Miejscowość Gozdanin leży w południowej części gminy Mogilno, tj. 12 km od Mogilna. Do Gozdanina dojechać można kierując się w stronę Gębic, następnie z Gębic do Gozdanina. Z Mogilna kursują tylko dwa autobusy PKS, o godzinie 7:10 i 15:00.
Park położony jest w południowej części wsi. Jego właścicielem jest gmina Mogilno a zarząd nad parkiem sprawuje Rada Gminy Mogilno. Obszar całego parku to około 2 ha. Z zabudowań dworskich zachowała się tylko oficyna z końca XVIII w. oraz stajnia.
Przy wejściu do parku znajduje się boisko. Można tam usiąść, obejrzeć mecz piłki nożnej czy odpocząć na ławeczkach usytuowanych po jego obu stronach.
We północno-zachodniej części parku mieści się ogrodzony teren, zwany "Grzybkiem". Tu odbywają się zabawy i imprezy środowiskowe. Do parku przylega budynek świetlicy wiejskiej. Jest to miejsce kulturalnych spotkań i zebrań mieszkańców. Świetlica wyposażona jest też w łazienki. Park został częściowo oczyszczony w 2003 i 2005 roku. W najbliższym czasie ma zostać zwiększona liczba ławek w całym parku.

Historia

Nazwa wsi Gozdanin pochodzi prawdopodobnie od imion Gozdomir lub Gozdzimir. Inne źródła podają, że miała ona związek z karczunkiem lasów. Pierwsza wzmianka o Gozdaninie pochodzi z 1436 r., kiedy była ona wsią klasztorną przynależną do opactwa mogileńskiego. W pierwszej połowie XVIII w. wieś należała do rodziny Kruszewskich, w drugiej połowie tego wieku do Bieleckich, a w początkach XX w. do Osowieckich.
W południowej jej części znajduje się park podworski, który powstał na przełomie XVIII i XIX w. a powiększony został prawdopodobnie pod koniec wieku XIX.
W jego wyżej położonej północnej części znajdował się dwór, który został rozebrany w 1977 r. Obecnie znajduje się tu boisko sportowe. Z parkiem sąsiaduje barokowa oficyna z końca XVIII w. przebudowana w latach 1880-1900, kryta dachem mansardowym z naczółkami a także stajnia z początku XX w.
Przed II wojną park był wyjątkowo zadbany, ogrodzony płotem, z wytyczonymi alejkami. W latach 1945-1990 był miejscem bardzo zaniedbanym. Dopiero po 1990 roku przeprowadzono drobniejsze prace porządkowe we własnym zakresie, przez mieszkańców wsi.
W latach 2003-2005 z inicjatywy radnego Stanisława Redmanna, w ramach robót publicznych nastąpiło porządkowanie parku poprzez usuwanie samosiewów i suchych drzew. Dzięki temu założenie odzyskało wygląd i miano "parku".
Od 1984 r. na boisku sportowym rozgrywane są Ogólnowiejskie Turnieje Piłki Nożnej drużyn siedmioosobowych, a w czasie wakacji Powiatowe Wieloboje Dożynkowe, także wieloboje dla młodzieży z okazji Dnia Dziecka. W przyległej świetlicy odbywają się też turnieje w tenisie stołowym, Gwiazdki Karnawałowe dla dzieci oraz zabawy karnawałowe, andrzejkowe czy sylwestrowe. Przy współudziale społeczności wiejskiej został odnowiony plac zabaw "Grzybek". Park jest ogólnodostępny, pełni funkcje rekreacyjne i wypoczynkowe.
Przy wejściu do parku uwagę zwracają rosnące tu piękne pomnikowe dęby. W niżej położonej części parku, niedaleko estrady koncertowej, rosną inne drzewa uznane za pomnik przyrody - grusza i bardziej na południe przed stawem - wiąz.

Przyroda

Najcenniejszymi drzewami w parku są dwa dęby bezszypułkowe (Quercus petraea), które mają około 300 lat i rosną w północno-wschodniej części parku. Najokazalszy jest dąb o obwodzie 420 cm, drugi równie piękny ma obwód 370 cm. W niżej położonej części parku, niedaleko estrady koncertowej zwanej "Grzybkiem", rosną inne drzewa, uznane za pomniki przyrody: grusza pospolita (Pyrus communis) o obwodzie 295 cm i wiąz pospolity (Ulmus carpinifolia) o obwodzie 390cm. Wśród drzew rosnących na terenie parku możemy także zauważyć: klon-jawor (Acer pseudoplatanus), klony polne (Acer campestre), wiązy pospolite (Ulmus carpinifolia), lipy drobnolistne (Tilia cordata), jesiony wyniosłe (Fraxinus excelsior).
Na uwagę zasługują ciekawe okazy krzewów: leszczyny pospolitej (Corylus avellana), jaśminowca "Bella Etole" (Philadelphus "Bella Etole"), lilaka pospolitego (tzw. bzu) (Syringa vulgaris), bzu czarnego (Sambucus nigra).
Znajdujący się w parku stawek jest niezwykle malowniczy. Pomimo że ulega on zarastaniu, warto mu się przyjrzeć. Po środku stawu zauważymy wysepkę, na której rosną krzewy bzu czarnego (Sambucus nigra). Wśród miejscowej ludności krążą różne legendy o wysepce. W stawie rosną min. lilie wodne (Nymphaea alba), kaczeńce błotne (Caltha palustris) oraz tatarak zwyczajny (Acorus calamus).
W niedalekiej odległości możemy spotkać stanowiska barwinka pospolitego (Vinci minor) i śnieguliczki białej (Symphoricarpos albus). W parku żyją wiewiórki pospolite (Sciurus vulgaris), dzięcioły (Picinae), kukułki (Cuculus canorus), żaby wodne (Rana esculenta), żaby trawne (Rana temporaria), lisy (Vulpes vulpes) oraz nutrie (Myocastor coypus). Często usłyszeć możemy wilgę (Oriolus oriolus) i dostrzeżemy wszechobecne mrówki (Formicidae).
Rośliny rosnące w parku
1. Dąb bezszypułkowy - Querus petraea
2. Grusza pospolita - Pyrus communis
3. Wiąz pospolity (polny) - Ulmus minor
4. Brzoza brodawkowata -Betula pendula
5. Klon jawor - Acer pseudoplatanus
6. Klon polny - Acer campestre
7. Jabłoń domowa - Malus domestica
8. Lipa drobnolistna - Tilia cordata
9. Wierzba iwa - Salix caprea
10. Kasztanowiec zwyczajny - Aesculus hippocastanum
11. Jesion wyniosły - Fraxinus excelsior
12. Modrzew polski - Larix decidua
13. Robinia biała (robinia akacjowa, grochodrzew) - Robinia pseudoacacia
14. Topola osika - Populus tremula
15. Olsza szara - Alnus incana
16. Głóg dwuszyjkowy - Crataegus laevigata
17. Bez dziki czarny - Sambucus nigra
18. Porzeczka czerwona - Ribes rubrum
19. Lilak pospolity - Syringa vulgaris
20. Kalina hordowina - Viburnum lantana
21. Leszczyna pospolita, orzech laskowy - Corylus avellana
22. Jaśminowiec "Bella Etole" - Philadelphus "Bella Etole"
23. Tuja (żywotnik zachodni) - Thuja occidentalis
24. Fiołek kosmaty - Viola hirta
25. Koniczyna biała - Trifolium repens
26. Krwawnik wierzbolistny - Achillea salicifolia
27. Rumian polny - Anthemis arvensis
28. Barwinek pospolity - Vinca minor
29. Kaczeniec błotny - Caltha palustris
30. Grążel żółty - Nuphar luteum
31. Paprotka zwyczajna - Polypodium vulgare
32. Tatarak zwyczajny- Acorus calamus
33. Lilia wodna - Nymphaea alba
34. Pokrzywa zwyczajna - Urtica dioica
35. Śnieguliczka biała - Symphoricarpos albus
36. Stokrotka trwała - Bellis perennis

Ścieżka

Urokliwy, trochę dziki a przez to tajemniczy park znajduje się w południowej części wsi. Wykorzystując niezwykłość flory parku i zabytki architektoniczne wytyczono ścieżkę dydaktyczną. Najważniejszymi jej punktami są pomniki przyrody i unikalna roślinność. Istniejące już wewnętrzne alejki stały się główną trasą ścieżki. Wytyczono również nowe.
Ścieżka rozpoczyna się w miejscu, gdzie istniała dawna siedziba właściciela, tj. w północnej części parku.
1. Pierwszy etap ścieżki wyznaczają dwa okazy drzew. Jeden z nich to dąb bezszypułkowy - pomnik przyrody, liczący około 300 lat. Obwód pnia w pierśnicy (tj. na wysokości 130 cm) na czerwiec 2006 roku wynosi 4,20 m. Uważny obserwator dojrzy na dębie, od strony północnej, ślady po zawieszonym na nim obrazie Matki Bożej. Było to miejsce spotkań modlitewnych miejscowej ludności w okresie powojennym. Idąc w lewo w kierunku wschodnim, kilkanaście metrów dalej, natrafiamy na okazałą lipę. Źródła historyczne pozwalają określić wiek lipy na około 200 lat. Tuż obok lipy znajduje się miniaturowy plac zabaw dla najmłodszych mieszkańców wsi, który wymaga rozbudowy.
2. Podążając w kierunku wschodnim, około 50 m dalej, dochodzimy do polnej drogi i kierujemy się na południe. Po prawej stronie drogi rośnie pięć okazałych drzew. Pierwsze dwa to wiązy pospolite o obwodzie pnia 2,10 m i 1,70 m, następnie dwa klony zwyczajne liczące około 150 lat o wymiarach 2,00 m i drugi 2,40 m, a ostatni w rzędzie to ponownie wiąz o silnie ugałęzionej koronie. Podobnie jak poprzednie drzewa liczy około 150 lat. Obwód pnia 2,40 m.
3. Za drzewami, po prawej stronie, znajduje się boisko do gry w piłkę nożną. Stąd często rozlega się gwar bawiącej się młodzieży. To miejsce spotkań młodych, wiejskich sportowców. Natomiast po stronie lewej ciągnie się rząd młodych kilkunastoletnich robinii akacjowych.
4. Idąc wzdłuż boiska na zachód natrafimy na dorodne robinie akacjowe, które szczególnie w okresie kwitnienia cieszą widokiem i upajają zapachem. W miesiącu czerwcu są one miejscem pracy pszczół.
5. Korzystając z istniejącej już wewnętrznej alejki parku, podążamy na południe. Zatrzymujemy się przy czterech niezwykle okazałych dębach, rosnących po stronie prawej. Siadając na ławeczce, znajdującej się przy alejce, podziwiamy krzew jaśminowca.
Natomiast po lewej stronie alejki swoje miejsce znalazły krzewy porzeczki czerwonej, również jaśminowiec i półkrzewinek - barwinek pospolity. Barwinek, jako roślina rzadko już występująca, objęty jest ochroną gatunkową. Nad barwinkiem bujną koronę roztacza kolejny wiąz.
6. Mijając prostopadle leżącą alejkę, po lewej stronie dostrzegamy trójkątny fragment parku, otoczony alejkami. Na pierwszy plan wyłania się ponownie barwinek. W głębi rosną krzewy porzeczki czerwonej, głogu dwuszyjkowego i lilaka pospolitego, potocznie zwanego bzem.
Z drzew rozpoznamy: gruszę pospolitą, klon polny, wiąz pospolity i robinię białą.
7. Schodząc z głównej alejki na prawo, specjalnie wytyczoną ścieżką, po kilkunastu metrach z lewej strony zwracamy uwagę na miejsce przez okolicznych mieszkańców zwane klombem. W centralnym jego miejscu podziwiamy dumę parku - kolejny pomnik przyrody. Jest to wiąz polny. Wiek drzewa szacuje się na około 200 lat. Jego obwód mierzony na wysokości rozgałęzienia wynosi 3,90 m. Pomnikowi przyrody towarzyszą: dwa kolejne wiązy, jesion wyniosły, lipa drobnolistna i grochodrzew.
8. Dalej idziemy alejką biegnącą na południowy wschód do niewielkiego stawu wodnego, z wysepką po środku. Staw jest doskonałą niszą dla wielu roślin i zwierząt. Zobaczymy tam pięknie kwitnące lilie wodne, tatarak, kaczeńce. Na wysepce rośnie czarny bez i paprocie. Wokół stawu zadomowiły się drzewa: wierzba iwa i charakterystycznie pochylona nad wodą brzoza. Zatrzymując się chociaż na chwilę nad stawem, dostrzeżemy m.in. żabę zieloną czy brunatną, różne gatunki owadów i małe mrowisko. Jest on również miejscem życia i żerowania niektórych gatunków ptaków wodnych. Z pewnością naszą uwagę przyciągnie głos wilgi, zwiastujący deszcz.
Starsi mieszkańcy Gozdanina opowiadają legendę o pojawiającej się na wysepce kobiecie z dzieckiem na ręku. Straszono nią dzieci i młodzież. Być może chciano w ten sposób chronić dzieci przed kąpielą w niebezpiecznym stawie. A może to jednak prawda?
9. Opuszczając okolice stawu dochodzimy do polnej drogi głównej. Pod drogą biegnie strumyk, który zasila podziwiany przez nas przed chwilą staw.
10. Po prawej stronie wzdłuż polnej drogi rośnie rząd leszczyn. Idąc kilka metrów wspomnianą drogą skręcamy w prawo w aleję i od razu natrafimy na rosnący po prawej stronie jesion wyniosły.
Nie da się nie zauważyć niezwykłych okazów topoli osiki, gruszy polnej czy modrzewia. Aleja, którą idziemy, jest granicą łączącą park z pozostałościami podworskiego ogrodu. Zachowały się tu jedynie jabłonie: szara reneta, papierówka i malinówka.
11. Mijając ogród dojdziemy do rozwidlenia dróg. Kierujemy się w prawą stronę, z powrotem na północ. Na zakręcie, po prawej stronie, stoi olbrzymie drzewo - klon zwyczajny. Spoglądając w lewo dojrzymy drzewo o przepięknych kształtach, jest to kasztanowiec biały.
12. Wzdłuż alejki, którą spacerujemy, po obu stronach znajdują się polany. Charakterystyczne dla polany po lewej stronie są kretowiska.
13. Po ominięciu polan dalszy ciąg alejki wprowadza nas w zarośla. Z prawej strony alejki rosną młode wiązy i klony, z lewej czarny bez, a u jego "stóp" rozciągają się kolejne połacie barwinka.
14. Następny fragment parkowej ścieżki doprowadzi nas do prostopadle biegnącej alejki. Po lewej stronie ścieżki znajduje się miejsce zwane "Grzybkiem". Jest to punkt kulturalno-rozrywkowych imprez mieszkańców wsi i gminy. Tu odbywają się m.in. zabawy taneczne i imprezy środowiskowe. "Grzybek" otaczają niezwykle dorodne kaliny, a po stronie prawej zespół krzewów śnieguliczki.
15. Wspomnianą aleją wracamy do punktu wyjścia. Prawą stronę zajmuje boisko do piłki ręcznej oraz drzewa: śliwa, jesion oraz klon jawor. Spoglądając w lewo podziwiamy kolejny pomnik przyrody - jest nim grusza polna o obwodzie 2,95 m oraz zabytek architektoniczny - tzw. oficyna barokowa z XVIII, w XIX wieku po częściowej przebudowie. Wchodziła ona w skład rozebranego pod koniec lat 60-tych pałacu.
16. Kierując się na północ, po prawej stronie mijamy spore skupisko lilaka pospolitego. Zwiedzanie parku kończymy podziwiając ostatni już - czwarty pomnik przyrody - dąb bezszypułkowy. Podobnie jak opisywany na początku naszej ścieżki dąb, liczy on około 300 lat, jego obwód wynosi 3,70 m. Ścieżka kończy się w punkcie jej rozpoczęcia.
Zapraszamy i życzymy przyjemnego zwiedzania.

Bibliografia

Kremer Bruno P., Drzewa liściaste i iglaste, Warszawa 1995
Łuczak Czesław, Studia z dziejów ziemi mogileńskiej, tom I, Poznań 1978
Radomski Jan, Janowska Janina, Botanika, Warszawa 1982
Ratajski Grzegorz, Mogilno, Poznań 1998
Reichholf Josef, Ssaki, Warszawa 1996
Rostafiński Józef, Seidl Olga, Przewodnik do oznaczania roślin, Warszawa 1973
Rutkowska Barbara, Atlas roślin łąkowych i pastwiskowych, Warszawa 1984
Sauer Frieder, Ptaki lądowe, Warszawa 1996
http://www.drzewa.net.pl
http://www.atlas-roslin.pl

Autorzy

Autorem pierwotnej wersji opisu parku powstałej w ramach projektu "Parki i ogrody oczami młodzieży" jest:
Szkoła Podstawowa im. T. Kościuszki
88-330 Gębice
e-mail: sp_gebice@interia.pl
Opiekun grupy:
Joanna Kasperkowiak Justyna Antczak i Renata Rachel
Autorzy opisu:
uczniowie klas, w których realizowany jest program ścieżki ekologicznej i regionalnej oraz nauczyciele uczący tego przedmiotu
Współpracujacy nauczyciele:
Podziękowania:
Serdecznie dziękujemy:
- panu radnemu gminy Mogilno Stanisławowi Redmannowi za doradztwo, udostępnienie dokumentacji i za zapoznanie z parkiem.
- wszystkim mieszkańcom Gozdanina za rzetelne wypełnienie ankiety na temat parku.

Ładowanie danych ...