Park krajobrazowy w Straszowie znajduje się w gminie Rozprza, w powiecie piotrkowskim. Użytkownikiem parku jest Szkoła Podstawowa im. Zofii Grzybowskiej w Straszowie. Powierzchnia parku wynosi 2,6 ha.

Park w Straszowie ma kształt zbliżony do prostokąta. Zlokalizowany jest na południowym skłonie niewielkiego wzniesienia. Graniczy od południa z drogą dojazdową do wsi i parku, od wschodu z gospodarstwem rolnym pana Grzejdziaka, od północy i zachodu z polami uprawnymi. Na południe od drogi, w zagłębieniu podmokłej dolinki utworzono staw, który mimo iż nie należy do parku, jest z nim kompozycyjnie związany. Asfaltowa droga dojazdowa, oddzielająca park od stawu, obsadzona jest świerkami, topolami i brzozami. Wiedzie ona ku budynkowi szkoły podstawowej (istniejącemu od 11 lat. 2 lata temu stał jeszcze obok obecnej szkoły budynek dworku). Szkoła podstawowa, o wystawie wschód – zachód, węższym bokiem zwrócona jest ku drodze (tu planowana jest jeszcze budowa sali gimnastycznej). Wejście do szkoły znajduje się od strony parku tj. od zachodu.

Niewielki park krajobrazowy posiada dwie osie kompozycji. Jedną biegnącą w kierunku wschód – zachód, tworzy ją alejka w szczątkowym stanie obsadzona dębami. Niektóre ubytki wypełniono jaworami i brzozami. W części bliżej budynku szkoły alejka rozszerza się. Biegnąc dalej przecina dróżkę leżącą na osi północ – południe. W dalszej części altanka przechodzi w żywotnikową altankę łączącą się ze szpalerem lipowo – dębowym przy zachodniej granicy parku.

Druga oś kompozycji biegnie z północy na południe. Wykorzystano tu dwa piękne dęby, wielekroć starsze od zadrzewienia parkowego. Dęby mają obwód 4,5 m (po zachodniej stronie ścieżki biegnącej po osi) i 4,2 m (po wschodniej stronie).

Na północy, oś ta ma oparcie w wielogatunkowej skupinie drzew graniczącej z polem. Rosną tu: brzozy, dęby, świerki, robinie, klon jesionolistny, tawuły, bez czarny.

W północno – zachodniej części parku rośnie w luźnym zwarciu drzewostan lipowo (szerokolistna) – brzozowo – świerkowo – dębowy. Lipy tworzą coś w rodzaju altanki. Południowo-zachodnia część parku posiada podobny w składzie, również luźno rozmieszczony drzewostan o przewadze lip. Północno-wschodnią część parku porasta luźny drzewostan o składzie gatunkowym podobnym do wypełniających poprzednio opisane części parku, wzbogacony jednak o jesion wyniosły, osikę i kilka drzew owocowych. Od strony pól, na północy posadzone zostały świerki (ok. 6 lat temu). Od wschodu znajduje się przedłużenie alejki wjazdowej (dojazd do budynku szkoły), obsadzonej jesionami o obwodach ok. 2,0 m i lipami. Południowo-wschodnia część parku jest najsłabiej zadrzewiona. Rośnie tu luźno kilka lip drobnolistnych, robinii, znajduje się klomb z różami i piękna „polana” wykorzystywana przez uczniów jako miejsce zabaw sportowych.

W pewnej odległości od parku, na zachód znajduje się rów odwadniający dzielący pola, obrośnięty klonami jednolistnymi, jaworem, dębem, robinią, tarniną i gruszą polną.

Na południowy wschód od budynku szkoły znajdują się topole białe, jesiony, topole osiki oraz złotokap (w tej okolicy umieszczona została przyszkolna biologiczna oczyszczalnia ścieków). Od strony wschodniej (za budynkiem szkoły) znajduje się szpaler jesionów (ich obwody dochodzą do 1,5 m), który oddziela posiadłość szkoły od posiadłości pana Grzejdziaka.

Historia

Na początku ubiegłego stulecia na zachodnim skraju wsi Straszów, na terenach rolniczych, niejaki Strzelecki buduje dwór. Ożeniwszy się – już po I wojnie światowej – zakłada park. Projektantem parku a zarazem wykonawcą jest szwagier Strzeleckiego – Karol Malczewski. Park zostaje założony na terenach dawnych pól uprawnych. Kompozycja parku objęła dwa leciwe dęby rosnące na miedzy. Kilka lat po wojnie, drewniany, szalowany dwór spłonął. W krótkim czasie po pożarze wzniesiono nowy budynek, podobny do spalonego, przesuwając go o kilkanaście metrów na południe. W latach dwudziestych, majątek wraz z parkiem i dworem przeszedł na własność Grzybowskich. Po śmierci męża (zastrzelonego w 1945 roku przez Rosjan), pani Zofia Grzybowska – nauczycielka - zorganizowała w budynku szkołę, w której sama uczyła.

Od tego czasu (rok 1945) budynek dworku służył dzieciom jako szkoła a w pomieszczeniach na piętrze mieściło się mieszkanie nauczyciela. Po dziesięciu latach budowy w roku 1994 otwarto szkołę w nowym budynku a stary pozostał pusty aż do roku 2002, kiedy to został rozebrany. Nowy budynek szkoły wysunięty jest bardziej na północ, w miejscu starego budynku ma powstać sala gimnastyczna.

Obecnym właścicielem i użytkownikiem parku jest Szkoła Podstawowa im. Zofii Grzybowskiej. Jest on miłym otoczeniem szkoły, miejscem zabaw i wypoczynku dzieci. To tu odbywają się duże uroczystości organizowane przez szkołę dla miejscowej społeczności. Co roku odbywają się w parku gminne biegi przełajowe dla szkół podstawowych, dzień dziecka i sportu rodzinnego dla szkoły, zajęcia terenowe z wychowania proekologicznego w klasach I – VI oraz wiele innych zajęć na świeżym powietrzu.

Przyroda

Park zawiera sporo drzew i krzewów zasługujących na otoczenie ich opieką. Dwa dęby szypułkowe, które rosły niegdyś na polu i stworzyły główną oś parku podczas jego zakładania, świerki, tawuła wierzbolistna, topola biała, czarna i osika, wiąz górski, złotokap pospolity, czeremcha amerykańska, grab pospolity, jesion wyniosły, kasztanowiec zwyczajny, klon, jesionolistny i zwyczajny, lipa szerokolistna i drobnolistna, orzech włoski, robinia akacjowa, wierzba krucha, bez czarny. W parku można spotkać wiewiórki, jeże, dzięcioły, zające oraz wiele mniejszych organizmów począwszy od ptaków do owadów i organizmów glebowych. Niestety częstym gościem w parku jest kowal dwukropek oblegający niektóre drzewa, spotkać można tu również gnieżdżące w glebie owady z rodziny os - paravespula germanica.

Skrócona inwentaryzacja roślin wykonana w roku 1978 na zlecenie Urzędu Wojewódzkiego W Piotrkowie Tryb. przez mgr inż. B. Jost – Jakubowską, mgr M. Kuczac, mgr M. Radomską – Smoszną:

• Bez czarny – Sambucus nigra
   


• Brzoza brodawkowata – Betula pendula ok. 51 szt.
   


• Czeremcha amerykańska – Padus serotina
   


• Dąb szypułkowy – Quercus robur ok. 25 szt.
   


• Głóg jednoszyjkowy – Crataegus monogyna
   


• Głóg odgiętodziałkowy – Crataegus riphidophylla
   


• Grab pospolity – Carpinus betulus ok. 15 szt.
   


• Grusza pospolita – Pyrus communis 8 szt.
   


• Jabłoń domowa – Malus domestica 1 szt.
   


• Jarząb pospolity – Sorbus aucuparia 3 szt.
   


• Jesion wyniosły – Fraxinus excelsior ok. 108 szt.
   


• Kasztanowiec zwyczajny – Aesculus hippocastanum 4 szt.
   


• Klon jawor – Acer pseudoplatanus 2 szt.
   


• Klon jesionolistny – Acer negundo ok. 10 szt.
   


• Klon zwyczajny– Acer platanoides ok. 2 szt.
   


• Leszczyna pospolita - Corylus avellana
   


• Lilak pospolity – Syringa vulgaris
   


• Lipa drobnolistna – Tilia cordata ok. 30 szt.
   


• Lipa krymska – Tilia euchlora 5 szt.
   


• Lipa szerokolistna – Tilia platyphyllos 6 szt.
   


• Orzech włoski – Juglans regia 4 szt.
   


• Robinia akacjowa – Robinia pseudoacacia ok. 30 szt.
   


• Róża dzika – Rosa canina
   


• Sumak octowiec – Rhus typhina
   


• Śnieguliczka biała – Symphoricarpos albus
   


• Świerk kłujący odm. srebrzysta – Picea pungens “Argentea” 2 szt.
   


• Świerk pospolity – Picea abies ok. 30 szt.
   


• Tawuła wierzbolistna – Spiraea salicifolia
   


• Topola biała – Populus alba ok. 13 szt.
   


• Topola czarna odm. włoska – Populus nigra “Italica” ok. 5 szt.
   


• Topola osika – Populus tremula ok. 30 szt.
   


• Wiąz górski – Ulmus glabra
   


• Wierzba krucha – Salix fragilis 1 szt.
   


• Wiśnia pospolita – Cerasus vulgaris
   


• Złotokap pospolity – Laburnum anagyroides
   


• Żywotnik zachodni – Thuja occidentalis 11 szt.
   


• Śliwa tarnina – Prunus spinosa
   

Część drzew wymienionych w spisie została już usunięta z parku, np. jedna z brzóz, którą złamała burza, czy kilka innych drzew, które obumarły. Zostały również posadzone nowe drzewa, część podarowana przez Urząd Gminy w Rozprzy w roku 1996 oraz drzewa (najczęściej świerki) darowane przez pana leśniczego S. Marciniaka. Najpiękniejsze i najstarsze drzewa w parku to dwa dęby szypułkowe wyznaczające oś widokową. Obwody tych drzew to ok. 4,6 m i 4,4 m. Obydwa dęby zostały wpisane w rejestr konserwatora przyrody w Piotrkowie Trybunalskim i uznane za pomniki przyrody.

Ścieżka

Trasa wyznaczonej ścieżki dydaktycznej przebiega w parku i polach obok niego. Ma charakter przyrodniczo – ekologiczny. Spacer umożliwi m.in. poznanie najbliższego krajobrazu, flory i fauny parku, zasad działania oczyszczalni biologicznej.

Stanowisko I - Szkolna oczyszczalnia ścieków

Stanowisko II - Na wzniesieniu śródpolnym obok parku. Pola położone na północ od budynku szkoły. Na wzniesieniu śródpolnym można zaobserwować różne uprawy w zależności od pory roku. Z polami sąsiaduje łąka. Można tu spotkać ptaki przelatujące nad uprawami oraz gryzonie, krety, kuropatwy, zające.

Stanowisko III – Dęby szypułkowe w północno – zachodniej części parku, ok. 200 m od budynku szkoły. Są to najpiękniejsze i najstarsze drzewa w parku wyznaczające oś widokową. Obwody tych drzew to ok. 4,6 m i 4,4 m. Obydwa dęby zostały wpisane w rejestr konserwatora przyrody w Piotrkowie Tryb. i uznane za pomniki przyrody.

Stanowisko IV – Polanka w południowo - wschodniej części parku. Położona niedaleko podjazdu pod szkołę. Rośnie tu luźno kilka lip drobnolistnych, robinii, znajduje się klomb z różami i piękna “polana” wykorzystywana przez uczniów jako miejsce zabaw sportowych.
 

Bibliografia

• “Katalog zabytkowych parków i ogrodów województwo piotrkowskie” Zadanie: Ewidencja zabytkowej zieleni parku dworskiego miejscowość Straszów. Autorzy: mgr inż. Barbara Jost - Jakubowska, mgr Maria Kurzac, mgr Maria Radomska – Smoszna. Zleceniodawca: Urząd Wojewódzki w Piotrkowie Tryb. 1978
   


• Plan rozbudowy szkoły w Straszowie
  Przewodnik do rozpoznawania roślin i zwierząt na wycieczce, Warszawa 1996
   


• Szwedler, M. Sobkowiak, Spotkania z przyrodą ROŚLINY, Warszawa
   


• Chinery M., Rośliny i zwierzęta w ogrodzie. Encyklopedia kieszonkowa. Warszawa 1999
   


• http://www.pinus.net.pl
   


• Program multimedialny “Rośliny ozdobne”
   

Uwagi

Silną stroną parku jest fakt, że park jest zadbany, pielęgnowany przez pracownika szkoły. Koszona jest trawa, grabione liście, zbierane gałązki. W parku jest czysto i przyjemnie. Ptaki mają wywieszone karmniki, do których uczniowie systematycznie wynoszą karmę zimą.

Na wiosnę przeglądu parku dokonuje fachowiec (który zawodowo zajmuje się parkami w Piotrkowie Tryb.) wraz ze swymi pracownikami dokonują niezbędnych cięć gałęzi i obumarłych drzew (oczywiście po uzyskaniu niezbędnego pozwolenia na wycięcie).

Słabą stroną parku na razie pozostaje problem braku pełnego ogrodzenia. W związku z brakiem funduszy, dyrektor szkoły zaplanowała stopniowe ogradzanie parku. W chwili obecnej istnieje już ogrodzenie od strony południowej, przy drodze dojazdowej do szkoły. Niestety wielu mieszkańców wsi skraca sobie drogę do swych posesji wędrując na przełaj przez park, wydeptując jednocześnie nie planowane ścieżki. Czasami zdarza się też, że młodzież spędza tu wieczory na – nie zawsze – kulturalnym wypoczynku, lecz od kiedy brama wjazdowa do szkoły jest zamykana, zdarza się to rzadko.
 

Autorzy

Autorem pierwotnej wersji opisu parku powstałej w ramach projektu "Parki i ogrody oczami młodzieży" jest:
Szkoła Podstawowa im. Zofii Grzybowskiej w Straszowie
97-340 Rozprza
Opiekun grupy:
Grażyna Lewińska 
Autorzy opisu:
Realizatorzy projektu to uczniowie uczęszczający na zajęcia koła przyrodniczo – ekologicznego oraz kilku uczniów szczególnie zainteresowanych tematyką projektu od strony plastycznej. W realizację projektu włączyli się także wybrani uczniowie z klas drugich i czwartych, którzy podczas zajęć wychowania proekologicznego wykonywali zielniki.
Współpracujacy nauczyciele:
W pracy uczniom pomagała mgr Romana Matusik - nauczyciel plastyki oraz mgr Dariusz Pokora – nauczyciel informatyki.
Podziękowania:
Za udostępnienie danych o parku (opracowanych w roku 1978) podziękowania dla Pani Dyrektor mgr Małgorzaty Pokory.
 

Ładowanie danych ...