Gmina Koźminek leży w południowo-wschodniej części wielkopolski. Położona jest na wschód od Kalisza u stóp Pagórków Kaliskich nad rzeką Swędrnią, która jest prawobrzeżnym dopływem Prosny.

Turyści przybywający do Koźminka koniecznie powinni skierować swoje kroki do urokliwego parku, w którym mieści się późnobarokowy dwór. Dwór wraz otaczającym go parkiem 12 czerwca 1954 roku został wpisany do rejestru zabytków.

Kompleks parkowo-pałacowy położony jest przy ulicy im. Andrzeja Mielęckiego. Zarząd nad parkiem sprawuje Rada Gminy Koźminek, właścicielem jest gmina Koźminek.

Obecnie w budynku dworskim mieści się przedszkole a część parku zajęta jest na plac zabaw dla dzieci. Obszar parku to około 6 ha.

Historia

Koźminek dawne miasto dziś osada ma dawną i dobrze udokumentowaną tradycję historyczną. Nie udało się niestety ustalić dokładnej daty nadania praw miejskich, ale według niektórych historyków jest to początek IV wieku. Król Kazimierz Wielki darował w 1369 roku miasto wraz z wsiami Osuchów, Chodybki, Nakwasin i Złotniki staroście kujawskiemu Bartoszowi Odolanowskiemu za czyny waleczne. Potem Koźminek przechodził z rąk do rąk, w roku 1477 nabył go Stanisław Ostroróg wojewoda poznański. W posiadaniu Ostrorogów miasto pozostało prze półtora wieku przeżywając lata rozwoju. Miasteczko nad Swendrnią przechodziło różne koleje losu. Na upadek Koźminka miało miejsce wiele przyczyn: napady Krzyżaków, Szwedów podczas “potopu”, Tatarów, pożary drewnianej zabudowy i zdarzające się często epidemie. Utrata praw miejskich przez Koźminek nastąpiła w dramatycznych okolicznościach upadku powstania styczniowego kiedy to polskie oddziały przeciwstawiły się wojskom rosyjskim.

W południowo-wschodniej części Koźminka w drugiej połowie wieku XVIII zbudowany został dwór dla Józefa Kiełczowskiego i jego żony Salomei z Walewskich. Obecny kształt pałac zawdzięcza przebudowie jaką przeprowadzono w latach 1906-1907 staraniem Marii z Mielęckich i jej męża przemysłowca Tadeusza Handkego. Dwór jest murowany, parterowy, częściowo podpiwniczony. Dach mansardowy, kryty dachówką z łukami w ozdobnych drewnianych obramieniach, które odnowiono w 1907 roku na wzór pierwotnych. "Dwór pobudowano na rzucie prostokąta z elewacją frontową zwróconą na południowy wschód. W tej części centralnej znajduje się portyk z dwiema parami kolumn w stylu jońskim nakrytych dwuspadowym zadaszeniem, w którego części dolnej umieszczono ozdobne kasetony" [http://kozminek.pl]. Od strony północnej całość elewacji dopełnia neoklasyczny portyk z czterema kolumnami. Obok dworu znajduje się neogotycka oficyna , wozownia i spichlerz z użytkowym poddaszem z końca XIX wieku.

Wśród wielu z właścicieli Koźminka na przestrzeni wieków byli Antoni Tertulian Mielęcki i jego żona Laura z Bierawskich. Ich synem był Andrzej Mielęcki (1864-1920) lekarz, działacz społeczny i narodowy. Studiował on w Berlinie, Monachium i Lipsku. Był autorem wielu rozpraw naukowych, drukowanych w polskich czasopismach naukowych. W 1908 roku został jednym ze współzałożycieli towarzystwa Lekarzy Polskich na Śląsku, w którym przez wiele lat pełnił funkcję prezesa. Prowadził wielokierunkową działalność przeciwko wynarodowieniu Polaków na Śląsku. W 1918 roku zaangażował się w działalność polityczną, został członkiem Rady Ludowej, brał udział w manifestacjach za co został aresztowany. Należał do czołowych organizatorów I Powstania Śląskiego gdzie prowadził zakonspirowane kursy sanitarne organizowane przez Polską Organizację Wojskową.

Po upadku powstania został reprezentantem Polaków w Centralnym Komitecie Pomocy dla Dzieci w Katowicach. W sierpniu 1920 roku został śmiertelnie pobity przez bojówkę niemiecką. Jego pogrzeb stał się manifestacją kilkutysięcznego tłumu Polaków. Trumna z ciałem została złożona do grobowca rodzinnego Mielęckich na cmentarzu w Złotnikach koło Koźminka. Imię Andrzeja Mielęckiego nosi wiele placówek służby zdrowia, oświaty i kultury na Górnym Śląsku. Nosi je także szkoła podstawowa w Koźminku oraz jedna z ulic. Mieszkańcy Koźminka ufundowali tablicę pamiątkową w szkole jego imienia, a rodzina w kruchcie kościoła parafialnego.

"Mając na uwadze wartość artystyczną, kulturalną i historyczną kompleksu dworsko-parkowego, opracowano dokumentację dla inwestycji pn.: “Rewaloryzacja Parku Zabytkowego w Koźminku”. Projekt opracowali: Tadeusz Wiekiera, Zdzisław Walczak i Marcin Włodarczyk" [http://kozminek.pl].

W wyniku przetargu dla inwestycji rewaloryzacji parku wybrano ofertę Przedsiębiorstwa Robót Inżynieryjnych Spółka z o.o. z Turku. W ramach I etapu rewaloryzacji parku zabytkowego wykonano m.in.: alejki żwirowe, owalny podjazd przed front dworu z kamienia polnego, główną bramę wjazdową, ogrodzenie typu lekkiego całego parku oraz rozbudowano oświetlenie. W kolejnych etapach planuje się zrekultywować stawy oraz uzupełnienie drzewostanu.
Projekt został zrealizowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego: Sektorowy Program Operacyjny “Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006”.

Na uroczystość otwarcia zrewitalizowanego parku która odbyła się 25 października 2006 roku, przybyli liczni goście. Symbolicznego przecięcia wstęgi przy bramie parkowej dokonali wspólnie: gospodarz uroczystości Wójt Gminy Koźminek Andrzej Miklas, Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego Józef Racki, Starosta Kaliski, Ksiądz Proboszcz Zenon Dereszowski oraz Sołtys Koźminka. Goście zwiedzili wspólnie kompleks parkowo – pałacowy [http://kozminek.pl].

Ścieżka

Od strony ulicy Mielęckiego prowadzącej do Złotnik wchodzimy do parku przez kutą w metalu bramę przed którą usytuowany jest parking. Wybrukowana kamieniami polnymi droga prowadzi do owalnego podjazdu przed fronton dworu. Na głównym klombie rośnie piękne olbrzymie jednym konarem opierające się o ziemię drzewo – platan klonolistny, którego uznano za pomnik przyrody.

Kierując się alejką na południowy zachód, w stronę dworu dojdziemy do alei grabowej. Drzewa te również posiadają walory pomnikowe. Idąc dalej żwirowymi ścieżkami dojdziemy do dwóch stawów, obok małego ciągnie się alejka krzewów robinii akacjowej a w głębi napotkamy ogromny buk pospolity - też pomnik przyrody. Na większym stawie podziwiać możemy wysepkę na której rośnie brzoza brodawkowata.

Wokół parku prowadzi jeszcze wiele alejek, idąc którymi możemy napotkać jeszcze wiele ciekawych drzew. Licznie występuje lipa drobnolistna, wiąz polny, wiąz szypułkowy, robinia akacjowa i kasztanowiec biały. Natomiast dwie topole białe, topola czarna, lipa drobnolistna, klon pospolity i dąb szypułkowy są pomnikami przyrody. Pod drzewami rozciągają się płożące pędy bluszczu.

Bibliografia

Małyszko Stanisław, Majątki wielkopolskie tom IV powiat kaliski, Szreniawa 2000
Wańka Danuta, Koźminek zarys dziejów, Kalisz 2000
Anders Paweł, Województwo kaliskie szkic monograficzny, W-wa, Poznań1983
Zalejska-Niczyporuk Joanna, Nasze drzewa leśne, OKL- Gołuchów 2005
Strona internetowa Urzędu Gminy Koźminek www.kozminek.pl
Wiekiera T., Walczak Z., Koncepcja rewaloryzacji parku zabytkowego w Koźminku Kalisz 1992
Jankowska W., Teske G., Tomala J., Walczak Z., Ewidencja parku dworskiego w Koźminku, Kalisz 1992

Uwagi

Informacje dodatkowe
Cały park jest przepięknie zagospodarowany. Ma charakter wypoczynkowy. Są w nim ścieżki spacerowe oświetlone wieczorem stylowymi lampami oraz wygodne ławeczki. Młodsi goście parku mogą skorzystać z placu zabaw. Możemy zrelaksować się słuchając śpiewu ptaków, kumkających żab, a także obserwując skaczące po drzewach wiewiórki.

"Warto wybrać się na spacer do parku, szczególnie późnym wieczorem, kiedy to pałac zyskuje na wyglądzie dzięki umiejętnie zastosowanemu podświetleniu. A może przy odrobinie szczęścia spotkamy niewielką postać w generalskim mundurze przechadzającą się w milczeniu parkowymi alejkami. To duch Napoleona, który, jak głosi miejscowa legenda, miał nocować w pałacu podczas słynnej wyprawy na Moskwę" [http://kozminek.pl].

Autorzy

Autorem pierwotnej wersji opisu parku powstałej w ramach projektu "Parki i ogrody oczami młodzieży" jest:
Gimnazjum im. Noblistów Polskich w Koźminku
ul. Szkolna 1
62-840  Koźminek
e-mail: gimkozminek@interia.pl
Opiekun grupy:
Maria Poniatowska 
Autorzy opisu:
uczennice kl. III: Amanda Jędrzejak, Barbara Muszyńska, Martyna Miklas, Ewelina Nowak, Patrycja Pyrek, Małgorzata Spychała
Współpracujacy nauczyciele:
 

Ładowanie danych ...