Park podworski w Galewicach


Województwo: łódzkie

Powiat: wieruszowski

Gmina Galewice leży w południowo - zachodniej części województwa łódzkiego. Park położony jest w zachodniej części wsi między ulicami: Parkową a Przemysłową w gminnej miejscowości Galewice należącej do powiatu wieruszowskiego.
Zarząd nad parkiem sprawuje Rada Gminy Galewice, właściciel gmina Galewice. Obecnie budynkiem dworku opiekuje się p. dyrektor przedszkola.
Powierzchnia: 3,8 ha jest to obszar całej posiadłości. Ulica Przemysłowa została wytyczona rozcinając posiadłość z południa na północ na dwie części: część wschodnią (dworek szlachecki i park o powierzchni 1,24 ha) oraz zachodnią - folwarczną (na której obecnie poddzierżawione są obiekty pod działalność gospodarczą różnego typu).
Charakterystyka układu komunikacyjnego: park znajduje się między dwoma ulicami: Parkową i Przemysłową.
Charakterystyka budynków: Zachował się dawny zespół dworski, na który składają się: klasycystyczny murowany dwór szlachecki z drugiej połowy XIX w., park krajobrazowy o powierzchni 1,24 ha oraz zabudowania gospodarcze (folwarczne-poza terenem parku w kierunku zachodnim)
Infrastruktura: w południowo-zachodniej części parku znajduje się dworek szlachecki z drugiej połowy XIX w., w którym obecnie mieści się przedszkole; w zachodniej stronie parku znajduje się brama wjazdowa z wydzielonymi miejscami parkingowymi; do północnego skrzydła dworku przylega plac zabaw dla dzieci (ogrodzony siatką metalową); w części północno-zachodniej znajdują się szalety; brak jest ławek na terenie całego parku.

Historia

Pierwsza wzmianka o Galewicach pochodzi z 1458r., była to miejscowość znana jako własność Wieruszów Galewskich. Nazwa więc pochodzi od nazwiska Gal. Według danych z 1633-1635 Galewice były drugim co do wielkości i ważności ośrodkiem leżącym na trakcie dwóch ważnych metropolii średniowiecznych – Ostrzeszowa i Wieruszowa. Owa droga publiczna na pewno była dobrze znana XV i XVI-wiecznym kupcom. Ze wzmianki – po przeprowadzonej „Wizytacji dóbr arcybiskupstwa i kapituły gnieźnieńskiej XV wieku" – wnioskować można, iż Galewice były średnio zamożną wioską szlachecką posiadającą karczmę, a od 1545 roku folwark.
Park podworski założony został w II połowie XIX wieku, wokół posiadłości wznoszącej się na niewielkim pagórku - klasycystycznego murowanego dworu z II połowy XIX wieku. Ma on niezwykłą wartość przyrodniczą. Zakładany był najprawdopodobniej ze względu na walory wizualne krajobrazu, jak i specyficzny mikroklimat.
Park figuruje w ewidencji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Z ankiet i wywiadów, przeprowadzonych wśród najstarszych mieszkańców wsi, dowiadujemy się, że pierwszym właścicielem dworu był Antoni Myszkowski (lata 1811- 1900), który miał syna Henryka. Po sprawie sądowej, prowadzonej przez Kazimierza Czapskiego - adwokata z Kalisza, Henryk nagle zmarł wychodząc z budynku sądu. Ojciec Antoni przekazał cały majątek Kazimierzowi Czapskiemu za prowadzenie spraw i zamieszkał w zachodniej części posiadłości (obecnie były biura Gminnej Spółdzielni, poddzierżawiane przez Urząd Gminy).
Drugim właścicielem dworku w latach (1885-1939) był więc Kazimierz Czapski, który przyjeżdżał z rodziną: żoną, synem Andrzejem (Alutkiem) i córką Teresą na święta i na wakacje. Krótko przed wojną w kościele (drewnianym) w Galewicach odbył się ślub Teresy. Na okoliczność ślubu wyłożono czerwony chodnik przez kościół i całą drogę do parku i przez park do samego dworku.
Majątkiem zarządzał wówczas rządca Chojnowski. Mieszkał w mniejszym dworku w zachodniej części posiadłości. W czasie II Wojny Światowej w dworku zamieszkiwali Niemcy. Po wojnie cała rodzina Czapskich wyjechała do Warszawy. Tam najprawdopodobniej zamieszkała Teresa, a syn wyjechał do Anglii. Największą świetność dwór przeżywał w latach międzywojennych. Zatrudnieni tu byli ogrodnicy i pracownicy porządkowi, dbający o wygląd parku.
Po II Wojnie Światowej w budynku dworku mieściła się szkoła podstawowa a od 1980 r. przedszkole gminne.
Dzisiejsza rola parku wiąże się z działalnością przedszkola. Corocznie organizowane są na terenie parku festyny rodzinne, dni dziecka oraz okazjonalne spotkania. Park jest ogólnodostępny, tak więc pełni funkcje rekreacyjne i wypoczynkowe. Dzięki władzom gminnym został częściowo uporządkowany.

Przyroda

Obecnie obszar parku i cała gmina Galewice została zaliczona do obszaru chronionego krajobrazu „Dolina Prosny"" ustanowionego Rozporządzeniem Wojewody Kaliskiego nr 65 z dnia 20.12.1996 r. (Dz.Urz.Woj.Kal. nr, poz. 1 z 1997 r.
Najcenniejszymi drzewami w parku są dęby szypułkowe (Qercus robur) wysadzone w dwóch alejach dębowych. Najokazalszy dąb o obwodzie 390 cm rośnie w południowo-wschodniej części parku w pobliżu stawu. Ponadto znajduje się tu wspaniała aleja grabowa (Carpinus betulus). Również okazała sosna limba (Pinus cembra), wysoka na ok. 20 m, dodaje walorów przyrodniczych.
Do drzew rosnących na terenie parku zaliczyć należy robinie akacjowe(Robinia pseudoacacia), świerki pospolite (Picea abies), sosny (Pinus), klony zwyczajne (Acer platanoides), brzozy brodawkowate (Betula pendula).
Ponadto wyróżnić należy krzewy bzu czarnego (Sambucus nigra) i dzikiej róży (Rosa canina). Staw w chwili obecnej ulega zarastaniu.
Wokół stawu i rowu odprowadzającego można spotkać stanowiska zawilców gajowych (Anemone nemorosa), konwalii majowej (Convallaria maialis) i knieci błotnych (Caltha palustis). W północnej części parku występuje śnieguliczka biała (Symphoricarpos albus).
W parku można spotkać wiewiórki pospolite (Sciurus vulgaris), dzięcioły (Picidae), wróble (Passer domesticus), sikorki bogatki (Parus major). W ostatnim czasie został wykonany przez pracowników przedszkola paśnik dla saren, gdyż często przybiegają z pobliskiego lasu na teren parku.

Ścieżka

Ścieżka dydaktyczna została zaprojektowana w oparciu o walory przyrodnicze i historyczne. Wyznaczono poszczególne jej etapy, nawiązując do istniejących już alejek wewnętrznych oraz wytyczono fragmentarycznie nowe.
Początkiem ścieżki jest zabytkowy fragment bramy wjazdowej z fragmentami ogrodzenia pierwotnego (przystanek nr 1). Kolejne przystanki to:
Nr 2 – aleja robinii akacjowych,
Nr 3 - stara limba,
Nr 4 - zabytkowy XIX wieczny dworek szlachecki,
Nr 5 - plac zabaw dla dzieci,
Nr 6 - stanowisko śnieguliczki i bzów,
Nr 7 - kapliczka Najświętszej Marii Panny,
Nr 8 - okazały świerk,
Nr 9 - wzniesienie morenowe,
Nr 10 - aleja dębowa I,
Nr 11 - aleja dębowa II,
Nr 12 - aleja grabowa,
Nr 13 - stanowisko zawilców,
Nr 14 - staw i roślinność wokół stawu,
Nr 15 - stanowisko konwalii majowej,
Nr 16 - okazały dąb,
Nr 17 - mogiła powstańców.
.
1. Trasę wycieczki rozpoczynamy od wejścia na teren parku bramą główną, znajdującą się w północno-wschodniej części parku, przy ulicy Parkowej. Brama została odrestaurowana z zachowaniem elementów dawnego stylu, ogrodzenie wokół zachowało się tylko w części fundamentowej z nielicznymi słupkami. Park usytuowany jest na wzniesieniu morenowym w bardzo ciekawym, zacisznym miejscu wsi Galewice.
2. Wchodzimy na biegnącą ze wschodu na zachód aleję robinii akacjowych. Okazałe 150 letnie drzewa o szerokich pniach i rozłożystych koronach w formie baldachimu, wprowadzają nas w nastrój minionych lat. W oddali dostrzegamy białe pnie brzozy, liczne sosny i świerki.
3. Kolejnym przystankiem jest rosnąca po lewej stronie sosna limba mierząca około 25 m i obwodzie 1,80m o bardzo gęstej regularnej koronie. Szyszki limby są jajowate o długości od 5-12cm, są fioletowe przed dojrzewaniem. Opadają na wiosnę co 3 lata. Dawniej szyszki były zjadane przez ludzi mieszkających w lasach. Igły tej sosny są zgrupowane po 5 w pęczku. W naturalnym środowisku (Tatry, Karpaty i Alpy) jest gatunkiem chronionym. Według opowiadań ludzi dawniej pracujących we dworze było ich tu znacznie więcej.
4. Dochodzimy do niewielkiego placu przed klasycystycznym dworkiem szlacheckim z II połowy XIX wieku. Pierwszym właścicielem posiadłości był Antoni Myszkowski. Po śmierci swojego syna Henryka przekazał majątek adwokatowi z Kalisza – Kazimierzowi Czapskiemu, za prowadzenie spraw sądowych. Sam zamieszkał w zachodniej części posiadłości, aż do śmierci. Rodzina Myszkowskich pochowana jest na cmentarzu w pobliskim Cieszęcinie (ponieważ na terenie Galewic nie było wówczas cmentarza i kościoła). Rodzina Czapskich – rodzice, dwójka dzieci: syn Antulek i córka Teresa przyjeżdżała z Kalisza na wypoczynek w czasie świąt i wakacji, a przed II Wojną Światową zamieszkała tu na stałe. Tuż przed II Wojną Światową wyprowadzili się do Warszawy. Kazimierz Czapski zmarł w roku 1939 i jest pochowany również w pobliskim Cięszęcinie....
Największą świetność park przeżywał w okresie rezydowania rodziny Czapskich we dworze. Były tu wysadzone drzewa, a krzewy i ciekawe gatunki drzew sprowadzone zostały z zagranicy. O wygląd parku dbali zatrudnieni ogrodnicy. W czasie wojny we dworze zamieszkali Niemcy. Po okupacji hitlerowskiej mieściła się tu szkoła podstawowa, a od 1980 roku przedszkole gminne.
5. Skręcamy na północ, mijając wschodnie skrzydło dworku i dochodzimy do wygrodzonego placu zabaw dla dzieci. Przylegający do północnego skrzydła malowniczy plac zabaw jest doskonałym miejscem wypoczynku dla maluchów. Częściowo zacieniony teren, bardzo ładnie zagospodarowany (szpalery żywopłotów i rabaty kwiatów ozdobnych),cisza oraz świeże powietrze nadają temu miejscu niepowtarzalny charakter.
6. Wzdłuż północnego ogrodzenia zostały wysadzone na przemian dęby, brzozy, graby i sosny oraz szpalery dzikich bzów. Są to wysokie krzewy o liściach nieparzystopierzastych, drobnych kwiatach o miłym zapachu, często używanych do wiosennych bukietów. Na terenie parku można spotkać bez czarny o czerwonych kwiatach i czarnych owocach. Używa się go na przetwory oraz do produkcji win i nalewek. Spotkać tu można także kwitnące wiosną stanowiska śnieguliczki białej, odpornej na mróz. Liście ma naprzeciwległe, okrągłe, kwiaty różowe zebrane w kłosy, owoce śnieżnobiałe, kuliste lub jajowate.
7. Kierując się na zachód docieramy do północno-zachodniej części parku w cieniu drzew zauważamy, wybudowaną przez właścicieli, kapliczkę z wizerunkiem Najświętszej Marii Panny.
8. Obok mijamy okazały świerk pospolity, zimozielone drzewo iglaste z rodziny sosnowatych. O pniu grubości 0,60 m i wysokości około 30 metrów.Świerki używane są między innymi jako budulec, w stolarstwie, do produkcji gontów, instrumentów muzycznych i papieru. Żywica używana jest w przemyśle chemicznym.
9. Udajemy się wzdłuż ogrodzenia w kierunku południowym. Mijamy po prawej stronie bramę oraz wyznaczone miejsca parkingowe. Po przeciwnej stronie ulicy Przemysłowej rozciągają się dawne posiadłości majątku. Jest to jego część folwarczna. Schodzimy stopniowo ze wzniesienia, którego powstanie sięga czasów zlodowacenia środkowopolskiego. Górka ta jest przykładem wzniesienia morenowego ukształtowanego w wyniku cofającego się lądolodu (wykorzystywanego w okresie zimy jako górka do saneczkowania) Przechodzimy przez niewielki rów melioracyjny i obserwujemy wzdłuż zachodniego ogrodzenia okazałe robinie akacjowe (o obwodach od 2,20m do 2,90m) i dęby (o obwodach od 2,20m do 3,20m)
10. Mijamy szpaler dębów. Zauważamy aleję obsadzoną potężnymi już dziś dębami szypułkowymi o obwodach od 2,60 m. do 2,90 m. Te potężne długowieczne drzewa (do 40 m wysokości) posiadające szerokie, silnie rozgałęzione konary, stały się ogromnym parasolem nad naszymi głowami.
11. Idąc dalej skręcamy w lewo i mijamy kolejną aleję dębów szypułkowych. Żołędzie dębów szypułkowych wiszą na długich szypułkach, liście mają krótkie ogonki u nasady. Kształt liścia jest sercowaty, często niesymetrycznie uszato wykrojony.
12. Dochodzimy do pięknej malowniczej alei wysmukłych grabów. Grab to drzewo z rodziny leszczynowatych. Spotkać go można w Eurazji, Ameryce PN., Ameryce Środkowej w około trzydziestu gatunkach. Grab zazwyczaj dochodzi do 20 m wysokości. Liście podłużnie jajowate, zaostrzone, podwójnie piłkowane. Kwiatostany męskie zgrupowane są w kotkach, a żeńskie w gronach. Owocują jako orzeszek. Drewno grabu stosowane jest w przemyśle drzewnym. Jest doskonałym materiałem na deszczułki podłogowe. Ponieważ jest twarde i trudno łupliwe, wyrabia się z niego także narzędzia.
13. Idąc dalej trasą ścieżki po prawej stronie, na podmokłych terenach napotykamy na stanowisko zawilców, byliny z rodziny jaskrowatych, pięknie kwitnących na biało w okresie wiosny..Wiele gatunków tej rośliny uprawia się w ogródkach. Spotkamy tu także knieć błotną (kaczeńce) również z rodziny jaskrowatych, o ciemnozielonych nerkowatych liściach i złocistożółtych kwiatach.
14. Następnie kierujemy się na południe w okolice wysychającego stawu dworskiego, malowniczo usytuowanego w niewielkim zagłębieniu. Staw pełnił kiedyś różne funkcje. Był środowiskiem życia dla organizmów wodnych, wodopojem dla zwierząt oraz doskonale nawilżał powietrze, tworząc swoisty mikroklimat. Obecnie mimo procesu zarastania, stanowi atrakcyjny element wzbogacający krajobraz parku. Jego usytuowanie w zacisznej części jest dodatkowym walorem tego miejsca.
15. Obchodząc staw jego południowym brzegiem skręcamy na lewo, kierując się na północ. Po prawej stronie mijamy stanowisko konwalii majowej, byliny z rodziny liliowatych. Rośnie ona w Europie i środkowej Azji, w lasach liściastych w miejscach zacienionych. Konwalie posiadają kwiaty dzwonkowate, białe, znajdujące się w jednostronnych gronach. Kwiat ten charakteryzuje się miłym intensywnym zapachem. Jagody tej rośliny są czerwone. Liście jej mają kształt eliptycznojajowaty. Cała roślina jest trująca. Stosuje się ja w przemyśle farmaceutycznym(cenne glikozydy nasercowe) oraz perfumeryjnym.
16. Opuszczamy okolice stawu i kierujemy się na północ ku krzyżującym się alejkom. Po lewej stronie dostrzegamy silnie trzymający się na olbrzymich korzeniach, odsłoniętych częściowo od południa, olbrzymi dąb o obwodzie 390 cm, którego wiek szacuje się na ok. 160 lat. Dęby to jedne z najdłużej żyjących drzew które mogą istnieć nawet 1500 lat. Są to rośliny jednopienne, o kwiatach rozdzielnopłciowych, wiatropylnych. Liście dębu mają kształt pierzastosieczny. Owoce tego drzewa znajdują się w zdrewniałej miseczce tzw. żołędzie. W Polsce spotykamy trzy gatunki dziko rosnące: dąb szypułkowy, dąb bezszypułkowy oraz bardzo rzadki dąb omszony. Drewno dębu jest ciężkie, twarde, trwałe i odporne na działanie wody. Używane jest w meblarstwie, posadzkarstwie, a kora w garbarstwie i lecznictwie. Pojedyncze drzewa dębu jak i ich grupy w czasach pogańskich były otoczone kultem.
17. Wędrując ścieżką na północ idąc pod górkę, po prawej stronie dochodzimy do samotnej mogiły. Jest to grób nieznanych żołnierzy poległych w czasie powstania styczniowego w 1863 r. Powstanie było narodowym zrywem przeciwko zaborcy – Rosji, wybuchło 22 stycznia 1863 r., trwało do późnej jesieni 1864. Zginęło w nim wielu patriotów. Rodziny niektórych z nich nigdy nie dowiedziały się o miejscu ich spoczynku. Dlatego miejsca takie jak to musimy otaczać szczególną opieką.

Bibliografia


 


  • Seneta Wł., Drzewa i krzewy iglaste, cz. I-II PWN Warszawa 1987
     

  • Wensel W., Drzewa Rozpoznawać – Poznawać – Chronić, Warszawa 2000
     

  • http://republika.pl/galewice
     

  • http://republika.pl/szp_gal
     

  • http://www.pinus.net.pl
     

  • http://www.drzewa.net.pl
     

  • http://www.atlas-roślin.pl
     

  • http://www.wieruszow.pl
     

  • http://www.tonz.up.pl

    Uwagi


    W parku brak jest ławek i miejsc wydzielonych dla odpoczynku, parkingi nie są specjalnie wydzielone, szalety są mało estetyczne, ogrodzenie jest w stanie dewastacji i stanowi fragmenty pozostałości po pierwotnym ogrodzeniu /częściowo zachowały się fundamenty i niektóre elementy konstrukcji/. Brak jest kawiarni i miejsc uprzyjemniających pobyt i odpoczynek. Obiekty sportowe nie znajdują się w parku, aczkolwiek boisko znajduje się w bliskim sąsiedztwie.
    Mocne strony: (przepiękne położenie; wiele ciekawych zakątków w parku; spokój i cisza w znajdującym się w zacisznej części wsi obszarze; bogata fauna i flora; doskonałe warunki do wypoczynku i rekreacji całorocznej)
    Słabe strony: (przy parku brakuje miejsc parkingowych, szalety są bardzo ubogie, brakuje również ławek oraz typowych miejsc wypoczynkowo-piknikowych, brak jest również obiektów gastronomicznych i sportowych)
    Nasze postulaty:
    Przeprowadziliśmy w dniu 26 X 2005 roku rozmowę z wójtem gminy Galewice – p. mgr Andrzejem Okoniem na temat parku. Po analizie ankiet przeprowadzonych wśród mieszkańców Galewic przedstawimy postulaty dotyczące modernizacji parku w przyszłości.

    Autorzy


    Autorem pierwotnej wersji opisu parku powstałej w ramach projektu "Parki i ogrody oczami młodzieży" jest:
    Szkoła Podstawowa
    ul. Konopnickiej 22
    98-405 Galewice
    e-mail: spgal@wp.pl
    Opiekun grupy:
    Joanna Kowalczyk 
    Autorzy opisu:
    uczniowie klas V i VI, członkowie koła przyrodniczego, działającego przy Szkole Podstawowej w Galewicach:
    grupa dziennikarsko – reporterska: Marika Kubiś, Barbara Różańska, Jakub Zieliński, Wojciech Malik, Jakub Birski, Monika Bylicka, Angelika Wągrowska
    grupa fotograficzno – planistyczna: Joanna Wdowik, Dawid Dębski, Michał Dąbrowski, Patrycja Wojcieszak
    grupa plastyczno - projektowa: Kamila Kłobus, Bartosz Tomczyk, Anna Tomiczek, Justyna Kuca, Agnieszka Banach, Paulina Jaroch
    grupa komputerowo - internetowa: Marta Mieszała, Patryk Wesołowski, Mateusz Gonera, Wojciech Kasprzak
    oraz nauczyciele: j. polskiego i historii – mgr Aleksandra Gabas i wychowania fizycznego – mgr Roman Pazek.
    Współpracujacy nauczyciele:
    W pracę zaangażowali się nauczyciele: przyrody, j. polskiego, historii i wychowania fizycznego oraz rodzice i dziadkowie uczniów. W realizacji projektu brali udział pracownicy Urzędu Gminy i wójt p. mgr Andrzej Okoń oraz p. Tadeusz Błażejewski, dyrektor Szkoły Podstawowej w Galewicach p. mgr Beata Kołodziejczyk. Opieka informatyczna: p. Rafał Dąbik.
    Podziękowania:
    Serdeczne podziekowania
     

  • za wnikliwą ocenę, korektę i doradztwo merytoryczne – nauczyciele przyrody, biologii i informatyki pracownicy urzędu gminy (p. Tadeusz Błażejewski) oraz wójt p. mgr Andrzej Okoń, dyrektor przedszkola p. mgr Teresa Mielczarek.
     

  • za pomoc w organizacji badań i upowszechnianiu wyników: starsi mieszkańcy wsi - panie: Marianna Duś, Regina Kacyna, Zofia Matyszczak, Wanda Sabatowska, Stanisław Birski.
     

  • za udostępnianie danych i pomoc w ich uzyskaniu: Urząd Gminy w Galewicach.
    Opis parku na stronie Urzędu Gminy
     

Tagi

Galeria

  Jeszcze nie dodano załączników. Możesz dodać załączniki po zalogowaniu się.

Wyszukiwarka

Wyszukiwarka


Kontakt

(to jest kontakt w sprawie tej strony internetowej, a nie kontakt do zarządcy parku) 

Nazwa organizacji
Ośrodek Działań Ekologicznych "Źródła"
Adres organizacji
90-602 Łódź, ul. Zielona 27
Telefon do organizacji
42 632 8118
Adres www organizacji
www.zrodla.org

 
 


Newsletter

wpisz swój e-mail aby otrzymywać informacje o naszych działaniach

Wyślij



© 2010 Ośrodek Działań Ekologicznych "Źródła" | Dzień Pustej Klasy | zielone szkoły | oszczędzajmy wodę | edukacja globalna | Kalendarz świąt ekologicznych