Radlin położony jest na Wyżynie Śląskiej, w centralnej części Kotliny Raciborsko-Oświęcimskiej zwanej Płaskowyżem Rybnickim. Płaskowyż Rybnicki jest położony na wysokości 260-280 m npm. Radlin leży przy drodze krajowej nr 78 z Rybnika do Wodzisławia śląskiego. Park Leśny położony jest wschodniej części miasta nieopodal ulicy Rybnickiej (pod wiaduktem).

Dojazd do Parku Leśnego: Jadąc od strony Rybnika do Wodzisławia Śląskiego przejeżdżamy przez wiadukt kolejowy ulicą Rybnicką, aż do skrzyżowania ze światłami, na którym skręcamy w prawo na ulicę Korfantego. Jadąc prosto przejeżdżamy przez tory kolejowe i 200 m dalej parkujemy samochód przy Kopalni Węgla Kamiennego “Marcel”. Stąd idziemy pieszo ulicą Korfantego przez tory w kierunku Wodzisławia Śląskiego, aż do sygnalizacji świetlnej. Tu skręcamy w prawo. Idąc dalej przechodzimy przez wiadukt kolejowy i zaraz za nim schodzimy po schodach na dół. Tu idziemy prosto ok.10 m i w prawo, kierując się w kierunku Szkoły Podstawowej nr 4. Wchodząc do Parku mijamy tablicę z nazwą parku.

Właścicielem parku od początku jego istnienia są Lasy Państwowe – Nadleśnictwo Rybnik – Leśnictwo Jankowice – obręb ewidencyjny Radlin i jako taki nie jest traktowany jako typowy park, ale jako teren leśny. Powierzchnia leśna oddziałów nr 28a i 28b wynosi 3,28 hektara.

Na terenie parku znajduje się Szkoła Podstawowa nr 4, plac zabaw, boisko do piłki nożnej i koszykówki, kompleks rekreacyjno-wypoczynkowy, ścieżka edukacyjna, drużka Małego Rowerzysty. Na teranie całego parku możemy znaleźć liczne tablice informacyjne i ławki. Po za tym Park Leśny jest częścią szlaku pielgrzymkowego, rowerowego i pieszego szlaku rekreacyjnego.

Historia

”Radlin jest miejscowością starą, ale niewiele zachowało się o nim wzmianek w kronikach bądź też w aktach urzędowych. Z okresu najazdów Tatarów w 1241 r. Zachowało się podanie, według którego chłopi Radlińscy uwolnili oblężonego przez Tatarów w zamku wodzisławskim księcia, za co ten przyjął swych wybawców do stanu szlacheckiego. Pierwsza wzmianka o Radlinie pochodzi z roku 1365 i zamieszczona jest w starym akcie sprzedaży nieznanego bliżej Konrada von Radlin. Był on właścicielem całego lub części Radlina, a po nim miejscowość przeszła w ręce Plankuara, później Sednitzkiego. Od roku 1602 właścicielem był Jerzy Charwat Plawetzki z Plawecz, zaś Radlin Górny bez Szonowic należał do właściciela Wodzisławia, wchodząc w skład wodzisławskiego państwa stanowego. Do Radlina należały również Obszary wraz z tzw. Pogwizdowem. Pierwsza wzmianka o nich pochodzi z roku 1696. Występują pod nazwą Romanshof, od imienia obszarnika pruskiego Romana, który był właścicielem dość rozległych terenów.

Radlin rozwijał się dość wolno. W 1783 r. mieszkało w nim 51 rolników, 13 ogrodników i liczył tylko 279 mieszkańców. Radlin Dolny długo należał do dóbr rycerskich, a w 1804 r. Przeszedł w ręce właścicieli Wodzisławia, gdyż hrabia wodzisławski zakupił cały Radlin Dolny i część Górnego tzw. Szonowiec.
Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 1954 roku miejscowość Radlin stał się samodzielnym miastem. W 1975 roku na wskutek reformy administracyjnej Radlin został włączony w granice Wodzisławia Śląskiego. 1 stycznia 1997 roku, w wyniku referendum, Radlin ponownie stał się miastem” [ www.um.radlin.pl].

Nie można dokładnie określić dokładnej daty powstania parku, prawdopodobnie powstał wraz z postaniem nowego obiektu szkoły Podstawowej jako “Pomnika Tysiąclecia” – 28 maja 1963 roku.

Na terenie parku znajduje się Szkoła Podstawowa Nr 4 i jej historia jest z nim ściśle związana. Na terenie parku odbywały się pikniki, imprezy okolicznościowe dla mieszkańców prowadzone przez Urząd Miasta i Kopalnię KWK Marcel. Park stał się terenem działań Koła Przyjaciół Harcerstwa działającego przy szkole w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. W latach dziewięćdziesiątych został zapomniany, ale od 2000 r. Nadleśnictwo reaktywowało opiekę nad parkiem we współpracy ze Stowarzyszeniem Kobiet Aktywnych w Radlinie i Klubem Młodego Ekologa działającym przy Gimnazjum nr 1 w Radlinie.

Dziś znów park tętni życiem. W akcje oczyszczania parku włączają się wszystkie firmy oraz mieszkańcy. W parku z inicjatyw ww. instytucji powstały ścieżki edukacyjne i rowerowa oraz plac zabaw. Kilka razy w roku na terenie parku odbywają się happeningi i pikniki dla mieszkańców miasta. Uczniowie szkół radlińskich odbywają zajęcia warsztatowe z botaniki i ekologii na terenie parku.

Przyroda

Park leśny pod względem typologii leśnej stanowi fragment lasu świeżego Leśnictwa Jankowice. ”Las świeży – zajmuje siedliska żyzne i bardzo żyzne, świeże. Występuje na glebach brunatnych, przeważnie wyługowanych. Siedlisko bez wyraźnych wpływów wód gruntowych. Runo na ogół, na skutek ocienienia drzewostanu niezbyt rozwinięte. Charakteryzuje się występowaniem roślin zakwitających wczesną wiosną, przed rozwojem liści na drzewach, takich jak: fiołek leśny, przylaszczka, zawilec gajowy, miodunki. Rośliny te w większości do lipca (po dojrzeniu nasion) zanikają” [Otwarta Encyklopedia Leśna www.wiki.lasypolskie.pl].

Gatunki runa występujące w parku a jednocześnie charakterystyczne dla lasu świeżego to: marzanka wonna, gajowiec żółty, prasownica rozpierzchła, turzyca leśna, żankiel zwyczajny, miodunka ćma i plamista, narecznica samcza, pokrzywa zwyczajna, szczawik zajęczy, przylaszczka pospolita, zawilec gajowy.

W drzewostanie dominują 80-letnie buki o pięknej stalowej korze i potężne 100-letnie dęby.

Z roślin runa na uwagę zasługują okazałe i pospolite w parku:
- narecznica samcza (Dryopteris filix-mas). – “bylina do 120 cm wysokości. Nerecznica jest dużą paprocią wytwarzającą grube kłącze, z którego wyrasta rozeta pierzastych, jasnozielonych liści. Ogonki liściowe są mocne, gęsto pokryte rdzawymi łuskami. Podługowata, podwójnie pierzasta blaszka liściowa zwęża się na obu końcach. Wyrastające z kłącza liście tworzą lejek. Brunatne kupki zarodni znajdują się po spodniej stronie liści zarodnionośnych, które niewiele różnią się od pozostałych. Ich zawijka ma nerkowaty kształt, co dało początek nazwie rośliny. Zarodnie dojrzewają od czerwca do sierpnia” [Internetowy Atlas Roślin Leczniczych www.biology.pl].
- marzanka wonna (Asperula odorata) – “bylina dorastająca do 60 cm.. Kwiaty białe, kwitnie V-VI. Na wyprostowanej, 4-kanciastej, lśniącej łodydze występują łopatkowate lub lancetowate liście rozmieszczone po 6-8 w okółkach. W okresie kwitnienia pojawiają się drobne, białe kwiaty zebrane na szczytach łodyg w luźne baldachogrona. Suszone rośliny wydzielają słodkawy zapach siana, co dało początek nazwie rośliny. Marzanka wonna” [www.atlas-roślin.com].
- zawilec gajowy (Anamone nemorosa) – zwany dawniej też niestrętkiem, należy do najbardziej charakterystycznych i najczęstszych roślin lasów liściastych w okresie wczesnej wiosny. Często pokrywa zwartymi łanami wielkie powierzchnie lasów zastępując zimowe, buro-brązowe dno lasu zielono-białym dywanem. Zawilce zaczynają zakwitać w marcu, najsilniejsze kwitnienie następuje w kwietniu i kończy się w maju. Po wydaniu owoców liście zawilców pozostają widoczne w runie leśnym jeszcze do lata. Jak wszystkie gatunki wiosennego runa leśnego - zawilce są roślinami trwałymi. Udaje się im to dzięki substancjom odżywczym zgromadzonym podczas poprzedniego sezonu wegetacyjnego w mięsistym kłączu. Kwiat białe” [ www.atlas-roślin.com].
- szczawik zajęczy (Oxalis acetosella) – drobna bylina, wysokości8-15 cm. Liście trójlistkowe, przypominające liście koniczyny. Kwiaty pojedyncze pięciopłatkowe. Kwitnie od kwietnia do maja” [www.atlas-roślin.com].

Ścieżka

Ścieżka botaniczno-dendrologiczna jest związana z tablicami informacyjnym, które można napotkać, wędrując wyznaczoną trasą w parku. Tuż przy wejściu, po prawej stronie znajduje się tablica informacyjna z mapą ścieżki.
Trasę wycieczki rozpoczynamy od wejścia na teren parku bramą główną, od razu po wejściu na teren parku spotkaliśmy drzewo iglaste o jasnozielonych, miękkich igłach po 25-40 w pęczkach, opadające jesienią. Korowina tego drzewa była szarobrunatna, a szyszki skierowane w górę. Jak dowiedzieliśmy się z przewodnika był to modrzew europejski (Lavix decidua), występujący w całej Europie i będący jedynym krajowym drzewem iglastym zrzucającym igły na zimę.

Zauważyliśmy również dobrze nam znaną brzozę brodawkowatą (Betula pendula). “To drzewo liściaste kwitnie na przełomie kwietnia i maja. Ma liście trójkątne, zaostrzone, kotki męskie o dł. 3-10 cm, a żeńskie o dł. 2-4 cm. Jej korowina jest biała, lecz w dole czarna, spękana. Z jej soku sporządza się środki wzmacniające włosy” [Atlas i klucz. Drzewa i krzewy].

Szliśmy dalej prosto. Gdy znajdowaliśmy się ok. 100 m od wejścia, naszą uwagę przykuło olbrzymie, stare drzewo rosnące po prawej stronie szlaku. Był to dąb szypułkowy (Quercus robur), mający ok. 20m wysokości. Jest on “gatunkiem światłolubnym, żyje 600–800 lat i jego drewno jest świetnym materiałem na meble. Posiada wcięte liście krótkoogonkowe z 3-6 parami zaokrąglonych klap. Jego korowina jest najpierw szara, a potem czarna. Kwiaty męskie w żółtawych kotkach, żeńskie po 2-3 na wspólnej szypułce, żołędzie w miseczkach.” [Atlas i klucz. Drzewa i krzewy].

Idąc dalej prosto po lewej stronie mijaliśmy Szkołę Podstawową nr 4 na Obszarach. To właśnie na terenie tej szkoły natknęliśmy się na kilka buków zwyczajnych (Fagus sylvatica), “nazywanych przez leśników ‘matką lasu’. Mają one jajowate liście o pofalowanym brzegu, korowinę szarą i gładką, a na ich bukiew składają się trójkanciaste orzechy w kolczastej okrywie” [Drzewa].

W okolicy tego terenu spotkaliśmy wiele interesujących roślin, jak: jarzębina pospolita, czosnaczek pospolity, podagrycznik pospolity, niecierpek pospolity, skrzyp leśny, łopian pajęczynowaty czy narecznica samcza. Gdy znajdowaliśmy się już ok. 200 m od wejścia napotkaliśmy po lewej stronie dwa piękne i okazałe okazy dębu czerwonego (Quercus rubra). “Drzewo to posiada liście wcięte z klapami ostro zakończonymi, korowinę ciemnoszarą i gładką do 40 lat, później łuszczącą się. Jego żołędzie są czerwonobrunatne w płaskiej miseczce. Wywodzi się z Ameryki Północnej” [Drzewa]. Był tam też świerk pospolity (Picea abies), którego igły są sztywne i spiczaste, korowina czerwonobrunatna, łuszcząca się małymi tafelkami. Jego szyszka jest brązowa i zwisająca.

W odległości ok. 220 m po lewej stronie od wejścia znajduje się plac zabaw. Niewątpliwie jest to miejsce, gdzie można odpocząć. Są tam ławki oraz zadaszenie, aby schronić się przed deszczem. Idąc dalej napotkaliśmy rozgałęzienie dróg. Po jego lewej stronie są tablice informacyjne, natomiast po prawej stronie rośnie charakterystyczny buk. Poszliśmy dalej prosto, gdzie z kolei zaskoczyło nas skrzyżowanie. W odległości ok. 20 m od tego skrzyżowania można dostrzec zrośnięte dwa osobniki buka pospolitego tworzące kandelabr – drzewo posiadające kilka pni. My skręciliśmy w prawo. Tam oznaczyliśmy kilka gatunków sosny pospolitej (Pinus sylvestris). ”Jest to drzewo iglaste występujące w całej Europie. Ma igły niebieskozielone, często skręcone, korowinę rdzawoczerwoną, a jej dojrzałe szyszki są ciemnobrązowe i mają długość 4-6 cm” [Drzewa].

Idąc dalej napotkaliśmy kilka świerków pospolitych przy tabliczce informacyjnej. Od tego momentu znów kierowaliśmy się tylko przed siebie. Znaleźliśmy ”drzewo liściaste ciemnobrunatnej korowinie spękanej podłużnie, z liśćmi 5-7 klapowymi, których klapy były ostro zakończone” [Drzewa]. Był to klon zwyczajny (Acer platanoides)”. Na tym odcinku szlaku w runie leśnym były liczne siewki buka pospolitego, dębu szypułkowego i klonu zwyczajnego. Do ciekawszych roślin napotkanych pod koniec wyprawy, możemy zaliczyć gwiazdnicę pospolitą, mannę mielec i leszczynę pospolitą. Ta ostatnia (Corylus avellana) “ma liście okrągłe, obustronnie owłosione, korowinę szaroniebieską i owoce, którymi są orzechy w twardej łupinie” [Drzewa]. Po zrobieniu małego koła wróciliśmy znów pod wejście do parku. Tym samym nasza wędrówka dobiegła końca.

Uwagi

Informacje dodatkowe

W parku znajdują się dwa parkingi: jeden przy szkole, drugi przy trasie drogi nr78 Rybnik – Wodzisław Śląski. Przy ścieżce dendrologicznej są ławki, miejsce piknikowe z zadaszeniem, plac zabaw oraz ścieżka małego rowerzysty.
Słabe strony to brak szaletów oraz pojawiające się dewastacje tablic informacyjnych, wieczorem brak oświetlenia w parku.

Pewne zmiany w parku są niemożliwe do realizacji – oświetlenie alejek, gdyż park nie jest parkiem miejskim a jest terenem leśnym. Postulaty mieszkańców do mieszkańców i Nadleśnictwa to większe dbanie o czystość alejek mniej uczęszczanych. Drugi problem nierozwiązywalny od lat to wyrzucanie śmieci do lasu przez kierowców i mieszkańców Radlina.

Bibliografia

Szwedler Inga, Sobkowski Mirosław, Spotkania z przyrodą. Rośliny, Warszawa 1998
Kremer Bruno T., Drzewa, Warszawa 1996
Łukomski Stefan, Przewodnik Las, Warszawa 1996
Szweykowscy Alicja i Jerzy, Słownik botaniczny, Warszawa 1993
Kocięcki Stefan (red), Mała Encyklopedia Leśna, Warszawa 1991
Rostański Krzysztof, Atlas i klucz. Drzewa i krzewy, Krzeszowice 2003
Lapawa Stanisław, 100 lat Szkoły Podstawowej w Radlinie – Obszarach, Radlin 2001
Klucz do oznaczania roślin - Atlas roślin http://www.atlas-roslin.com
Internetowy Atlas Roślin Leczniczych www.biology.pl,
Drogowa mapa Polski i Europy http://www.mapki.pl
Serwis Internetowy Urzędu Miasta Radlin http://www.um.radlin.pl
Otwarta Encyklopedia Leśna www.wiki.lasypolskie.pl

Autorzy

Autorem pierwotnej wersji opisu parku powstałej w ramach projektu "Parki i ogrody oczami młodzieży" jest:
Gimnazjum nr 1 im. Adama Mickiewicza
ul. Makuszyńskiego 17
44-310 Radlin
Opiekun grupy:
mgr Sabina Mosz mgr Ewa Szurchaj
Autorzy opisu:
Marek Mitko, Krzysztof Brzoska, Magdalena Wesołowska, Alicja Stępień, Ilona Borzęcka, Mateusz Sowa, Bartosz Selwa, Magdalena Larysz, Jakub Kozielski, Bartłomiej Tokarski, Marta Grzech, Ireneusz Smyrak, Angelika Sokołowska, Katarzyna Gawor, Mateusz Pędziałek, Ewelin Lorenc.
Współpracujacy nauczyciele:
mgr Janina Gwóźdź, mgr Bożena Wojaczek-Kałus
Podziękowania:
Lista osób i instytucji współpracujących w realizacji działań z podziękowaniami. za:
Urząd Miasta Radlin- udostępnienie danych i pomoc w ich uzyskaniu,
Nadleśnictwo Rybnik- udostępnienie danych i pomoc w ich uzyskaniu oraz doradztwo merytoryczne,
Radlińskie Towarzystwo Kulturalne - udostępnienie danych i pomoc w ich uzyskaniu.
Pan Leśniczy z Leśnictwa Jankowice - udostępnienie danych i pomoc w ich uzyskaniu oraz doradztwo merytoryczne.

Ładowanie danych ...