Park w Miliczu położony jest na zachodnim skraju miasta. Od północy graniczy z rzeką Baryczą, od wschodu z zabudową miejską, od zachodu łączy się z lasem a od południa z szosą. Park jest pod opieką Zespołu Szkół Leśnych i Agrotechnicznych, zarząd sprawuje Starostwo Powiatowe w Miliczu. Powierzchnia parku wynosi ok. 50 ha a wraz z przyległym lasem obszar ok. 80 ha. Układ komunikacyjny: główna aleja Piastów ciągnie się od bramy Pokoju do Czarnej Bramy wzdłuż budynku Pałacu Klasycystycznego z XVIII w., w którym mieści się obecnie Zespół Szkół Leśnych i Agrotechnicznych oraz Izba Regionalna. Na północny wschód od pałacu na niewielkim wzniesieniu znajdują się ruiny zamku książąt oleśnickich z XIV w. Park przecinają liczne ścieżki spacerowe, przy których są rozmieszczone ławeczki a nad rzeką Młynówką znajdują się malownicze drewniane mostki.

Historia

Pierwsza wzmianka o grodzie milickim zamieszczona była w Bulli Innocentego II z 1136 r. Nazwa Milicz wg legendy pochodziła i oznaczała posiadłość rycerza Milika, inna mówi, że Milicz pierwotnie nazywał się Mielicz i nazwa może pochodzić od mielizn oraz brodów charakterystycznych dla tego terenu. Gród kasztelański, który od XI wieku położony był na głównym szlaku z Wrocławia do Wielkopolski i Bałtyku a w XII wieku otrzymał prawa kasztelańskie. Dekret biskupi z 1223 r. określa gród jako siedzibę parafii. W roku 1358 biskupstwo wrocławskie sprzedało gród wraz z całą kasztelanią księciu oleśnickiemu Konradowi I, za panowania tej dynastii wybudowany został zamek otoczony później fosą. W roku 1492 po śmierci Konrada Białego ostatniego z Piastów oleśnickich miasto przechodzi pod panowanie niemieckiego szlachcica Zygmunta Kurzbacha. Milicz był pustoszony przez liczne zawieruchy wojenne i maszerujące tędy wojska, zamek wielokrotnie płonął. Po pożarze w 1797 r. ówcześni właściciele zamku Maltzanowie przenieśli się do nowo wybudowanego pałacu, a zamek przeznaczyli na przędzalnię bawełny oraz farbiarnię sukna. Od połowy XIX w. zamek popadał w coraz większa ruinę. Niedawno naukowcy z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego prowadząc badania, odkryli wiele ważnych faktów, świadczących o wyjątkowej wartości zamku w historii regionu i Polski. Obecnie jednak ruiny są w bardzo złym stanie i nie można ich zwiedzać. Pałac klasycystyczny wybudowany został w latach 1790-99 według K.G.Geisslera dla Joachima von Maltzana. W skład kompleksu pałacowego wchodziły: dom zajezdny z wewnętrznym dziedzińcem herbowym, oficyna pałacowa, stróżówka, stajnie, ujeżdżalnie koni i rozbudowane na przełomie XIX i XX wieku. Pałac należy do nielicznych tego rodzaju budowli na Dolnym Śląsku, swoim wyglądem nawiązuje do Pałacu Sanssouci i Nenes Palais w Poczdamie. Dziedziniec rezydencji otwiera brama ozdobiona pseudoklasycznymi posągami nimf w kąpieli. Na dziedzińcu znajduje się fontanna w stylu secesyjnym z 1910 r. wykonana przez C. Paczka-Wagner oraz dwa posągi koni wykonane z brązu. Przy budynku znajduje się posąg “odpoczywającego pięściarza”, będący kopią rzeźby hellenistycznej. Budowlę zaprojektowano na planie wydłużonego prostokąta z bogatą dekoracją klasycystyczną. Fronton wychodzi na południe tak, że w ciągu słonecznego dnia wszystkie sale są oświetlone. Pod dużą kopułą znajduje się owalna sala rycerska ozdobiona jońskimi kolumnami (obecnie aula szkoły). Na parterze mieścił się salon renesansowy z marmurowym portalem (obecnie czytelnia i galeryjka), zdobiły go stare i bardzo cenne gobeliny. W salach pałacu przebywali zaproszeni przez Joachima Karola hrabiego Maltzana w 1813 r. król Prus Fryderyk Wilhelm III i car rosyjski Aleksander I, którzy przygotowywali koalicję antynapoleońską. Wewnątrz pałacu znajduje się dziedziniec zwany herbowym, gdyż w jego ścianach umieszczono przeniesione z zamku kamienne herby właścicieli a na środku stoi posąg młodego myśliwego. Obecnie budynki pałacu stanowią siedzibę Zespołu Szkół Leśnych. Zespół Pałacowy otacza park o powierzchni ok. 50 ha, założony na przełomie XVII i XIX w. w stylu angielskim, jest to jeden z pierwszych na Dolnym Śląsku park tego rodzaju. Oprócz bogatej szaty roślinnej znajdowały się w nim grobowce, kamienne latarnie, drewniane mosty, budowle przypominające starożytne ruiny. Obecnie park wykorzystywany jest jako miejsce do spacerów oraz zajęć sportowych tj. biegów. Odbywają się w nim zajęcia edukacyjne zarówno dla uczniów okolicznych szkół jak również dla młodzieży przyjeżdżającej do Milicza na “zielone szkoły” oraz dla turystów. Do prowadzenia takich zajęć została przygotowana grupa młodzieży biorąca udział w projekcie “Młodzieżowi przewodnicy po parku milickim” realizowanym przez Centrum Edukacyjno-Metodyczne “Dolina Baryczy” w Miliczu w ramach programu “Działaj Lokalnie” prowadzonego przez Fundację EkoRozwoju.

Przyroda

Milicz leży na terenie największego parku krajobrazowego w Polsce “Parku Krajobrazowego Doliny Baryczy ”. Park przypałacowy został zaprojektowany w stylu angielskim, charakteryzuje się swobodną kompozycją drzew i krzewów. W drzewostanie dominują dęby szypułkowe, klony pospolite, jawory, lipy drobnolistne, wiązy szypułkowe, świerki pospolite. Występują również: buki pospolite, jesiony wyniosłe, lipy szerokolistne, olsze czarne, topole białe a z iglastych: daglezje zielone, sosny pospolite, sosny czarne i wejmutki. Z drzew obcego pochodzenia warto zwrócić uwagę na cypryśniki błotne, skupienia choiny kanadyjskiej, żywotniki olbrzymie, skrzydłorzech kaukaski oraz buk pospolity odmiany czerwonolistnej. Wiosną naszą uwagę zwrócą kwitnące krzewy różaneczników i azalii pontyjskiej. Na pniach drzew widoczne są kwitnące okazy naszego polskiego pnącza – bluszczu pospolitego. Ogółem w parku stwierdzono występowanie około 80 gatunków i odmian drzew i krzewów. Rosną też liczne rośliny zielne m.in.: zawilec gajowy, złoć żółta, niecierpek drobnokwiatowy (obca roślina inwazyjna), glistnik jaskółcze ziele i wiele innych. Na starych dębach można spotkać ślady żerowania larw chrząszcza kozioroga dębosza. Park jest miejscem gniazdowania i żerowania wielu gatunków ptaków tj. szpak, zięba, bogatka, pierwiosnek, słowik rdzawy, kos i wiele innych. Ruiny zamku, stare drzewa są dobrym miejscem schronienia dla nietoperzy, które tu licznie występują a rozległe powierzchnie wodne i bliskość lasu dają im możliwość zdobywania pożywienia.

Ścieżka

Trasa ścieżki dydaktycznej rozpoczyna się przy ruinach zamku (można dojść od przystanku PKS w Miliczu ulicą J. Piłsudskiego a następnie ul. Kasztelańską). Następny przystanek znajduje się na dziedzińcu Pałacu Klasycystycznego (obecnie siedziba Zespołu Szkół Leśnych).Trzeci przystanek zachęca do zwiedzenia Izby Regionalnej. Potem kierujemy się w stronę mostka na Młynówce (jest to czwarty przystanek) – proponujemy wstępne zapoznanie się z występującymi w parku gatunkami drzew liściastych. W pobliżu mostka można przeprowadzić fizykochemiczne badania wody (piąty przystanek). Za mostkiem jest miejsce, w którym w okresie zimowym są ustawione urządzenia łowieckie. Szósty przystanek znajduje się w głębi parku i sprzyja prowadzeniu obserwacji ptaków, rozpoznawania gatunków roślin charakterystycznych dla poszczególnych warstw lasu. Znajduje się tutaj skupisko ciekawych gatunków drzew iglastych. Pomiędzy przystankami 6 i 7 proponujemy prowadzenie badań przyrodniczych np. określanie poziomu stężenia dwutlenku siarki metoda skali porostowej, obliczanie wysokości Górki Parkowej i wiele innych. Końcowy przystanek to miejsce o dużej wartości przyrodniczej. Znajduje się tutaj pomnikowy okaz dębu, gęsto porośnięty bluszczem, niedaleko ścieżki rośnie cypryśnik błotny i skrzydłorzech kaukaski. Cała trasa ma długość ok. 1500 m. Jest to teren przystosowany do spacerowania, więc jest łatwy do przejścia, zarówno dla małych dzieci jak i osób starszych. Czas potrzebny do zrealizowania zadań na ścieżce zależy od wykonywanych ćwiczeń. Optymalnie należy zaplanować ok. 3 godz.
1. Ruiny zamku piastowskiego z XIV wieku, Grobowiec z rudy darniowej
Dojście od ulicy Kasztelańskiej. Trasa ścieżki dydaktycznej rozpoczyna się w miejscu, które ma szczególne znaczenia dla historii naszego regionu. Po prawej stronie widoczne są ruiny, w dawnych czasach był to okazały zamek o bogatej i różnorodnej architekturze. Uwaga! Ze względu na bezpieczeństwo nie wolno zbliżać się do ruin. Po lewej stronie ścieżki - można zbliżyć się do pozostałości po grobowcu z rudy darniowej
Propozycje dla przewodnika:
Opowieść historyczna pt. “Jak biskup Nankier gród w Miliczu utracił ”
Legenda o Jadwidze Zarembiance
Grobowiec z rudy darniowej
2. Pałac klasycystyczny z XVIII wieku (obecnie siedziba Zespołu Szkół Leśnych)
Wchodzimy na dziedziniec i zatrzymujemy się w pobliżu bramy. Jest to dogodne miejsce do omówienia historii, architektury pałacu i jego otoczenia. Zwracamy uwagę na pseudoklasycystyczne posągi nimf ozdabiające bramę oraz fontannę w stylu secesyjnym. Następnie przechodzimy bliżej pałacu obserwując jego bogatą architekturę. Zwracamy uwagę na posągi koni oraz rzeźbę pięściarza. Na dziedzińcu jest dużo zadbanej zieleni w tym ciekawie przystrzyżone żywopłoty, różne gatunki drzew i krzewów, w tym kilka okazów jarzębu szwedzkiego.
Propozycje dla przewodnika:
Historia i architektura pałacu
3. Izba Regionalna
Po zwiedzeniu pałacu i dziedzińca zachęcamy do odwiedzenia do Izby Regionalnej. Izba czynna jest od wtorku do niedzieli ale należy wcześniej umówić się telefonicznie (tel. 601 182 913). Ekspozycje stałe dotyczą: historii Milicza, etnografii, znajdują się sprzęty domowe, stroje ludowe i wystawa fotografii.
Propozycje dla przewodnika:
Historia regionu
Wystawa fotograficzna - przyroda regionu Doliny Baryczy
Sprzęt rybacki dawniej i dziś
Wystawa archeologiczna
4. Charakterystyka i położenie parku milickiego, drzewa liściaste
Idziemy w kierunku mostka nad Młynówką, która jest dopływem Baryczy. Przed nami park w stylu angielskim. Proponujemy obserwacje i rozpoznawanie gatunków drzew liściastych.
Propozycje dla przewodnika :
Charakterystyka parku w stylu angielskim
Drzewa liściaste występujące w parku
5. Młynówka – badania wody, urządzenia łowieckie
Przy mostku na Młynówce można przeprowadzić badania dotyczące właściwości fizykochemicznych wody, obserwacje roślin i zwierząt, badanie prędkości nurtu wody, szerokości koryta cieku, opis brzegów itp. Następnie trasa ścieżki wiedzie w kierunku zadrzewień, po prawej stronie widoczna jest polana. To miejsce zaplanowane jest jako ekspozycja urządzeń łowieckich.
Propozycje dla przewodnika:
Przeprowadzenie wybranych badań i obserwacji np. pomiar prędkości wody, pomiar temperatury wody i zawartości tlenu w wodzie, barwa i zapach wody, przejrzystość wody, odczyn pH, określenie czystości wody za pomocą organizmów wskaźnikowych.
6. Warstwowa budowa lasu, ptaki, kozioróg dębosz
Wchodzimy w część parku, w której struktura drzewostanu jest wielopiętrowa. Występują gatunki rodzime i pochodzenia obcego. Miejsce dogodne jest do przeprowadzenia obserwacji i rozpoznawania gatunków organizmów charakterystycznych dla lasu. Badania możemy prowadzić po jednej i drugiej stronie mostka nad Młynówką. Zwracamy szczególną uwagę na ptaki, zarówno te najliczniejsze jak również mniej liczne. Obserwacje miejsca żerowania kozioroga dębosza można przeprowadzić na pniu okazałego dębu rosnącego za mostkiem w tym celu, należy skręcić ścieżką w prawo (ok. 100m. od mostka).
Propozycje dla przewodnika:
Warstwowa budowa lasu
Przeprowadzenie obserwacji ptaków
Drzewa iglaste
Obserwacja dębu z koziorogiem dęboszem
7. Obserwacje i badania przyrodnicze, Górka Parkowa
Pomiędzy przystankami 6 i 7 możemy wykonać szereg obserwacji dotyczących flory i fauny parku, wzdłuż ścieżki rosną rośliny zielne, które można oznaczyć i zebrać do zielnika. Ścieżka jest równoległa do ul. Sułowskiej, proponujemy przeprowadzić badania czystości powietrza w oparciu o skalę porostową i porównać wyniki po obu stronach ścieżki. Po lewej stronie znajdują się rozlewiska kanału Młynówki, przy zachowaniu ostrożności można tutaj wykonać badania wody. Szerokie pole widzenia stwarza możliwość wykonania pomiarów wysokości drzew oraz wysokości względnej Górki Parkowej. Na murze jest stanowisko niewielkiej paproci - zanokcicy murowej.
Propozycje dla przewodnika:
Badanie czystości powietrza w oparciu o skale porostową
Pomiar wysokości względnej górki parkowej oraz wysokości drzew
Badanie odczynu podłoża
Wyznaczanie kierunków w terenie
Orientowanie mapy
8. Pomnik przyrody- Dąb szypułkowy, Polska liana- Bluszcz pospolity, Cypryśnik błotny
Miejsce przy kanale Młynówka. Z daleka widoczny jest potężny okaz dębu szypułkowego o obwodzie 700 cm, wiek ok. 300-400 lat – ma wymiary pomnika przyrody. Po pniu drzewa wspina się okazały bluszcz z kwiatostanami. Po lewej stronie ścieżki (ok. 20 m) rośnie okazały cypryśnik błotny.
Propozycje dla przewodnika:
Mierzenie obwodu pnia dębu- pomnika przyrody
Bluszcz – polska liana
Cypryśnik błotny

Bibliografia

Ranoszek Ewald, Ranoszek Włodzimierz, Park Krajobrazowy Dolina Baryczy, Wydawnictwo Gottwald, Milicz 2004
Kowalski Ireneusz, Dolina baryczy – legendy, zabytki, kultura, Wydawnictwo Gottwald, Milicz 1999
Pietryka Zofia, Ścieżka dydaktyczna w zespole Pałacowo-Parkowym w Miliczu, Milicz 2005
Strona Urzędu Miejskiego w Miliczu, www.milicz.pl
Strona Starostwa Powiatowego w Miliczu www.milicz-powiat.pl
Strona Centrum Edukacyjno-Metodycznego w Miliczu www.cem-milicz.go.pl
Strona Stowarzyszenia Turystyki wiejskiej parku Krajobrazowego w Miliczu www.dolinabaryczy.pl

Uwagi

Infrastruktura: Parkingi znajdują się w pobliżu ruin zamku, na dziedzińcu pałacu oraz naprzeciw głównej bramy wejściowe do parku przy restauracjach Parkowa i Pałacowa. W parku brak jest osobnych szaletów, można skorzystać z toalety w restauracjach oraz w szkole mieszczącej się w pałacu. Wzdłuż alejek dość często rozlokowane są ławki, nad odnogami Młynówki są drewniane mostki. W parku nie ma obiektów sportowych, choć alejki często służą do prowadzenia zajęć sportowych np. biegów, obok ruin znajduje się szkolne boisko sportowe.
Mocne strony: położenie – łatwy dojazd oraz szczególne walory historyczne i przyrodnicze, występowanie gatunków drzew rodzimych i obcego pochodzenia, pomników przyrody, siedlisko kozioroga dębosza. Pomoc Zespołu Szkół Leśnych w utrzymaniu porządku w parku.
Słabe strony: niewielkie zainteresowanie i znajomość walorów parku przez mieszkańców Milicza, zaśmiecanie parku pomimo częstego sprzątania, brak koszy na śmieci.

Autorzy

Autorem pierwotnej wersji opisu parku powstałej w ramach projektu "Parki i ogrody oczami młodzieży" jest:
Centrum Edukacyjno-Metodyczne "Dolina Baryczy" w Miliczu
ul. Trzebnicka 4B
56-300 Milicz
e-mail: pompmilicz@wp.pl
Opiekun grupy:
Zofia Pietryka 
Autorzy opisu:
- młodzież należąca do zespołu “Młodzieżowych przewodników po parku milickim”:
Michał Małofiejuk (Zespół Szkół Leśnych i Agrotechnicznych w Miliczu), Joanna Jaskulska, Karolina Sűsser, Jakub Bułynko, Magdalena Cymbała, Anna Folmer, Ewelina Zawieja, Łukasz Romańczuk, Kamila Misiewicz, Jakub Górecki (I Liceum Ogólnokształcące w Miliczu), Andrzej Pietryka, Henryk Grzywna, Pamela Laskowicz
(Gimnazjum w Miliczu)
- zespół nauczycieli przyrodników i regionalistów działający przy CEM “Dolina Baryczy” w Miliczu:
Zofia Pietryka (CEM “Dolina Baryczy w Miliczu), Ewald Ranoszek (DZPK), Hanna Jankowska (Gimnazjum w Sułowie), Barbara Podedworna (SP w Dunkowej), Dariusz Kaliszcak (ZSi P w Krośnicach), Stanisława Łuczak (SP w Nowym Zamku), Anna Kowalska (ZSL i A w Miliczu), Beata Walkowiak (SP nr 2 w Miliczu), Magdalena Dzielicka, Marzena Szymańska (Gimnazjum w Miliczu), Alina Hipner (Izba Regionalna)
Współpracujacy nauczyciele:
Podziękowania:
Dziękujemy :
- Dyrekcji Zespołu Szkół Leśnych i Agrotechniczych w Miliczu za pomoc organizacyjną podczas realizacji projektów edukacyjnych, dotyczących parku milickiego
- Panu Pawłowi Mrozińskiemu (ZSLiA w Miliczu) i panu Ireneuszowi Kowalskiemu (Urząd Miejski w Miliczu) za udostępnienie dokumentacji fotograficznej dotyczącej historii i aktualnego wyglądu parku.
- Panu Ewaldowi Ranoszkowi (DZPK) za merytoryczną pomoc przy prowadzeniu zajęć terenowych szczególnie przy oznaczaniu gatunków ptaków i drzew w parku.
- Pani Justynie Kolendzie (Instytut Archeologii PAN) i pani Annie Knaś (ZSLiA) za przeprowadzenie wykładu i warsztatów dotyczących historii i możliwości uratowania ruin zamku w Miliczu
- Władzom lokalnym w tym szczególnie Staroście Panu Piotrowi Lechowi, Nadleśniczemu Cezarowi Sierpińskiemu, Panu Damianowi Stachowiakowi i Mariuszowi Urbańczykowi, nauczycielom, harcerzom, młodzieży oraz mieszkańcom Milicza za aktywny udział w imprezie plenerowej pt. “CZYSTY PARK”, podczas której wszyscy sprzątali park a potem wspólnie świetnie się bawili i uczyli co można razem zrobić, żeby w naszym parku było czysto i ciekawie.
- Druhowi Marcinowi Brodzie oraz grupie harcerzy z Hufca Oddział Milicz za pomoc w organizacji imprezy plenerowej w parku
- Panu Mariuszowi Dąbrowskiemu z Zakładu Usług Komunalnych za zapewnienie worków na śmieci oraz pomoc w organizacji sprzątania parku

Ładowanie danych ...