Gmina Lelis leży we wschodniej części powiatu ostrołęckiego. Rezerwat "Olsy Płoszyckie" położony jest w północno - wschodniej części gminy Lelis, niedaleko wsi Płoszyce, w obrębie geodezyjnym Długi Kąt. Bezpośredni nadzór nad rezerwatem sprawuje Wojewoda ostrołęcki. Ogólna powierzchnia rezerwatu "Olsy Płoszyckie" wynosi 140,86 ha, z czego 139,61 ha to własność Skarbu Państwa w zarządzie Nadleśnictwa Ostrołęka oraz 1,25 ha własności prywatnej. Z ogólnej powierzchni rezerwatu najwięcej zajmują drzewostany 137,98 ha, 0,33 ha - łąki i 2,55 ha linie podziału powierzchniowego. Całkowita długość granicy rezerwatu wynosi 7,6 km. Około 150 m od północno - wschodniego narożnika znajduje się parking. Po drugiej stronie parkingu usytuowany jest szalet (sławojka).

Historia

Rezerwat "Olsy Płoszyckie" został założony w 1997r. zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 25 VII 1997r. Właścicielem Planu Ochrony Rezerwatu Olsy Płoszyckie jest Nadleśnictwo Ostrołęka, który został opracowany w Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska w Warszawie. W pobliżu rezerwatu została wyznaczona i oznakowana ścieżka dydaktyczna udostępniana dla celów dydaktycznych. Corocznie ze ścieżki dydaktycznej korzystają uczniowie pobliskich i dalszych szkół. Przy okazji nauki odbywają się na terenie parkingu zabawy i gry sportowe oraz ogniska. Ścieżka dydaktyczna jest ogólnodostępna, a parking pełni funkcję rekreacyjno - wypoczynkową.

Przyroda

Przedmiotem ochrony w rezerwacie leśnym "Olsy Płoszyckie" są olsy w wieku 70 - 90 lat. Rezerwat jest dobrym obiektem dydaktycznym i badawczym. W rezerwacie znajduje się 199 roślin naczyniowych.Do głównych zbiorowisk roślinnych należą:
- Ribo nigni - Altenum - żyzny ols porzeczkowy, który obejmuje 93,97 ha
- Circaeo - Altenum - łęg jesionowo - olszowy, obejmujący 43,37 ha
- Peucedano - Pinetum, czyli subkontynentalny bór świeży stanowiący 0,64 ha.

W zbiorowisku roślinnym dominuje olsza czarna (Alnus glutinosa). Całkowitą ochroną gatunkową na terenie rezerwatu objęty jest wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum), który występuje tu bardzo licznie. Częściową ochroną objęte są także obficie występujące: kruszyna pospolita (Frangula alnus), kalina koralowa (Viburnum opulus), porzeczka czarna (Ribes nigrum) oraz konwalia majowa (Convallaria majalis), która rośnie tylko na 3 stanowiskach.

W rezerwacie jest 28 wyłączeń drzewostanowych. W 24 wyłączeniu, gatunkiem panującym jest olsza czarna, w 3 brzoza omszona, a w pierwszym sosna zwyczajna. Rezerwat to także miejsce występowania 49 gatunków ptaków lęgowych i prawdopodobnie lęgowych.

Pod względem silnego zagrożenia wyginięciem występują tu dwa gatunki: żuraw i orlik krzykliwy. Występujący w rezerwacie orlik krzykliwy i siniak to gatunki, które należą do bardzo nielicznych w Polsce. Gniazdują tu także nieliczne w skali kraju: gil, dziwonia, jastrząb, słonka, dudek, raniuszek, strumieniówka, dzięciołek, dzięcioł czarny. W pobliżu rezerwatu zaobserwowano także: bociany czarne oraz trzmielojada.

W rezerwacie Olsy Płoszyckie znalazło schronienie wiele innych gatunków zwierząt: ssaki kopytne, łowne oraz gatunki chronione. Występujące tu ssaki kopytne to: dzik (Sus scrofa), sarna (Capreolus capreolus), jeleń (Cervus elaphus), łoś (Alces alces), to zając (Lepus capensio). Z gatunków chronionych zaobserwowane zostały: wiewiórka (Sciurus vulgaris), kret (Talpa europaea), wydra (Lutra Lutra), ryjówka aksamitna (Sorex araneus) oraz jeż wschodni (Erinaceus concolor). Występują tu także płazy: rzekotka drzewna (Hyla arborera), ropucha szara (Bufo bufo), żaba moczarowa (Rana arvalis), żaba trawna (Rana temporaria) i żaby zielone. W płn. - wsch. części rezerwatu oraz w przyległym do rezerwatu zbiorniku wodnym znajdują się bobry, których głównym żerowiskiem jest drzewostan.

Ścieżka

Ścieżka dydaktyczna usytuowana jest na terenie Leśnictwa Płoszyce, wzdłuż drogi Nasiadki - Golanka, w pobliżu rezerwatu "Olsy Płoszyckie". Liczy około 4 km długości. Opisywana przez nas ścieżka przebiega wzdłuż rezerwatu. Na trasie ścieżki rozmieszczono tablice podające dane encyklopedyczne wybranych gatunków roślin i zwierząt rezerwatu. Ścieżka dydaktyczna została zaprojektowana w oparciu o walory przyrodnicze. Wyznaczone zostały poszczególne jej etapy.

1. Przed wejściem na ścieżkę dydaktyczną zapoznajemy się ze wskazówkami zamieszczonymi na tablicach informacyjnych. Pierwsza z tablic wyjaśnia: plan sytuacyjny ścieżki dydaktycznej, legendę, opis chronionych i rzadko występujących gatunków roślin i zwierząt. Druga tablica dydaktyczna informuje o: celach ochrony środowiska, zasadach zachowania się na terenie rezerwatu. Obok położony jest parking.

2. Na początku ścieżki dydaktycznej możemy zaobserwować olszę czarną. Drewno olszy wykorzystuje się w meblarstwie do produkcji sklejek, a także w budownictwie np. na płoty. Najstarsza olsza czarna w Polsce rośnie w Nekli . Ma 32m wysokości, 392cm obwodu i liczy 181 lat. Natomiast te występujące w rezerwacie mają około 70 - 90 lat. Informacje na ich temat możemy przeczytać na tablicy informacyjnej.

3. Kolejnym przystankiem jest rzadko spotykany w Polsce wawrzynek wilczełyko. Jest to krzew o wysokości od 0,3 do 1m. Kwitnie od lutego do kwietnia. Cała roślina jest trująca. Zjedzenie 10-12 dojrzałych owoców może spowodować śmierć dorosłego człowieka, dla dziecka śmiertelne mogą być nawet 2 owoce. Gatunek jest pod ścisłą ochroną. Preparaty z kory i owoców stosowane były dawniej w razie podrażnienia skóry w formie okładów.

4. Idąc dalej dostrzegamy kolejno rosnące wzdłuż drogi rośliny: paproć - orlicę pospolitą , której nazwa pochodzi od przekroju poprzecznego liścia, w którym można dostrzec zarys przypominający ptaka w locie. Jest silnie trująca. Jej kłącze zawiera bardzo duże ilości skrobi. Jaskier żółty- roślina zielna, wieloletnia, rosnąca do 40 cm wysokości. Kwitnie od maja do sierpnia złotożółtymi kwiatami, słabo trująca. Porzeczkę czarną - krzew rosnący do 2m wysokości. Posiada owoce w postaci małych, czarnych, słodkawych jagód. Objęty jest częściową ochroną gatunkową. Zbiór liści i owoców z krzewów dziko rosnących jest prawnie zabroniony. Trzmielinę zwyczajną - krzew rozłożysty osiągający wysokość do 3m. Kwitnie w maju. Jest to roślina trująca. Zatrucie dużą ilością owoców powoduje wymioty, biegunkę, osłabienie i dreszcze. Czasami uprawiana jest jako roślina ozdobna. Kruszynę pospolitą - nazwa krzewu pochodzi od kruchych podatnych na złamanie gałązek. Owoce tej rośliny zjedzone w większych ilościach powodują silną biegunkę i wymioty. Z kory sporządza się odwary, stosowane przy przewlekłych zaparciach. Owoce barwią wełnę na żółtozielono lub fioletowo, kora na żółtobrunatno. Dawniej stosowano korę z kruszyny do wyrobu węgla do prochu strzelniczego. Wierzbę iwę - rosnącą w lasach i zaroślach. Posiada liście szerokoepileptyczne, krótko, skośnie zaostrzone. Wielkie bazie ukazują się przed liśćmi, otoczone białym futerkiem włosków. Jest to najwcześniej w kraju kwitnąca wierzba. Jesion - drzewo, liście złożone nieparzystopierzaste, owoce w postaci jednoramiennego skrzydlaka, osiąga 40m wysokości. Występuje w wilgotnych lasach łegowych. Drewno twarde używane w meblarstwie na okleiny, w stolarstwie do wyrobu narzędzi rolniczych i przyrządów sportowych. Brzozę brodawkowatą - drzewo osiągające 30m wysokości. Jej pozyskiwany wiosną sok zawiera sole mineralne ( potas, miedź, mangan, fosfor, wapń) oraz witaminę B. Działa on moczopędnie i odtruwająco, a także wzmacniająco. W medycynie ludowej stosowany jest do wybielania skóry i przeciw piegom.

5. Dochodzimy do malowniczo położonego zbiornika wodnego w którym żyje bóbr europejski. Zbiornik wodny otoczony jest wokół wieloma gatunkami roślin, między innymi trzciną, sitowiem, pałką wodną, kosaćcem żółtym. Podążając wzdłuż zbiornika napotykamy kalinę koralową - szeroki krzew o wysokości do 4m posiada drobne białe kwiaty zebrane w płaskie baldachogrona. Owoce szkarłatnoczerwone mają cierpki, gorzki smak i są trujące. Ptaki nie jedzą owoców kaliny. Z kory wykonuje się odwar mający właściwości rozkurczowe. W weterynarii stosowana jest do leczenia pryszczycy. Wśród traw napotykamy gniazda pająków, docieramy do żeremi bobrów. Bobry prowadzą aktywny tryb życia o zmierzchu i w nocy. Znakomicie pływają, świetnie nurkują. Pod wodą mogą przebywać nawet do 15 minut. Kierując wzrok na zbiornik wodny możemy zauważyć gniazdującego wśród trzcin - trzciniaka.

6. W niedostępnych dla zwiedzających częściach lasu gniazduje orlik krzykliwy. Jest to duży, wędrowny ptak drapieżny z rodziny jastrzębiowatych. Waży do 1600g. Buduje gniazdo na wysokim drzewie, na skraju lub w głębi drzewostanów, tuż przy pniu w dolnej części korony. Orlik z rezerwatu " Olsy Płoszyckie" przeniósł swoje gniazdo ze skraju w głąb lasu, gdyż piorun podczas burzy złamał drzewo na którym miał swoje gniazdo. Przy zachowaniu odpowiedniej ciszy możemy zauważyć go jak przelatuje nad lasem.

Bibliografia

• Wilhelm Eisenreich, Alfred Handel, Przewodnik do rozpoznawania zwierząt i roślin, Warszawa


• Seneta Włodzimierz, Drzewa i krzewy iglaste, część I - II, Warszawa 1987


• Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, Plan Ochrony rezerwatu przyrody "Olsy Płoszyckie" na okres od 1 stycznia 2001r. do 31.12.2020r, właścicielem planu jest Nadleśnictwo.


• Nadleśnictwo Ostrołęka, Leśna Ścieżka Dydaktyczna w Nadleśnictwie Ostrołęka


• Strona miasta Ostrołęki, http://www.moja-ostroleka.pl


• http://free.of.pl


• http://pl.wikipedia.org/wiki

Uwagi

Infrastruktura: Obok rezerwatu znajduje się parking. Na parkingu umieszczone są 2 stoliki z ławeczkami oraz miejsce na ognisko. Parking nie jest ogrodzony. Szalet jest mało estetyczny.

Mocne strony rezerwatu: piękne położenie, spokój i cisza, bogata fauna i flora, dość dobre warunki do wypoczynku i rekreacji.

Słabe strony rezerwatu: ubogi szalet, ubogi teren rekreacyjny: za mało ławeczek i stolików, placu gier i zabaw dla dzieci i dorosłych.

Głównym zagrożeniem rezerwatu jest obniżenie się poziomu wód gruntowych oraz niebezpieczeństwo pożaru. Pastwiska przylegające do granic rezerwatu należy zabezpieczyć ogrodzeniem, aby bydło nie mogło wchodzić na jego teren. Należałoby wykonać następujące działania ochronne: dolesienia, trzebież, ograniczenie ekspansywności świerka. Ze względu na wartości przyrodnicze trzeba prowadzić obserwacje w zakresie kształtowania się struktury przestrzennej i gatunkowej drzewostanów wyłączonych z zabiegów ochronnych.

Autorzy

Autorem pierwotnej wersji opisu parku powstałej w ramach projektu "Parki i ogrody oczami młodzieży" jest:
Szkoła Podstawowa w Nasiadkach
Nasiadki 37
07-402 Lelis
e-mail: sp.nasiadki@interia.pl
Opiekun grupy:
Katarzyna Izodorczyk Jolanta Kurpiewska

Autorzy opisu:
Członkowie koła ekologicznego "Koniczynka" działającego przy SP w Nasiadkach
Grupa I - Milena Choromańska, Andżelika Kaliszewska, Milena Bastek, Agnieszka Marzewska, Mateusz Mielnicki;
Grupa II - Marlena Orzołek, Sylwia Wiska, Karol Bastek, Paweł Laskowski, Magda Mrozek;
Grupa III - Magda Marczak, Patrycja Parzych, Martyna Siernicka, Szymon Wiski, Mateusz Majewski;
Grupa IV - Sonia Parzych, Traczewska Katarzyna, Kamińska Kinga, Mróż Marta, Puławski Karol;
Grupa V - uczniowie klasy II

Współpracujacy nauczyciele:
przyrody i historii: mgr Jolanta Kurpiewska oraz nauczania zintegrowanego - mgr Katarzyna Izydorczyk

Podziękowania:
Serdecznie dziękujemy:
- za pomoc w organizacji badań: Panu Lucjanowi Bochomulskiemu leśniczemu z Kadzidła, Pani Grażynie Puławskiej - mieszkance wsi Płoszyce;
- za udostępnienie danych i pomoc w ich uzyskaniu: Pani Marii Świętojańskiej Nadleśniczy Lasów Państwowych Nadleśnictwa Ostrołęka, Panu Stanisławowi Kubłowi.
Staroście powiatu ostrołęckiego
- za pomoc w realizacji projektu: Pani Sylwii Smilgin - Kamińskiej.
dyrektor Szkoły Podstawowej w Nasiadkach

Ładowanie danych ...