Teren ,,Uroczysko Wielgowo” leży w południowo-wschodniej części Szczecina. Obszar lasu znajduje się wzdłuż ulicy Bałtyckiej; od północy ogranicza go ulica Zawrotna, w połowie las przecina ulica Wiślana biegnąc prostopadle do ul. Bałtyckiej. Zarząd nad terenem sprawuje Gmina Miasto Szczecin poprzez Zakład Usług Komunalnych, do którego należą Lasy Miejskie. Powierzchnia badanego terenu to ok. 1,9 ha.

Infrastruktura: parking dla samochodów od ulicy Bałtyckiej, transformator przy ulicy Wiślanej, plac zabaw dla dzieci ogrodzony siatką – od ulicy Bałtyckiej od 2004 roku, parking nieutwardzony od ulicy Zawrotnej.

Historia

Park, w którym obecnie znajduje się plac zabaw, dopiero od kilku lat jest zadbanym, przejrzystym terenem, po którym przyjemnie się spaceruje. Historia tego miejsca sięga dawniejszych czasów. W XIX w. znajdowała się tu restauracja ,,Kurhaus Waldfried”. Był to budynek mieszczący się od ulicy Herman lons Weg (obecnie ul. Wiślana), Banhofstrasse wel A. Hitlerstrasse (ul. Bałtycka) i Ringstrasse (ul. Zawrotna). Niestety kawiarnia nie przetrwała II wojny światowej. Zabudowania gospodarcze znajdowały się tu do 1975 roku, po czym materiał rozbiórkowy został przeznaczony na remont kościoła pw. św. Michała Archanioła. Od tego czasu terenem nikt się nie zajmował. Zagajnik zmieniał się w dzikie miejsce, porośnięte licznymi krzakami, zasłaniającymi pomnikowe drzewa. W roku 2003 została wykonana modernizacja terenu. Chore drzewa zostały wycięte, innym przycięto konary, krzewy i chaszcze usunięto. Obecny plac zabaw stoi w miejscu, gdzie przed laty mieściła się owa restauracja. Wokół zaś rosną potężne, stare drzewa o dużych walorach przyrodniczych.

Po drugiej stronie ul. Wiślanej, naprzeciwko budynku szkoły, przy ul. Bałtyckiej znajduje się las bukowy. Między drzewami wybrukowano tzw. ,,kamienny krąg”, na którym odbywają się lekcje przyrody, biologii, terenowe zajęcia sportowe i różne imprezy okolicznościowe – festyny osiedlowe.

Jak już wspomnieliśmy, nieopodal placu zabaw, na skrzyżowaniu ul. Bałtyckiej i ul. Zawrotnej, stoi kościół pw. św. Michała Archanioła. 14 kwietnia 1946 roku przyjechali na te ziemie repatrianci z wioski Zubrza pod Lwowem razem ze swym proboszczem, ks. kan. Mieczysławem Bryczkowskim. Przywieźli ze sobą sprzęt liturgiczny, chorągwie, figury i paramenty kościelne. Po przybyciu zaczęto organizować parafię. Na potrzeby nowego kościoła został adaptowany duży budynek przy ulicy Obrońców Stalingradu (następnie Wincentego Witosa, a obecnie Bałtycka). Nowy kościół mógł pomieścić około 600 osób.

Przyroda

Las przy ulicy Bałtyckiej jest jednogatunkowym lasem bukowym. Średni wiek drzew wynosi 85 lat, a ich średnia wysokość wynosi 21-22 metry. Porasta on żyzne siedlisko na typowych glebach brunatnych. Teren jest płaski, bez naturalnych strumieni. Roślinność runa jest bardzo słabo wykształcona ze względu na brak wystarczającej ilości światła. We wschodniej części lasu znajduje się niewielkie stanowisko zawilca gajowego, natomiast wzdłuż ulicy Bałtyckiej konwalii majowej. Drzewostan podlega silnej antropopresji. Las przy ulicy Wiślanej to las złożony z drzew liściastych. Przeważają tu robinie akacjowe, klon jawor, klon zwyczajny, dąb szypułkowy, grab pospolity i wiąz pospolity. Na skraju rośnie dzika grusza. Klony powstały drogą naturalną w wyniku obsiewu. Średni wiek drzew na tym obszarze to 75 lat, ale niektóre okazy wiązów mają po nawet 100 lat. Występują tu uboższe gleby niż brunatne: gliniasto-bielicowe. Drzewa rosną na równym terenie, gdzie nie ma naturalnego odpływu wody. Runo jest bogate, ponieważ do roślin dochodzi więcej światła. Znajdziemy tutaj niecierpki, trawy oraz naloty buka i klonu.

Ścieżka

1. Wchodzimy do parku od strony ulicy Bałtyckiej i kierujemy się na wschód alejką do Kamiennego Kręgu. Jest to miejsce letnich festynów dla mieszkańców naszych osiedli. Otaczają nas buki pospolite 85-cio a nawet 100-letnie, stanowią wyjątek wśród wszechobecnej w Puszczy Goleniowskiej sosny. Korony buków tworzą nad nami szczelny baldachim, wiosną soczystozielony a jesienią rudozłocisty. Miejsce to jest idealne do prowadzenia zajęć szkolnych „Poznawanie przyrody różnymi zmysłami”. Liczne glony i porosty na pniach drzew pozwalają określić stan środowiska wg skali porostowej. Stanowiska borowika szlachetnego, podgrzybka, opieńki miodowej są naturalnymi okazami do oznaczania gatunków grzybów oraz jesienią atrakcją dla szczecińskich grzybiarzy.

2. Idąc w głąb parku wzdłuż ulicy Wiślanej dochodzimy do stanowiska zawilca gajowego oraz fiołka Reichenbacha (fiołek leśny). Urocza enklawa buczyny przechodzi tu w las mieszany, gdzie wiosną możemy upajać się zapachem czeremchy pospolitej. W tej części kompleksu leśnego można spotkać: wiewiórkę pospolitą, sikorkę bogatkę, wróble i sójki. Zachodzą tu również lisy rude.

3. Wychodzimy na ulicę Wiślaną i kierujemy się na zachód w otoczeniu ponad 80 letnich dostojnych sosen pospolitych. Tuż za transformatorem kierujemy się w prawo tj. na północ ścieżką na drugą stronę naszego uroczyska. Stoimy przed okazałymi robiniami akacjowymi, które pamiętają czasy przed II wojną światową. Robinie akacjowe sprowadzono do polski w 1635 roku i zadomowiły się w naszych parkach i ogrodach. Szczególnie atrakcyjne są one w okresie kwitnienia (w końcu maja i czerwca), wśród nieparzysto pierzaści złożonych liści zwisają w gronach białe, motylkowate, silnie pachnące kwiaty. Prawdziwy rarytas dla pszczół.

4. Rozpoznajemy kolejne gatunki drzew. Po lewej stronie ścieżki widzimy okazałą brzozę ciemną o obwodzie pnia 2,14 m. Charakteryzuje ją ciemna spękana kora, jajowata lub romboidalna krótko zaostrzona blaszka liściowa. Idąc w głąb lasu zauważamy klony jawory, które cechuje kulista korona. Ich silne konary pokryte dłoniastymi liśćmi, wspaniale zacieniają teren dając chłód i schronienie przed upałem. Liście klonu jawora z wierzchu są ciemnozielone i matowe od spodu szaro-zielone jesienią stają się jasnożółte. Na tym terenie spotykamy również klon pospolity. Jego drewno doskonale nadaje się do obróbki. Można wykonywać z niego meble, podłogi oraz instrumenty muzyczne. Stradivarius wykorzystywał drewno klonu pospolitego do wykonywania dolnych pokryw skrzypiec. W tym miejscu lasu wśród okazów znajdują się jeszcze wiązy pospolite o dość znacznych obwodach powyżej 2 m. Jest to drzewo często spotykane w parkach i alejach. Wiąz ,,współcześnie najbardziej narażony na tzw. holenderską chorobę”.

Na wysokości obserwowanych drzew na lewo, po drugiej stronie ul. Bałtyckiej (na prywatnej posesji) możemy podziwiać jedyny w okolicy dąb szypułkowy odmiana stożkowa przypomina kształtem topolę włoską. Właśnie ze względu na swój pokrój nadaje się do nasadzeń wzdłuż ulic w miastach.

5. Wśród omawianych gatunków drzew usytuowany jest obecnie plac zabaw. W roku 2003 została wykonana modernizacja terenu. Niektóre drzewa zostały wycięte, innym przycięto konary, krzewy wykopano. Obecny plac zabaw stoi w miejscu, gdzie przed laty mieściła się ww. restauracja. Wokół rosną najpotężniejsze graby, robinie akacjowe, klony i inne.

6. Przechodząc przez plac zabaw docieramy do ulicy Zawrotnej przy, której znajduje się Kościół pw. św. Michała Archanioła. Budowla nie reprezentuje określonego stylu w architekturze, ponieważ jest to poniemiecki dom przebudowany w latach siedemdziesiątych na potrzeby kościoła. Najciekawszym elementem wystroju jest olbrzymia mozaika, usytuowana przy głównym ołtarzu. Przedstawia ona motyw biblijny, zaprojektowany przez księdza Tadeusza Furdynę. Parafię stworzyli repatrianci z okolic Lwowa, osiedlający się w rejonach Wielgowa (od 1946 roku). Przywieźli ze sobą m.in. monstrancję, chorągwie, księgi chrztu, kielich oraz figury Jezusa i Matki Bożej z Dzieciątkiem. Nabożeństwa urozmaica gra na organach, zamontowanych za kadencji proboszcza ks. Kazimierza Napierały. Najstarszym elementem kościoła są dwa dzwony (1777 i 1796 rok) przeniesione do wieży kościelnej ze starej poniemieckiej kaplicy, która dziś nie istnieje, a znajdowała się przy obecnej ul. ks. Bryczkowskiego.
Mamy nadzieję, iż park stanie się jeszcze ładniejszym terenem z utwardzonymi ścieżkami, lampami, ławkami, na których spokojnie można będzie odpocząć…

Bibliografia

• Pozorski Kamil SDB, Salezjanie w parafii pw. Św. Michała Archanioła w Szczecinie Wielgowie, Bydgoszcz – Szczecin 2000


• Gregor Aas, Andreas Riedmiller, Encyklopedia kieszonkowa - drzewa, Warszawa


• Stachak Aleksandra, Zieleń Szczecina, Szczecin 2000


• Kaczanowska Magdalena, Przyroda Pomorza Zachodniego, Szczecin 2000


• Wikipedia wolna encyklopedia http//www.wikipedia.pl


• Strona internetowa Wielgowo i okolice


• Wywiad z ks. proboszczem Jerzym Czają

Uwagi

Infrastruktura: Na opisywanym terenie w części bukowej brak jest wytyczonych i utwardzonych alejek, ławek, lamp, nie ma szaletów, ani kawiarni lub miejsc uprzyjemniających pobyt. Przy ulicy Wiślanej znajduje się trafostacja i lampy oświetlające ulice, część zagospodarowana – plac zabaw dla dzieci, kamienny krąg – scena.

Mocne strony terenu: przepiękne położenie wśród starych drzew, w samym środku osiedli z dwoma niewielkimi parkingami, obok przystanków autobusowych (łatwy dojazd), część terenu jest już zagospodarowana – plac zabaw dla dzieci. Wzdłuż ulic otaczających teren rozmieszczone są latarnie uliczne.

Słabe strony terenu: brakuje lamp na terenie zadrzewionym, tylko cztery małe ławeczki na placu zabaw, nie utwardzone i nie wytyczone alejki. Brak obiektów gastronomicznych.

Autorzy

Autorem pierwotnej wersji opisu parku powstałej w ramach projektu "Parki i ogrody oczami młodzieży" jest:
Gimnazjum nr 31 i Szkoła Podstawowa nr13
ul. Bałtycka 1a Szczecin
Opiekun grupy:
Katarzyna Chwil-Żerebecka 

Autorzy opisu:
- uczniowie Gimnazjum nr 31: Weronika Kondzioła, Anna Lożek i Grzegorz Hasik z klasy IIIb, Kaja Malinowska i Przemysław Duda z klasy II b oraz Agnieszka Mikulska z klasy IIIa,
- uczniowie Szkoły Podstawowej nr 13: Anna Przestalska, Sandra Majewska i Michał Gotowski z klasy 5a oraz Paulina Owczarek z klasy 6b.

Podziękowania:
Serdecznie dziękujemy za:
- udostępnienie informacji i pomoc ks. dyr. Jerzemu Czaji proboszczowi parafii pw. Św. Michała Archanioła w Szczecinie
- pomoc w inwentaryzacji lasu i doradztwo merytoryczne panu leśniczemu Krzysztofowi Jankowskiemu i pani mgr Marcie Korszka
- oprawę fotograficzną pani mgr Lucynie Kowalczyk i mgr Beacie Sagan
- udostępnienie materiałów i zdjęć panu Ryszardowi Wojniusz administratorowi strony www.wielgowo.pl
 

Ładowanie danych ...