Administracyjnie wieś Kwiatonowice położona jest w południowo-wschodniej części Polski na pograniczu województwa małopolskiego i podkarpackiego.

Geograficznie Kwiatonowice leżą 422 m n.p.m. na wierzchowinie długiego wzniesienia, wśród pól i zagajników. Wieś jest bardzo ładnie położona na wyniosłym terenie, skąd roztaczają się przepiękne widoki na Beskid Niski na południu i Pogórze Ciężkowickie na północy.

Do Kwiatonowic i dworku można dojechać z Krakowa (140 km) autobusem PKS albo prywatnym do Gorlic. Z Gorlic linią autobusową MZK nr 12 (9 km) do przystanku przy Szkole Podstawowej lub przystanek wcześniej. Własnym samochodem z Gorlic ul. Biecką, drogą w kierunku Jasła (5 km). Na skrzyżowaniu dróg, trasa skręca w lewo. Dalej drogą Zagórzany – Zborowice około 1,5 km i na rozwidleniu dróg skręcamy w prawo do Kwiatonowic.

Zabudowania i ogrodzenie dworsko-parkowe jest doskonale widoczne z głównej drogi. Właścicielami ogrodu i dworu Sczanieckich są pani Magdalena Miller i pan Kasper Świerzowski.

Historia

Wieś Kwiatonowice według legendy została założona przez królową Jadwigę. “Razu pewnego, a było to, jak wieść niesie późną wiosną, w piękny słoneczny dzień, zawędrowała królowa wraz ze swoimi dwórkami na wyniosłe wzgórze, skąd roztaczała się piękna panorama. Na prawo było widać miasto Biecz, a na południu rozległe tereny usiane lasami i łąkami pełnymi kolorowego kwiecia. Kwitły tam kaczeńce, pierwiosnki, zawilce, śnieżyczki i przebiśniegi. Królowa postanowiła usiąść wśród tego prześlicznego kobierca i odpocząć. Siedząc na pieńku i patrząc na ukwiecone łąki Jadwiga zasnęła. Jej dwórki w tym czasie zbierały kwiaty, wiły wianki, nakładały je sobie na głowy i nuciły piosenki. Ustroiły również głowę dostojnej monarchini. To obudziło królową. Królowa przetarła oczy i patrząc na wzgórze pełne kwiatów, na dwórki z wiankami na głowach powiedziała: Słyszałam bicie kościelnych dzwonów i śpiewy pobożne, powiadam wam miną stulecia i w tym miejscu, wśród tych domów powstanie świątynia, w której ludzie oddawać będą cześć Bogu. A wieś ta z powodu tylu pięknych kwiatów powinna nosić nazwę Kwiatonowice” [http://www.kwiatonowice.za.pl/legenda.html].

Kilka wieków później (w I połowie XIX w., choć inni źródła podają koniec XVIII w.) w Kwiatonowicach powstał park i dworek. Ma on kształt litery C z podjazdem od strony zachodniej. Jednym z jego właścicieli był Kazimierz Osoria Szczaniecki, który był również właścicielem Kwiatonowic, prezesem Wydziału Powiatowego, a także członkiem Rady Powiatowej w Gorlicach. Po jego śmierci posiadłość odziedziczył jego syn, Stefan Sczaniecki. Widać nie mógł toczyć spokojnego życia, bo dwadzieścia siedem lat później w wyniku reformy rolnej musiał pewnego dnia uciekać, gdyż nazajutrz miał być aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa.

Podczas I wojny światowej stacjonowały tam wojska rosyjskie i dworek został częściowo zniszczony. Po 1945 roku majątek Sczanieckich został rozparcelowany, a dwór przechodził z rąk do rąk i niszczał. Mieściła się tam szkoła, potem Spółdzielnia Kwiat, a nawet jakiś mężczyzna szukał w nim skarbów.

W czasach złego zagospodarowania posiadłością miejscowi ludzie widywali chodzącego po parku mężczyznę, którego uznano za dawnego jej właściciela. Pewnego ranka na framudze okna zobaczono odcisk dłoni. Próbowano go zamalować, ale następnego ranka znów się pojawiał, a znikł dopiero gdy zmienił się właściciel tej rodowej siedziby pana Sczanieckiego.

Obecnymi właścicielami tej posiadłości są pani Magdalena Miller i pan Kasper Świerzowski, którzy kupili ją w 2000 roku i obecnie przywracają jej dawny wygląd, choć wprowadzają unowocześnienia, takie jak elektronika. Na miejsce starych drzew, które grożą powaleniem, sadzą nowe oraz sprowadzają inne gatunki. Do wnętrza dworku kupują antyczne meble, które pomagają w zachowaniu dawnego stylu budynku. “W dworze zachowały się oryginalne ganki od zachodu (oszklony) i północy (z bogatymi rzeźbieniami) oraz podcienia od zachodu i południa. Ciekawe są również łukowe okna ze szprosami (podziałami wewnętrznymi), niektóre z witrażowymi szybkami. Obecnie wnętrze składa się z dużej sieni, kuchni, spiżarni, łazienki (dawnej kancelarii), korytarza oraz 9 pokoi na parterze i 4 na poddaszu” [http://www.kwiatonowice.za.pl/zabytki.html].

Na terenie parku nie odbywają się żadne imprezy, bo owa posiadłość jest własnością prywatną, niemniej jednak właściciele nigdy nie odmawiają wejścia do ogrodu osobom, które chciałyby zobaczyć i podziwiać jego piękno. W pobliżu posiadłości znajduje się Ludowy Dom Kultury, w którym odbywa się wiele uroczystości.

Przyroda

Obszar ogrodu przy dworze Sczanieckich tworzą obecnie najliczniejsze skupiska drzew pomnikowych w całym powiecie gorlickim. Rangę pomników przyrody uzyskały następujące drzewa: Surmia zwyczajna (Catalpa bignonioides), egzotyczne drzewo pochodzące z Ameryki Północnej, jesion wyniosły (Fraxinus excelsior)  nazwany przez dzieci imieniem Marcin, jesion wyniosły (Fraxinus excelsior) odmiana zwisła, lipa drobnolistna (Tilia cordata) oraz zespół sześciu grabów zwyczajnych (Carpinus betulus) tworzących altanę zwaną chłodnikiem.

Inne drzewa i krzewy rosnące na terenie parku to: klon zwyczajny (Acer platanoides), klon jawor (Acer pseudoplatanus), kasztanowiec biały (Aesculus hippocastanum), brzoza brodawkowata (Betula pendula), grujecznik japoński (Cercidiphyllum japonicum), buk pospolity (Fagus sylvatica), glediczja trójcierniowa (Gleditsia triacanthos), platan klonolistny (Platanus x acerifolia), magnolia gwiaździsta (Magnolia stellata), czeremcha pospolita (Prunus padus), wierzba biała (Salix alba), jarząb pospolity (Sorbus aucuparia), bez czarny (sambucus nigra), miłorząb dwuklapowy (Ginkgo biloba), sosna górska - kosodrzewina (Pinus mugo), sosna żółta (Pinus ponderosa), sosna pospolita (Pinus sylvestris), jałowiec łuskowaty odm. Meyera (Juniperus squamata ‘Meyeri’), jałowiec sabiński (Juniperus sabina), jałowiec skalny odm. Moonglow (Juniperus scopulorum ‘Moonglow’), jałowiec chiński (Juniperus chinensis), jodła koreańska (Abies koreana), jodła zwyczajna (Abies alba), modrzew europejski (Larix decidua), leszczyna pospolita odm. pogięta (Corylus avellana "Contorta"), perukowiec podolski odm. "Royal Purple" (Cotinus coggygria "Royal Purple"), kalina japońska (Viburnum plicatum), kalina koralowa (Viburnum opulus), dereń biały (Cornus alba), żylistek (Deutzia), forsycja pośrednia (Forsythia x intermedia), ognik szkarłatny (Pyracantha coccinea), ligustr pospolity (Ligustrum vulgare), trzmielina oskrzydlona (Euonymus alatus), irga błyszcząca (Cotoneaster lucidus), dereń jadalny (Cornus mas), kasztan jadalny (Castanea sativa.), powojnik (Clematis), bluszcz pospolity (Hedera helix), rdestówka Auberta (Polygonum aubertii), lilak pospolity (Syringa vulgaris), pigwowiec pośredni (Chaenomeles xsuperba), róże (Rosa) m.in. róże parkowe, pnące i okrywowe.
Obok dworku znajduje się grochodrzew (Robinia pseudoacacia), łatwo ją zauważyć, ponieważ obrasta ją bluszcz pospolity (Hedera helix), a wokół niej nasadzono m.in. fiołki (Viola), tulipany (Tulipa) i funkie (Hosta), które tworzą mały gazon.

Od strony wschodniej dworku znajduje się przeogromny pień ściętego jesionu. W południowej części parku znajduje się sad, rosną w nim: jabłonie: oliwka żółta, antonówka, reneta złota, jabłoń rajska oraz orzech włoski, grusza pospolita, śliwa, wiśnia, czereśnia.

Ścieżka

Ścieżka została zaprojektowana w oparciu o walory przyrodnicze. Początkiem ścieżki jest wejście do ogrodu od strony zachodniej.
 

1. Trasę wycieczki zaczynamy od wejścia do parku. Docieramy do starej robinii akacjowej, która jest obrośnięta bluszczem i powojnikiem. Powojnik (Clematis) to roślina ozdobna z rodziny jaskrowatych, pnąca lub płożąca o drewniejących łodygach dorastających do 8 m długości. Liście ułożone naprzeciwlegle, zimozielone lub opadające na zimę. Kwiaty okrągłe, duże o barwie białej, żółtej przez różowa, czerwoną do ciemnofioletowej i niebieskiej. Okres kwitnienia przypada od maja do października. Jest to roślina trująca. Wokół robinii rosną: bodziszki, tulipany, floksy, lilie i wiele innych gatunków kwiatów zasadzonych przez właścicieli. Jednymi z nich są funkie. Są to rośliny bardzo zróżnicowane, od olbrzymów po drobne odmiany karłowate. Większość z odmian funkii preferuje stanowiska zacienione, w których ich ozdobne liście i piękne kwiaty stają się niezwykłą atrakcją. Zmorą miłośników funkii mogą okazać się ślimaki, które gustują w smaku tych roślin.
 

2. Drugi przystanek na ścieżce stanowi stary jesion, który jest pomnikiem przyrody. Dzieci ze szkoły w Kwiatonowicach nadały mu imię Marcin. W jego pniu znajduje się dziupla, w której mieszkają ptaki. Obwód jesionu wynosi 380 cm. Jest najgrubszym drzewem parku. Jesion jest drzewem z rodziny oliwkowatych o liściach naprzeciwległych, złożonych, nieparzystopierzastych. Owoce jednonasienne w kształcie płaskiego orzeszka z języczkowatym skrzydełkiem.
 

3. Następnie dochodzimy do kolejnego jesionu. Jego obwód wynosi 235 cm. W pobliżu jesionu rosną róże.
 

4. Po przejściu kilku metrów dochodzimy do grupy lip drobnolistnych tworzących aleję. Od 29 września 2003 r. jedna z nich jest pomnikiem przyrody. Ma obwód 285 cm, a jej pień jest widlasto rozgałęziony. Gałęzie obu konarów stykają się ze sobą. Lipa to duże drzewo liściaste, osiągające wysokość do 30 m. Korona jest regularna, szeroko jajowata lub kulista. Liście pod spodem nagie, tylko w kątach nerwów mają pączki rudych włosów. Po górnej stronie są żywo zielone, dolna ich strona jest jaśniejsza. Blaszki z regularnie piłkowanym brzegiem, mają okragłosercowaty kształt charakterystycznie zakończony wierzchołek. Są szersze niż dłuższe i lekko wcięte u nasady, ustawione skrętolegle.
 

5. Kolejnym drzewem na ścieżce jest topola, która rośnie po drugiej stronie parku. Jej obwód wynosi 200 cm. Topola jest jednym z najwyższych drzew parku, pomimo małego w porównaniu do innych drzew obwodu.
 

6. Następną atrakcję ścieżki stanowi buk. Jest najwyższym drzewem w parku. Obwód buka wynosi 240 cm. Wokół rośnie sześć grabów, z których największe mają obwody około 1 m. Są one pomnikami przyrody. Graby tworzą zieloną altanę zwaną chłodnikiem.
 

7. Kolejny przystanek znajduje się przy katalpie. Katalpa jest egzotycznym drzewem pochodzącym z Ameryki Północnej. Obwód tego drzewa wynosi 150 cm, jest ono pomnikiem przyrody. Katalpa posiada duże liście, szeroko jajowate do 20 cm długości, po roztarciu nieprzyjemnie pachnące. Dzwonkowate lub rurkowate białe duże kwiaty do 4 cm średnicy, wewnątrz fioletowo nakrapiane z dwoma pomarańczowymi paskami. Wiechy kwiatowe do 2 cm długości. Owoc to długa, wąska “fasola” zawierajęca wiele nasion opatrzonych aparatem lotnym. Katalpa jest mało wytrzymała na niskie temperatury.
 

8. Następne drzewo na ścieżce to modrzew. Modrzew ma 205 cm obwodu i znajduje się w środkowej części parku. Jest drzewem iglastym zrzucającym igły na zimę. Modrzew to drzewo długowieczne, w młodości szybko rosnące. Odpowiada mu otwarta przestrzeń, dużo światła, wilgotne powietrze oraz średnio żyzne podłoże. Nieźle znosi zanieczyszczenie powietrza, a także przycinanie.
 

9. Ostatnią częścią ścieżki jest jesion zwisły. Ma on 190 cm obwodu. Jesion zwisły jest pomnikiem przyrody. Jego gałęzie dotykają ziemi.

Bibliografia

Bugała Władysław, Drzewa i krzewy, Warszawa 2000
Eisenreich Dorothee, Eisenreich Wilhelm, Przewodnik do rozpoznawania roślin i zwierząt na wycieczce, Warszawa 1993
Szwedler Inga, Sobkowiak Mirosław, Spotkania z przyrodą. Rośliny, Warszawa 1998
Atlas roślin naczyniowych Polski, http://www.atlas-roślin.pl
Strona internetowa wsi Kwiatonowice, http://www.kwiatonowice.pl

Uwagi

Informacje dodatkowe:
Infrastruktura: w parku znajdują się ławki, na których można odpocząć w cieniu rosnących drzew. Obok parku znajduje się budynek wiejski, a przy nim parking samochodowy. Park ogrodzony jest płotem, który od wewnątrz na niektórych odcinkach uzupełnia żywopłot z krzewów liściastych - derenia, pęcherznicy, żylistka, irgi. Niedaleko parku, w centrum wsi, znajduje się sklep.

Mocne strony parku: duża różnorodność gatunków drzew, pomniki przyrody, które są starannie pielęgnowane. Park jest położony w centrum wsi, w malowniczej okolicy, gdzie są doskonałe warunki do wypoczynku. Od strony południowej rozciąga się rozległa i piękna panorama Beskidu Niskiego.

Słabe strony: słabą stroną parku jest to, iż jest on własnością prywatną, a więc nie można w nim na co dzień odpoczywać i zachwycać się pięknem przyrody, aczkolwiek jak już wspominaliśmy, właściciele parku są bardzo miłymi ludźmi i nie odmawiają wejścia na swoją posesję, chętnym do podziwiania piękna natury. Tak więc od 15 maja do 15 października każdego roku można park zwiedzać po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym z właścicielami. 

Autorzy

Autorem pierwotnej wersji opisu parku powstałej w ramach projektu "Parki i ogrody oczami młodzieży" jest:
Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej
Kwiatonowice 21
38-333 Zagórzany
e-mail: szkola_kwiatonowice@poczta.onet.pl
Opiekun grupy:
Beata Jaracz 
Autorzy opisu:
uczniowie klasy V w składzie: Karolina Brach, Sebastian Bugno, Magdalena Burzacka, Mateusz Ciślak, Mariusz Drewniak, Sylwester Gogola, Paweł Gryboś, Artur Oczkowicz, Martyna Pacholska, Ewa Pilch, Marcin Pyznar, Agnieszka Rogozińska, Aleksandra Skubis, Jan Stężalski, Tomasz Żegleń.
Współpracujacy nauczyciele:
Podziękowania:
Serdecznie dziękujemy:
• za udostępnienie wszystkich ważnych informacji dotyczących ogrodu i dworku Pani Magdalenie Miller, mamie Pani Miller, Panu Kasprowi Świerzowskiemu oraz starszym mieszkańcom wsi,
• za wnikliwą ocenę, korektę i doradztwo merytoryczne naszej pani od przyrody i biologii.

Ładowanie danych ...