 2006, Wrocław 2006


• Harasimowicz, Jan (red.), Encyklopedia Wrocławia, Wrocław 2000


• May-Majewski T., Wrocław Psie Pole. Szkic krajoznawczy do portretu dzielnicy, Wrocław 1987


• Przewodnik po osiedlu Swojczyce-Strachocin-Wojnów, opracowała kl. VI B z SP53, Wrocław 2002


• Reder Tadeusz, Historia, wystawy, teatr i legenda o Smoku Strachocie [w:] “Wędrowiec. Wrocławskie Zeszyty Krajoznawcze”, nr 1, 1997, str. 3-10


• Guziak Adam, Biosfera. Raport 2002 – Środowisko, Wrocław, http://www.eko.org.pl/wroclaw/srodowisko


• http://wroclaw.hydral.com.pl/39,artykul.html:


• Strona Rady Osiedla Swojec – Strachocin – Wojnów, http://www.mpc.com.pl/fish/radaosiedla


• Strona Klubu Młodych Matematyków SP 53,www.kki.net.pl/~sp53wr/SMOCZY_SZLAK.html

Uwagi

Mocną stroną lasu jest jego atrakcyjność przyrodnicza, bogactwo świata zwierzęcego i roślinnego. Jego niezwykłość została potwierdzona przez naukowców z Uniwersytetu Wrocławskiego, którzy zgłosili ten obszar do sieci Natura 2000. Jest to teren mało uczęszczany, atrakcyjny dla tych, którzy w wielkim mieście szukają ciszy i spokoju.

Słabą stroną są dzikie wysypiska i zaśmiecanie lasu. Mimo podejmowanych akcji, jest to problem wciąż aktualny.

Autorzy

Autorem pierwotnej wersji opisu parku powstałej w ramach projektu "Parki i ogrody oczami młodzieży" jest:
Szkoła Podstawowa nr 53
ul. Strachocińska
51-518 Wrocław
Opiekun grupy:
Renata Sowa 

Autorzy opisu:
Uczniowie klasy V i VI – koło przyrodnicze
- grupa fotograficzna – Michał Sowa, Alan Kołeński, Filip Karpiński
- grupa przygotowująca informacje podstawowe o lesie – Monika Kosewska, Aleksandra Wietrzychowska, Małgorzata Hanuszewska
- grupa opracowujaca historię lasu – Mateusz Skrzypecki, Mateusz Murawski, Wojciech Stopa
- grupa gromadząca informacje o przyrodzie – Piotr Glądała, Robert Belina
- grupa, która wytyczyła ścieżkę – Dagmara Lądyszkowska, Patrycja Miśta
- grupa zbierająca informacje dodatkowe Mariusz Bojarojć, Maciej Literski
- wywiad przeprowadziły – Joanna Kaźmierczak, Zofia Prokopiuk
- autorka map – Anna Skrzeszewska

Podziękowania:
Serdecznie dziękujemy:
- panu Tadeuszowi Rederowi, wielkiemu znawcy historii naszego osiedla, za udzielenie wywiadu
- Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych za udzielenie informacji
- pani Anicie Stopie za pełnienie roli opiekuna podczas zajęć terenowych
- pani Alinie Wabik za pomoc techniczną
- paniom Dorocie Literskiej i Ewie Jonko za pomoc w wyszukiwaniu materiałów źródłowych

Ładowanie danych ...