Województwo: wielkopolskie
Powiat: leszczyński
Park położony jest we wsi Trzebiny, w gminie Święciechowa. Ograniczony jest od południa drogą wjazdową do Gospodarstwa Rolnego Spółka z o.o od wschodu i północy – drogą powiatową z Długich Starych do Piotrowic. Granicę zachodnią i północno-zachodnią stanowią zabudowania mieszkalno-gospodarcze Gospodarstwa Rolnego. Park zajmuje powierzchnię 5,16 ha. Właścicielem zespołu jest Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków w Warszawie, w Trzebinach ulokowana jest Pracownia Terenowa. Zwiedzanie pałacu i parku jest możliwe wyłącznie po uprzednim zgłoszeniu telefonicznym.
Wzdłuż wschodniej elewacji pałacu znajduje się parking i stojak na rowery. W najciekawszych widokowo miejscach stoją stylizowane ławki. Toalety dostępne są w pałacu wyłącznie dla zgłoszonych zwiedzających. W północno-wschodnim narożniku parku przygotowano strefę piknikową z miejscem na ognisko, gry rekreacyjne i stylizowaną chatą w której można się schronić na wypadek przelotnych opadów. Na terenie parku brak punktu gastronomicznego.
Historia
Budowę pałacu prawdopodobnie rozpoczęto około roku 1690. Miała być wyrazem aspiracji Gurowskiego do wyższych zaszczytów. “Pałac w Trzebinach stanowi prostokątne w rzucie, trójtraktowe założenie z narożnymi, wysuniętymi przed dłuższe elewacje alkierzami. Przebudowany w XIX w. posiada obecnie mały dziedziniec pośrodku” [http://cms.halpress.eu/news_view.php?tpl=33&nid=3559]. Od połowy XIX w. do 1945 r. pałac wraz z parkiem pozostaje w rękach rodziny von Leesen. Z tego okresu pochodzą rzeźby parkowe, zniszczone po wojnie, zrekonstruowane w 1993. Okres prawie czterech dziesięcioleci po wojnie to postępująca dewastacja pałacu i złożenia parkowego. Park staje się miejscem wypasu bydła i drobiu, układ alejek staje się nieczytelny. W 1982r. Wojewódzki Konserwator Zabytków w Lesznie podjął decyzję o przeznaczeniu obiektu na siedzibę Ośrodka Archeologicznego. Podjęte zostają prace przy rewaloryzacji pałacu i parku, które w przypadku parku trwają do dzisiaj. Monografistka obiektu, Teresa Jakimowicz, w oparciu o wizję majętności z 1709 r. określa park jako “ogród włoski”. Koncepcja odbudowy nie miała na celu odtworzenia form pierwotnych partii regularnej, lecz takie zagospodarowanie najbliższego otoczenia pałacu, które uwzględni ścisły związek między formami stylowymi architektury obiektu przed przebudową XIX-wieczną oraz niewątpliwą osiowością całego założenia. Ponadto w koncepcji połączono wszystkie elementy założenia pałacowo-ogrodowego; zarówno XIX-wieczne jak i wcześniejsze. O ile zagospodarowanie części XIX-wiecznej nie było trudne, o tyle przyjęcie rozwiązania ogrodu regularnego stanowiło problem. Koncepcję ogrodu regularnego powiązano z jednym z etapów przekształceń stylistycznych, jakim ulegał pałac. Czytelne obecnie rozwiązanie elewacji wskazuje na XVIII-wieczną przebudowę. Zapewne i park podlegał wówczas modyfikacjom stylistycznym. Projekt założenia ogrodu regularnego nawiązuje do zmian w architekturze powstałych w XVIII w. Analiza dyspozycji przestrzennej pałacu potwierdza niewątpliwie wnioski T. Jakimowicz i E. Linette odnoszące się do anachroniczności założenia oraz przyjęte przez nich datowanie. Natomiast analiza stylistyczna wystroju elewacji i detalu architektonicznego pozwala stwierdzić, że rozwiązanie elewacji jest późniejsze i stanowi fazę XVIII-wieczną, mającą na celu barokizację obiektu- powierzchowną i skromną, ale wyraźnie czytelną. Zastosowanie wyraźnych podziałów wertykalnych, zdwojenie pilastrów, wykroje portali- ich zwieńczenie przerwanym półkolistym tympanonem z kartuszem na osi oraz ujęcie ukośnymi pilastrami pozwala datować rozwiązanie elewacji na 1 poł. XVIII w. W duchu “barokizacji” zmodernizowano prawdopodobnie, wzmiankowany w źródłach “ogród włoski”. Należy sądzić, że podobnie jak w przypadku architektury była to zmiana powierzchowna, wprowadzająca obowiązujące w tym czasie modne elementy dostosowane do możliwości i małej skali założenia.
III.Analiza przestrzenna parku:
Według T. Jakimowicz park w Trzebinach, w obecnym układzie przestrzennym powstał prawdopodobnie po 1860 r. Datowanie potwierdza bowiem wiek starodrzewu. W odniesieniu do charakteru założenia przed rokiem 1860, T Jakimowicz sugeruje, iż istniał tu prawdopodobnie klasyczny ogród włoski z tradycyjnym układem czterech kwater rozdzielonych skrzyżowanymi ze sobą alejami po stronie północnej. Równocześnie licząc się z architekturą pałacu starano się utrzymać układ osiowy-główna aleja parki znajdowała się na osi pałacu. Układ ten zanikł w całości. Starodrzew zachowany jest dobrze, za wyjątkiem znacznych ubytków wśród drzew liściastych, szczególnie klonów i buków. Kompozycja niejednorodna z czytelnie wykształconym masywem otuliny krajobrazowej, zamykającej wnętrze od strony zachodniej, północnej i wschodniej.
IV.Struktura roślinna parku:
Jedynie w oparciu o elementy reliktowe można domniemywać, że w obrębie założenia musiały występować formy topiaryczne, regularne i swobodne. W chwili obecnej występują wyłącznie formy swobodne, a z nich jedynie grupy i masywy. Rośliny porastają na terenie o formie naturalnej, aczkolwiek jak się wydaje nie można wykluczyć, iż w przeszłości mogły tu występować również geometryczne formy terenowe, chyba jednak w skromnym wymiarze i to tylko skarpy i kopczyki. Można również domniemywać, że istniejące w części wschodniej nieznaczne falistości nie są formą terenową naturalną, a mogły być kształtowane sztucznie jako nieregularna forma terenowa.
V. Analiza rekonstrukcji parku:
Park, jak już wspominano, powstał (w swym obecnym kształcie) około połowy XIX wieku. Tworzy przestrzeń zieleni wysokiej, o zamkniętej perspektywie wnętrza, prześwietloną wokół pałacu usytuowanego bliżej granicy południowej. W środkowo-zachodniej części znajduje się odbudowany w 1984 roku staw zasilany w wodę z rzeczki Kopanica (Rów Krzycki). Jest tworem sztucznym o nieokreślonym datowaniu, powstał w wyniku zmiany biegu koryta cieku. W części północno-wschodniej również w 1984 r. odbudowano zbiornik wodny w kształcie prostokąta, bez źródła zasilenia w wodę, o trudnej do określenia funkcji- być może znajdowała się w tym miejscu dawna lodownia pałacowa. W pobliżu tego zbiornika znajduje się stella nagrobna rodziny von Lessen.
Drzewostan zróżnicowany jest wiekowo od 8 do 160 lat, o dobrej na ogół zdrowotności. Przeciętna wysokość dla podstawowych starszych gatunków drzew to około 28 metrów.
Starodrzew istnieje od czasu ostatniej przebudowy parku, drzewa młodsze pojawiły się w okresie powojennym na skutek zaniedbań pielęgnacyjnych -głównie w formie samosiewnej i odroślowej oraz nasadzeń po 1985 r. Formy drzewiaste porastają w postaci krajobrazowej otuliny części centralnej oraz południowej od wschodu, zachodu i północy. Założenie dendrologicznie jest dość zróżnicowane. Składa się z następujących gatunków: lipa, dąb szypułkowy, dąb szypułkowy odm. kolumnowa, klon, wiąz, olsza, jesion, sosna wejmutka, grab, daglezja sina, buk pospolity, buk pospolity odm. purpurowa, kasztanowiec, kasztan jadalny, ajlant, świerk pospolity, modrzew, cypryśnik błotny, cis (w bukietach), czeremcha, wierzba iwa, wierzba siwa, jodła jednobarwna, miłorząb japoński, świerk srebrzysty, świerk serbski, świerk biały odm.stożkowata. W grupie krzewów rozmieszczonych wśród drzew oraz w grupach na trawnikach wyróżniamy: lilaki w odmianach, bez czarny, dereń, jaśminowiec, śnieguliczkę białą, berberys w odmianach, wrzosy i wrzośce w odm., pigwowiec pośredni, irgę rozkrzewioną, żylistek różowy, forsycje, rokitnik zwyczajny, złotlin japoński odm. pełna, tulipanowiec amerykański, suchodrzew, mahonie, magnolie w odm., ognik w odm., różanecznik w odm.,tawuła w odm., róża w odm., tamaryszek, krzewuszkę ozdobną, cyprysik w odm., jałowiec w odm., żywotnik w odm.. Uwzględniając wytyczne konserwatorskie z 1984r. dzikie zakrzaczenie w znacznej części usunięto.
W runie wystepuje:pokrzywa, wiechlina, trawy, bluszczyk kurdybanek, zawilec gajowy, dzięgiel, fiołek, a także łanowo w części wschodniej bluszcz pospolity.
Teren parku od strony północnej, wschodniej i południowej jest ogrodzony, Rów Krzycki stanowi naturalną barierę od strony zachodniej.
VI. Założenia projektowe rekonstrukcji parku w Trzebinach :
Założenie regularne zaprojektowano na terenie domniemanego założenia - tak po północnej jak i po południowej stronie pałacu, w oparciu o oś północ-południe.
Mając na względzie funkcje użytkowe odsunięto całość założenia od pałacu - w celu uzyskania przestrzeni dojazdowej. Pole założenia regularnego wyznacza po stronie północnej owalnica odtworzona z planu inwentaryzacyjnego z 1957r., której granicę na osi północ-południe wyznacza glorietta stanowiąca zarazem zamknięcie osi.
W obrębie owalnicy - na przedłużeniu osi ryzalitów po stronie północnej pałacu - zaprojektowano parter ogrodowy zamknięty łukiem kloszowym. Wnętrze parteru uzyskało dwa podziały zasadnicze: na parter podstawowy, czterokwaterowy, oparty na podziale krzyżowym z owalnym elementem na przecięciu się ramion, który to podział stanowi wewnętrzny rysunek kwater.
Zewnętrznie kwatery zamknięto łukiem łamanym nawiązującym do zamknięcia portalu. Łuk ten wyznacza wewnętrzną formę zamykającą parter, składającą się z dwóch kwater, które są symetryczne w stosunku do głównej osi. Geometrię kwater od strony północnej wyznacza łuk kloszowy, zamykający parter.
Z owalem od północy koresponduje rozwiązanie podjazdu mającego uzasadnienie źródłowe w organizacji przestrzennej tej części. Jego podziały wewnętrzne zostały zdeterminowane wymogami użytkowymi (drogi jezdne) oraz dwoma lipami ujmującymi założenie i odnoszącymi się do okresu powstania pałacu. Wewnętrznym elementem centralnym jest owa lny klomb. Zarys parteru po stronie północnej podkreśla szpaler grabowy - wysadzony w 1986 roku. Ujmuje on również dwie symetryczne kwatery zamykające parter. Pozostałe cztery kwatery parteru podstawowego oraz owal po stronie południowej, stanowią trawniki dywanowe. Po rekonstrukcji rzeźb parkowych w 1993r. ustawiono 9 rzeźb - 4 wyobrażenia postaci w kwaterach parteru podstawowego, 2 wazony w kwaterach zamykających oraz 3 elementy na osi równoległej do południowej fasady pałacu (na przecięciu ramion oraz na przedłużeniach ramion poza szpalerami grabowymi). Uzupełnieniem zarysu są symetrycznie rozmieszczone w miejscach zamknięcia kwater pojedyncze, stożkowe formy jałowca. Wykorzystując plan inwentaryzacyjny z 1957r. odtworzono i uzupełniono w części południowej ścieżki, którymi planistycznie zintegrowano założenie XIX-wieczne ze współczesnym. Nie prowadzono w obrębie parku większych redukcji drzewostanu, wprowadzając zieleń średnią i niską.
Na obszarze całego założenia pozostawiono istniejące zbiorniki wodne.
VII. Opinia użytkownika:
Opinia kierownika Pracowni Terenowej Regionalnego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków w Poznaniu, mgr. Marka Wróbla
Idea odtworzenia elementów układu regularnego w typie ogrodu włoskiego z cechami założenia krajobrazowego, dominującego min. poprzez fakt występowania starodrzewu oraz skupisk młodszych samosiewów, był trafnym rozwiązaniem projektantów. Właściwe było również odbudowanie stawów, które będąc rezerwuarem wody oddziaływującym na mikroklimat w parku są ostoją dla wielu gatunków ptaków. Z perspektywy czasu obserwujemy, iż w trakcie projektowania alejek zastosowano niewłaściwy budulec; w części regularnej zastosowano drobny tłuczeń, który w okresie deszczów staje się bardzo plastyczny w związku z tym znacznie utrudnia chodzenie. W części krajobrazowej na warstwę tłucznia wysypano piasek, który po kilku latach przerósł chwastami. Następstwem mechanicznej pielęgnacji alejek usunięto znaczną warstwę piasku. Zmusiło nas to do tego, że w mniej uczęszczanych fragmentach parku na alejki wprowadzamy poszyt. Trwająca do dzisiaj rekonstrukcja parku polega m. in. na dosadzaniu egzemplarzy wartościowych dendrologicznie oraz na planowym eliminowaniu posuszu najmniej wartościowego, a zostawianiu okazów będących siedliskiem wielu gatunków ptaków, czy będących dominantą kompozycyjną. Obserwowane od 10 lat wahania klimatu (susza, silne wiatry) zmuszają nas do bardzo rozważnego doboru gatunków drzew i krzewów, które oprócz walorów estetycznych, odporne będą na zróżnicowane warunki atmosferyczne. Naszym celem jest stworzenie ""rajskiego ogrodu "", który będzie przyjazny dla zwierząt i ludzi. Zaopatrzenie drzew i krzewów w tabliczki z opisem, wystawienia w gloriettcie trofeów myśliwskich z badań wykopaliskowych, czyni z parku miejsce wypoczynku i dyskretnej edukacji. Za odbudowę parku w Trzebinach Minister Kultury i Sztuki w 1989 r. przyznał nam srebny medal.
Ścieżka
Ścieżka została zaprojektowana w oparciu o walory historyczne i przyrodnicze. Prowadzi po wytyczonych w 1984 roku alejkach. Do bramy parku wiodą wpisane do rejestru zabytków wraz z całym założeniem pałacowo parkowymi ponad stuletnie aleje dębów, lip, jesionów i kasztanowców. Do parku oprócz drogi powiatowej można dojechać również trzema ścieżkami rowerowymi, które zostały wytyczone w 2006 roku. Czas zwiedzania : 1 godzina.
1. Trasę wycieczki rozpoczynamy od wejścia bramą główną usytuowaną w północno-zachodnim narożniku parku. Oryginalna brama i ogrodzenie nie zachowały się. Park położony jest na łagodnym skłonie terenu do rzeczki Kopanica (Rów Krzycki) w kierunku wschód – zachód.
2. Brukowana kamieniem polnym alejka prowadzi nas w kierunku pałacu. Po obu stronach na przestronnych trawnikach obserwujemy skupiny roślin iglastych, liściastych i bylin. Drzewa i krzewy jak na zabytkowy park są stosunkowo młode – posadzone zostały w połowie lat 80-tych. W tej części parku zachowało się niewiele starodrzewu. Wzrok przyciągają, szczególnie jesienią, dwa egzemplarze klonu pospolitego.
3. Przed nami okazałe wejście do pałacu zaznaczone przez dwie lipy drobnolistne o obwodzie pnia 3,30 m i rozgałęzionej koronie. Lipy te zostały ukazane na sztychu Dunckera (grafik ilustrujący pałace i dwory na terenie Prus) z 1864 roku. Dawny podjazd do pałacu w kształcie owalnicy zdobi ceramiczna kopia fontanny Trytona Berniniego, której oryginał znajduje się w Rzymie. Wiosną fontannę otacza łan czerwonych tulipanów, latem niebieska szałwia omszona i różnokolorowe dalie. Kształt owalnicy i łuków trawników podkreślają niziutkie kule żywotników i jałowca łuskowatego.
4. Kierujemy się na zachód. Wysokie kępy liliowców jaskrawym pomarańczowym kolorem przyciągają wzrok, a wspominamy o nich, ponieważ zostały przywiezione przez pracownika parku z cmentarza na Rossie w Wilnie. Rosły na kwaterach polskich żołnierzy, rozrosły się i nadmiar udostępniono odwiedzającym. Wiosną w pobliżu kwitnie magnolia gwiaździsta, z którą pięknie kontrastuje kępa sosen wejmutek z długimi ciemnozielonymi igłami. Naprzeciwko niewielkie drzewo obwieszone długimi strąkami z jasnozielonymi liśćmi – katalpa. Alejka zakręca i znajdujemy się przed żywym tunelem, który tworzą dławisze, wiciokrzew i róże. Możemy na chwilkę przysiąść na ławeczce i obserwować grę światła na zachodniej fasadzie pałacu.
5. Wychodzimy z tunelu pergoli i przed nami otwiera się szeroki widok na staw. Górują nad nim dwie daglezje o wysokości około 20 m, kępa potężnych cisów (przyjmuje się, że obok lip, które oglądaliśmy przed wejściem do pałacu, są to najstarsze okazy parkowego drzewostanu). Nad skarpą stawu widzimy dwa cypryśniki błotne o ciekawej, łuszczącej się podłużnie korze. Dodać należy, że jest to drzewo iglaste zrzucające igły na zimę. Niestety tak charakterystyczne dla cypryśników pneumatofory, czyli korzenie oddechowe w Trzebinach nie występują, co wiązać należy z bardzo wysokim stanem wód gruntowych w tej części parku. Po drugiej stronie alejki obejrzeć możemy kamień upamiętniający setną rocznicę śmierci Fryderyka Wilhelma pierwszego króla Prus. Korona stawu obrośnięta jest w znacznej części przez rdest sachaliński roślinę o jasnozielonych liściach i kremowych kwiatach i jak określili pracownicy parku “niezwykle agresywną”. Oczywiście nie chodzi tutaj o agresję w stosunku do ludzi, tylko o fakt niezwykle szybkiego rozprzestrzeniania się przez rozłogi. Rdest sachaliński posiada jeszcze jedną charakterystyczną cechę – po ścięciu jesienią wrzucony do ogniska wydaje odgłos strzałów przypominający serie z karabinu maszynowego. Dominantę kolorystyczną stanowi młody okaz jesionu o złotym ubarwieniu liści.
6. Kierujemy się na północ. Mijamy kilka okazów dębów szypułkowych, wiązów oraz rozrośnięty lilak zwisłokwiatowy. Przed nami nieduże drzewo z licznymi odroślami. Pod nim na alejce i w trawie liczne bardzo kolczaste kulki. To jedyny w południowo-zachodniej Wielkopolsce kasztan jadalny. Liście zupełnie nie przypominają liści popularnego “kasztana”. Są pojedyncze, skórzaste, zębate po brzegach i długie do 20 cm. Kwiaty to pęki długich i wyprostowanych kwiatostanów przypominające pęki zielonobiałego sznurka. W naszych wielkopolskich warunkach klimatycznych jego owoców raczej nie można zjeść choć owoc wielkością przypomina te, z południa Europy. Niestety posiada bardzo grubą skórę, a kasztanki wewnątrz są wielkości buczyny. Jak twierdzą pracownicy parku tylko raz na kilka lat zdarza się bardzo mokra wiosna i długie upalne lato – wtedy “kasztany” są naprawdę jadalne. Tą samą alejką, którą przyszliśmy wracamy do złotego jesionu.
7. Obok pięknego świerka ponownie kierujemy się na północ równoległą alejką. Krzewuszka cudowna wiosną zaróżowi nam świat, a kępa magnolii pośredniej jeszcze wzmocni to wrażenie. W otoczeniu oliwników i rokitników obejrzeć możemy trzy sarkofagi z piaskowca. Sarkofagi pochodzą z Sądowla w gm. Wąsosz. w woj. dolnośląskim – wcześniej leszczyńskim. Przed II wojną światową kryły szczątki właścicieli tego majątku. Poddane renowacji nie wróciły na stare miejsce, bowiem kaplica w Sądowlu została zniszczona. Piękna robota kamieniarska zaświadcza o kunszcie XIX-wiecznych fachowców. Alejka prowadzi nas dalej. Stalowa lina podtrzymuje potężny okaz pochylonego bożodrzewu. U podnóża ścielą się kępy różaneczników, irysów i róż. Jesteśmy przy glorietcie. Tutaj prawdopodobnie na tak zwanym kopcu stał dwór pierwszych właścicieli Trzebin. Po przebudowie pałacu i parku w połowie XIX wieku na tym miejscu stanęła ośmioboczna, kryta gontem glorietta przez miejscowych zwana “Świątynią dumania”. W glorietcie stały wykonane z kararyjskiego marmuru wyobrażenia “czterech pór roku” – dzisiaj posklejane po renowacji niestety tylko trzy zdobią główny hol pałacu – i kolejne baronowe przychodziły tu odpocząć czy poczytać. Glorietta jest usytuowana na głównej osi pałacu i stojąc u jej wejścia mamy piękny widok na pałac i część regularną parku.
8. Ruszamy dalej aleją w kierunku wschodnim. Na północnym i wschodnim skłonie kopca, na którym stoi glorietta znajduje się tak zwany Zakątek Partnerstwa i Przyjaciół. Jego historia zaczęła się w 1995 roku, kiedy to szefowie trzech gmin Święciechowy, Grosshabersdorf i Aixe sur Vienne na dowód podpisania aktu partnerstwa posadzili w parku trzy dęby. Dzisiaj drzew jest już siedem i każde oznaczone jest stosowną tabliczką. Idziemy dalej. Po naszej lewej stronie rozciąga się krajobrazowa część parku. Drzewa rosną gęsto, korony stykają się ze sobą i spacerować możemy w cieniu. Miejsce to szczególnie urokliwe jest wczesną wiosną, drzewa wypuszczają dopiero liście, a pod nimi kwitną tysiące białych i żółtych zawilców i kępy przebiśniegów.
9. Przed nami trzy dęby o ciekawie uformowanej koronie. To dęby szypułkowe odmiana kolumnowa. Wrażenie potęguje jeszcze bluszcz, który obrasta główne pnie i część konarów na znaczną wysokość. Po prawej stronie alejki stoi niezwykła rzeźba. Wcześniej rósł tutaj klon pospolity uformowany na kształt trójramiennego świecznika. W 2000 roku niestety usechł. Szkoda było usuwać tak ciekawą formę i skorzystano z propozycji lokalnego artysty, rzeźbiarza Jerzego Sowijaka, który wykonał w uschłym pniu i fragmentach konarów rzeźbę, którą dzisiaj oglądamy. U podnóża rzeźby rozrasta się krzew hortensji pnącej i winorośli. Obok rośnie mały kasztanowiec o czerwonych kwiatach. Pokrojem kasztanowiec ten przypomina kasztanowiec biały, różnią się nieco liście, które są ciemniejsze i błyszczące. Wydaje się też być odporniejszy na “zarazę” europejskich kasztanowców – szrotówka kasztanowcowiaczka. Drzewo to nadaje się szczególnie do parków, gdyż w naszym klimacie nie obradza tak zwanymi kasztanami w związku z czym nie wymaga szczególnego sprzątania w okresie jesiennym, a piękne jasnoczerwone kwiaty długo utrzymują się na drzewie stanowiąc ciekawy akcent kolorystyczny.
10. Skręcamy w lewo i wchodzimy pod baldachim liści w części krajobrazowej. Jak wspominaliśmy, drzewa rosną tutaj gęsto niewiele zaś jest krzewów. Latem panuje miły cień. Alejka doprowadza nas do wysokiej na 3, 15 metra stelli von Leesenów. Stella z piaskowca została wykonana w 1706 r. dla upamiętnienia śmierci małżonki Elsebe i syna Piotra Petera von Lehsen (tak wcześniej pisano nazwisko tej rodziny). Na stelli od strony południowej wykuto fragment Księgi Hioba. Poniżej inskrypcji obejrzeć możemy herb rodziny von Leesen, a powyżej scenę Sądu Ostatecznego. Po stronie północnej nad inskrypcją widzimy scenę Ukrzyżowania Jezusa Chrystusa. Na szczycie zwieńczenia i obydwóch wklęsłościach umieszczono zwrócone ku górze kiście winogron, otoczone u podstawy liśćmi. Winogrona w sztuce chrześcijańskiej reprezentują zmartwychwstanie i dobroczynność. Stellę przywieziono i ustawiono w Trzebinach po kupnie Klucza Trzebińskiego przez rodzinę von Leesen w 1854 r. Za stellą w kierunku północnym znajduje się prostokątny stawek, który zbiera wodę spływającą z okolicznych pól. Północno-wschodni narożnik stawu zdobi wazon kamienny o wysokości 1,10m.
11. Kierujemy się w stronę pałacu. Po lewej stronie młody egzemplarz tulipanowca amerykańskiego. Obok pozostałość pnia potężnej lipy, która zwaliła się podczas wichury w 1997 r. Tulipanowiec jest drzewem dorastającym znacznej wysokości, kwitnie niestety późno i na pewno jeszcze kilkanaście lat przyjdzie poczekać na jego pierwsze kwiaty. Pięknie powcinane jasnozielone liście, jesienią jaskrawożółte zdobią drzewo już wiosną. Pod okazałymi wiązami znajduje się kilka siedlisk lilii złotogłów, a późnym latem, co może dziwne w parku, można znaleźć sporego prawdziwka. Kępa żywotników kryje zimową stołówkę dla ptaków, a przed nią interesująco prowadzony zielonofioletowy egzemplarz świdośliwy. Obok dwa młode około dwudziestoletnie egzemplarze miłorzębu japońskiego – jednej z najstarszych roślin na Ziemi. Po lewej stronie szpaler białych, różowych i fioletowych lilaków. Za nimi spore okazy klonu japońskiego, sosen wejmutek, a w tle ogromna rozgałęziająca się na cztery pnie lipa drobnolistna o obwodzie 4,90 metra na wysokości 70 cm przed rozgałęzieniem. Rajska jabłoń po lewej, forsycja po prawej doprowadzają nas do założenia regularnego parku.
12. Żywopłoty ze strzyżonych grabów przypominają labirynt. Z jasnozielonymi trawnikami pięknie kontrastują tak zwane partery haftowe z purpurowego berberysu. Owal na przecięciu środkowych alejek zdobi pomnik kamienny zrekonstruowany w 1991roku. Pośrodku każdego z czterech trawników na wysokich postumentach umieszczono wyobrażenia postaci kobiecych. Wszystkie rzeźby w tej części parku są uszkodzone – nie mają głów. To efekt traktowania takich obiektów po II wojnie światowej. Podczas konserwacji nie opracowano “nowych” głów, albowiem nie zachowała się jakakolwiek dokumentacja fotograficzna a naczelna zasada konserwacji mówi, że można uzupełnić brakujący fragment tylko wtedy kiedy wie się jak ten fragment wyglądał. Narożniki trawników zdobią wysokie, kolumnowe formy jałowców. Ta część parku daje nam pogląd na sztukę ogrodową okresu baroku. Tutaj kończymy nasz spacer po parku. Możemy udać się do bramy lub skorzystać z możliwości zwiedzenia ekspozycji archeologicznej w pałacu.
Bibliografia
Białostocki Jan, , Historia sztuki i konserwatorstwo [w:] “Konserwator i zabytek. In memoriam Jerzego Remera”, Warszawa1991
Dokumentacja konserwatorska rzeźb parkowych i obiektów architektonicznych z parku przy pałacu w Trzebinach, woj. Leszczyńskie. Maszynopis. Archiwum w Trzebinach, Warszawa 1991
Jakimowicz Teresa, Pałac w Trzebinach koło Leszna [w:] “Studia i materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza”, t. 7, z. 1, Poznań1962
Kręglewska-Foksowicz E., 1978, Rezydencje barokowe w Wielkopolsce
Linette Eugeniusz., Jan Catenazzi – architekt i jego dzieło w Wielkopolsce, Warszawa 1973
Majdecki Longin, Historia ogrodów. Przemiany i Konserwacja, Warszawa 1981
Majdecki Longin, Odnowa i konserwacja zabytków założeń ogrodowych, Warszawa 1993
Małachowicz Edmund, Odnowa środowiska kulturowego, t. 1-2, Warszawa 1988
Olenderek Hieronim, Doskonalenie metod inwentaryzacji i oceny parków zabytkowych [w:] “Komunikaty dendrologiczne’, nr 17, 1991
Seneta Włodzimierz, Dendrologia, cz.1 i 2, Warszawa 1987
Seneta Włodzimierz, Drzewa i krzewy iglaste, cz.1 i 2, Warszawa 1987
Siewniak Marek, Gospodarka drzewostanem w założeniach parkowo-ogrodowych [w:] “Komunikaty dendrologiczne”, nr 16, 1990
Wielka encyklopedia roślin, Warszawa 1993
Autorzy
Autorem pierwotnej wersji opisu parku powstałej w ramach projektu "Parki i ogrody oczami młodzieży" jest:
Zespół Szkół Szkoła Podstawowa i Gimnazjum w Długiem Starem
ul. Leszczyńska 1
64-100 Leszno
e-mail: zsspigdlugiestare@poczta.fm
Opiekun grupy:
Dorota Wróbel Marlena Fortuniak
Autorzy opisu:
uczniowie klasy III gimnazjum.
- Fotografie: Łukasz Bąkiewicz, Dawid Bestry, Agnieszka Foralewska, Mateusz Frąckowiak, Katarzyna Grzelak, Monika Homa, Igor Leński, Sandra Markowska, Monika Pietrzak, Joanna Stróżyńska, Martyna Śliwa.
- Przyroda: Sandra Dworczak, Mirella Paczkowska
- Historia: Katarzyna Grzelak, Monika Homa, Anna Linka, Sandra Markowska
Współpracujacy nauczyciele:
Karina Rote, język polski, biblioteka
Ładowanie danych ...