Zabytkowy park położony jest w miejscowości Żychlin w gminie Stare Miasto w południowo-wschodniej Wielkopolsce. Żychlin to wieś oddalona o 2 km na południowy wschód od Konina, przy szosie do Turku. Pierwsza wzmianka o istnieniu wsi pochodzi z 1435 roku. Żychlin był siedzibą rodziny Żychlińskich herbu Szeliga. W miejscowości tej znajduje się wiele atrakcyjnych miejsc o walorach dydaktyczno-wychowawczych między innymi: zabytkowy park i pałac z pomnikami przyrody, Kościół Ewangelicko-Reformowany założony w 1610 roku, lapidarium i cmentarz.

Park w Żychlinie znajduje się ok. 500 m od głównej szosy, łączącej Konin z Turkiem. Od szosy tej biegnie droga w kierunku Starego Miasta, która ogranicza park od strony północnej. Od strony zachodniej park przylega do drogi gruntowej Żychlin – Janowice, od strony południowej granicą parku jest ciek wodny (fosa), a od strony wschodniej gospodarstwo indywidualne.

Budynki znajdujące się na terenie parku to: zabytkowy pałac, pawilony dydaktyczne oraz budynek gospodarczy. Park położony wokół pałacu zajmuje powierzchnię 3,06 ha, w tym 0,33 ha to wody. Teren parku jest równy i posiada korzystne warunki glebowo-wodne.

W południowo-zachodnim krańcu parku znajduje się niewielki kopczyk otoczony fosą od południa i zachodu. Kilka lat temu można było się jeszcze dostać do murowanej piwnicy usytuowanej w kopcu. Przed wojną wykorzystywana ona była jako lodownia.

Aktualnie park i pałac są w posiadaniu Zespołu Szkół Ekonomiczno-Usługowych im. Fryderyka Chopina w Żychlinie. Patronem szkoły jest wielki kompozytor, który w pierwszych dniach września 1829 roku gościł w pałacu. Pobyt wybitnego kompozytora w Żychlinie uwieczniony został tablicą pamiątkową, która znajduje się na budynku pałacu. Na pamiątkę tamtych wydarzeń corocznie organizowane są uroczystości upamiętniające rocznicę śmierci Fryderyka Chopina i jego pobyt w Żychlinie. Uroczystości tę uświetniają zawsze koncerty, wystawy i konkursy.

Historia

Dwór w Żychlinie funkcjonował co najmniej od końca XIV wieku. Jedyny opis starego dworu żychlińskiego, pochodzi z 1725 roku i został wykonany po śmierci wdowy po Aleksandrze Żychlińskim.

“Z opisu tego wynika, że istniały dwa dwory: jeden drewniany w nie najlepszym stanie, drugi murowany, połączony z pierwszym galerią, który miał formę "kamieniczki", usytuowane w miejscu dzisiejszej "lodowni" – niewielkiego kopczyka w południowo-zachodnim narożniku parku. W XVII wieku powstał nowy drewniany dwór, którego fundatorem był Stefan (lub jego syn Piotr) Żychliński. Sukcesywnie odnawiany przetrwał wiek XVIII. (...) Dwór murowany wybudowano prawdopodobnie w latach dwudziestych XIX wieku za czasów Rafała Ksawerego Adama Bronikowskiego. Budynek projektował prawdopodobnie Tomasz Karol Pelletier. Mieścił przeszło dwadzieścia wielkich, dostatnich pokoi. Liczne przebudowy przed wojną i w latach powojennych zatarły jego układ wewnętrzny i zmieniły jego wygląd. Jest to budowla na planie prostokąta, z czterospadowym dachem, fasada frontowa 9-osiowa z płytkim ryzalitem w środku. Wejście prowadzi przed betonowy (dawniej drewniany) ganek" [Sznycer Danuta, Interdyscyplinarny przewodnik dydaktyczny po okolicach Żychlina] .

Park w Żychlinie został założony w latach 1820-1821 staraniem Rafała von Oppeln Bronikowskiego i do wybuchu II wojny światowej pozostawał w jego rękach. Park ogrodzony był parkanem i płotem drewnianym. W latach 1939-1945 dobrami zarządzał Niemiec Hilgier. W 1959 r. pałac wraz z parkiem przejęła Szkoła Rolnicza I Stopnia, która poprzez Zespół Szkól Rolniczych ostatecznie 1 września 2000 r. przekształciła się w Zespół Szkół Ekonomiczno-Usługowych, który 1 marca 2004 r. otrzymał imię Fryderyka Chopina.

Park stanowi w krajobrazie oazę zieleni o dużych walorach przyrodniczych, pełni rolę dydaktyczną dla młodzieży oraz funkcję rekreacyjną dla szkoły oraz miejscowego społeczeństwa. Pełni również ważną rolę w ekologii, jako miejsce życia i schronienia dla ptaków i drobnej zwierzyny.

Przyroda i pałac parku stanowią inspirację dla malarzy, którzy piękno tego obszaru uwieczniają na swoich obrazach. Każdego roku w sierpniu odbywają się w Żychlinie plenery malarskie pod hasłem "Inspiracje Chopinowskie". Kilkudniowe plenery przyciągają artystów – amatorów z całej Polski. Uczestnicy chwalą sobie żychlińskie krajobrazy i inspiracje wypływające z muzyki Chopina.

Przyroda

Park pałacowy w Żychlinie odznacza się dużą różnorodnością gatunkową drzew. W parku zdecydowanie dominują drzewa liściaste, choć obecne są również pojedyncze drzewa iglaste, np. modrzew, sosna, świerk, żywotnik.
Na osi bramy głównej parku i wejścia do pałacu zachowano ozdobny, okrągły klomb, obsadzony dekoracyjnymi roślinami, a także zimozielonymi krzewami.

Drzewostan jest głównie pochodzenia rodzimego. Wiele drzew osiągnęło pokaźne rozmiary, a niektóre z nich dziś objęte są ochroną pomnikową. Wiek najstarszych drzew w parku szacuje się na 170-180 lat, stanowią one konstrukcję szkieletową parku. Drzewostan młodszy jest w wieku 80-100 lat i przedstawiają go grupy drzew I, II, III IV i V oraz niektóre pojedyncze drzewa. Trzecia grupa drzewostanu, to zieleń powstała z nasadzeń dokonanych po wojnie. Do starych i zabytkowych drzew i krzewów wkomponowano nowe. Najmłodsze zadrzewienia mają od 1 do 20 lat.

Do najcenniejszych okazów w naszym parku zaliczamy drzewa, które są pomnikami przyrody: platan klonolistny, lipy drobnolistne i jesiony wyniosłe. Na uwagę zasługują też dęby szypułkowe rosnące na byłej lodowni oraz kasztanowce.

Poniżej przedstawiamy wykaz drzew i krzewów w nomenklaturze polsko-łacińskiej ułożony alfabetycznie (numeracja spisowa drzew i krzewów odpowiada tej samej numeracji drzew i krzewów na planie parku):
1. Bez czarny – Sambucus nigra L.
2. Brzoza brodawkowata – Betula pendula Roth
3. Bukszpan wieczniezielony –Buxus sempervirens L.
4. Cis pospolity – Taxus baccata L.
5. Czeremcha zwyczajna – Padus avium
6. Dąb szypułkowy – Quercus robur L.
7. Głóg jednoszyjkowy – Crataegus monogyna Jacy
8. Grab pospolity – Carpinus betulus L.
9. Jarząb pospolity – Sorbus aucuparia L.
10. Jaśminowiec biały – Philadelphus coronarius L.
11. Jesion wyniosły – Fraxinus excelsior L.
12. Jodła pospolita – Abies alba Mill.
13. Kasztanowiec pospolity – Aesculus hippocastanum L.
14. Klon polny – Acer platanoides L.
15. Leszczyna zwyczajna – Corylus avellana L.
16. Lipa drobnolistna – Tilia cordata Mill.
17. Modrzew europejski – Larix decidua Mill.
18. Orzech włoski – Juglans regia L.
19. Platan klonolistny - Platanus acerifolia Ait.
20. Robinia akacjowa – Robinia pseudoacacia L.
21. Sosna pospolita – Pinus sylvestris L.
22. Sosna smołowa – Pinus rigida Mill.
23. Śnieguliczka biała – Symphoricarpos album S.F.Blake
24. Sumak octowiec – Rhus typhina L.
25. Świerk pospolity – Picea abies H.Karst.
26. Topola późna – Populus canadensis Moench.
27. Wierzba krucha – Salix fragilis L.
28. Żywotnik zachodni – Thuja occidentalis L.

Nasz park to nie tylko flora, ale również i fauna. Spacerując alejkami w parku często spotkać można wiewiórki pospolite, dzięcioły, wróble, sikorki bogatki, żaby, bażanty czy liczne ważki nad fosą, które w bardzo dużej ilości zamieszkują teren parku.

Ścieżka

Ścieżka została zaprojektowana w oparciu o walory przyrodnicze naszego parku – jest to ścieżka dendrologiczna. Po przejściu przez główną bramę parku natrafiamy na klomb, który obsadzony jest pięknymi roślinami zielnymi i krzewinkami. W tym miejscu warto powiedzieć o historii pałacyku i parku oraz krótko o osobie Fryderyka Chopina, który przebywał w tymże pałacyku w pierwszych dniach września 1829 r. na hucznym weselu Melani Bronikowskiej.
 

1. Przed budynkiem pałacyku, po zachodniej stronie szkoły, zlokalizowany jest skarb nr 1 czyli lipa drobnolistna, która jest pomnikiem przyrody. Niestety lipa ta nie wygląda już tak okazale jak w czasach swojej świetności, ponieważ od pewnego czasu choruje i w związku z tym prowadzone są na niej pewne zabiegi ochronne.
 

2. Podążając spod szkoły ścieżką w kierunku zachodnim docieramy do skarbu nr 2, którym jest sosna smołowa. Sosna ta nie należy do wiekowych drzew tego parku, stąd rozmiary tego drzewa nie są imponujące. Sosna ta pochodzi z Ameryki Północnej, w Polsce częściej spotkamy ją w parkach niż w lasach, w odróżnieniu od sosny pospolitej, ma igły zebrane po 3 w pęczku.
 

3. Idąc dalej prosto tą samą ścieżką dochodzimy do fosy. Tutaj znajduje się kolejne wejście do parku. Drzewostan w tym miejscu jest już bardziej obfity i zawiera wiekowe drzewa. Po lewej stronie fosy, patrząc twarzą w stronę południową, rośnie kolejny skarb. Skarb nr 3 to klon polny.
 

4. Podążając dalej tą samą alejką, wzdłuż fosy, w kierunku południowym, natrafiamy na skarb nr 4 - platan klonolistny, który podobnie jak lipa przed szkolą jest także pomnikiem przyrody. Drzewo to jest najokazalszym i jednocześnie najcenniejszym gatunkiem egzotycznym na terenie naszego parku. Platan swoją wysokością może osiągać nawet do 35 m wysokości.. Posiada piękną, rozłożystą koronę. Korowina pnia jest szara, złuszcza się płatami, po których zostają bardzo charakterystyczne żółtawe ślady o dość gładkiej fakturze.
 

5. Kolejnym skarbem, który napotykamy na swojej ścieżce jest modrzew europejski. Gdyby nie duża ilość szyszek leżących na ziemi to nikt nie pomyślałby, że w tym miejscu rośnie bardzo wysokie drzewo iglaste, którego konary przerastają wszystkie drzewa liściaste rosnące obok.
 

6. Idąc cały czas prosto widzimy niewielkie wzniesienie (kopczyk), które jest pozostałością po dawnej lodowni. Na szczyt wzniesienia prowadzi kilka wydeptanych ścieżek. Na wzniesieniu znajduje się nasz skarb nr 6, a właściwie dwa skarby, bo są to dwa dęby szypułkowe. Dęby te rosną na skraju lodowni a ich konary zwisają nad fosą. Grupa, która odszukała dęby, przedstawia rysunek z pokrojem drzewa, podaje jego charakterystyczne cechy budowy zewnętrznej oraz dokonuje porównania cech dębu szypułkowego i bezszypułkowego.
 

7. Po zejściu z kopczyka, wchodzimy na ścieżkę prowadzącą w kierunku szkoły. W połowie drogi natrafiamy na skarb nr 7. Owym skarbem są jesiony wyniosłe, które rosną tutaj w zwartej grupie. Ze względu na swoją wielkość trzy z nich są pomnikami przyrody. Największy z jesionów posiada korę obrośniętą bluszczem.
 

8. Obchodząc budynek, w którym mieszczą się sale lekcyjne, widzimy rosnące trzy kasztanowce. Kasztanowce te to skarb nr 8. Każdego roku jesienią organizowana jest akcja szkolna: "Ratujmy kasztanowce", która ma na celu zniszczenie szrotówka kasztanowcowiaczka - szkodnika tych pięknych drzew. Kasztanowce w naszym parku są bardzo okazałymi drzewami.
 

9. Ostatnim już skarbem, który również został odnaleziony, jest robinia akacjowa.

Bibliografia

Gorczyca Krzysztof, Żychlin pod Koninem, Warszawa 1997
Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Wojewódzkiego w Koninie, Przyrodnicze obiekty chronione województwa konińskiego, Konin, 1995
Ewidencja parku w Żychlinie, gmina Stare Miasto, Stare Miasto 1980
Sznycer Danuta, Interdyscyplinarny przewodnik dydaktyczny po okolicach Żychlina, Żychlin 2003
Rostański Krzysztof, Rostański Krzysztof Marek, Atlas i klucz – drzewa i krzewy, Krzeszowice 2003
Seneta Włodzimierz, Dendrologia, Warszawa 1991
Cerwenka Martin, Świat roślin, Warszawa 1990
Sawicki Wawrzyniec, Encyklopedia biologiczna, Kraków 2000
Eisenreich Wilhelm, Przewodnik do rozpoznawania roślin i zwierząt na wycieczce, Warszawa 1993
Strona internetowa Zespołu Szkół Ekonomiczno – Usługowych im. Fryderyka Chopina w Żychlinie www.zseuzychlin.internetdsl.pl
Strona internetowa: www.wikipedia.org

Uwagi

Informacje dodatkowe
Mocną stroną parku jest jego lokalizacja. Park położony jest na wsi, gdzie panuje cisza i spokój. Dojazd do samego Żychlina jest bardzo prosty, ponieważ miejscowość ta usytuowana jest przy trasie Konin – Turek, blisko trasy Konin – Kalisz oraz niedaleko autostrady A2 Poznań – Łódź.

Wzdłuż ogrodzenia parku od strony północnej znajduje się parking oraz przystanek autobusowy komunikacji miejskiej i PKS. Dojazd z Konina możliwy jest komunikacją miejską nr 60 lub kursującymi tutaj również autobusami PKS.

Turyści przyjeżdżający tutaj mogą zwiedzić Żychlin (Kościół Ewangelicko-Reformowany założony w 1610, zabytkowe lapidarium i cmentarz.) a przy tym odpocząć na terenie parku. Obok parku funkcjonuje Schronisko Młodzieżowe “Chopin”, w którym można zatrzymać się na dłużej.

Za szkołą wyznaczone zostało miejsce na przygotowanie ogniska.

Park jest zadbany, gdyż na terenie parku prowadzone są liczne prace porządkowe. Główne alejki są bardzo dobrze zachowane, choć pierwotne ścieżki spacerowe w parku zostały zachowane dość nieczytelnie. Wzdłuż głównych alejek ustawione są ławki i kosze na śmieci, choć jest ich zbyt mało jak na dzisiejsze zapotrzebowanie.

Elementem kompozycyjnym parku jest fosa, która przebiega wzdłuż południowej i zachodniej granicy parku. Drzewostan parku jest w dobrym stanie zdrowotnym, ponieważ ustawicznie poddawany jest zabiegom pielęgnacyjnym. Pomniki przyrody na terenie parku nie są zbyt czytelnie oznaczone.

Autorzy

Autorem pierwotnej wersji opisu parku powstałej w ramach projektu "Parki i ogrody oczami młodzieży" jest:
Zespoł Szkół Ekonomiczno - Usługowych im. F.Chopina w Żychlinie
ul. Parkowa 2
62-571  Stare Miasto
e-mail: zseu@konin.lm.pl
Opiekun grupy:
Joanna Wierzbowska  Agnieszka Marciniak
Autorzy opisu:
- Koło Biologiczne prowadzone przez mgr Joannę Wierzbowską
- uczniowie: Natalia Ignasiak, Joanna Mączka, Paulina Rzepczak, Beata Stuczyńska
- fotografie – mgr Tomasz Wierzbowski
Współpracujacy nauczyciele:
Podziękowania:
- dla pani Jolanty Grzemskiej za udostępnienie materiałów
- dla pani Elżbiety Pipczyńskiej – za cenne wskazówki podczas realizacji projektu
- dla Urzędu Gminy w Starym Mieście za udostępnienie danych

Ładowanie danych ...