Oława to miasto i gmina we wschodniej części województwa dolnośląskiego, w powiecie oławskim, nad rzeką Oława, 27 km na południowy wschód od Wrocławia.

Park położony jest niedaleko dworca PKP, między ulicami: Spacerową, Gazową, Kilińskiego.. Zarząd nad nim sprawuje Urząd Miejski w Oławie, właściciel Urząd Miejski w Oławie. Powierzchnia tego obiektu wynosi 23,6 ha, w tym wód: 1,22 ha.

Charakterystyka budynków: nie zachował się żaden z zabytkowych budynków. Na terenie obiektu wybudowano basen kąpielowy i amfiteatr.

Historia

Historia parku w Oławie sięga czasów około 1824 roku, kiedy to usytuowano na tym terenie nową strzelnicę bractwa kurkowego. Pierwotnie stara strzelnica funkcjonowała na północo-wschodnim bastionie fortyfikacji miejskich. Nowa lokalizacja urządzeń strzelnicowych nastąpiła na dość odległych od starego centrum łęgach nad rzeką Oławą, będących własnością młyna miejskiego. Tam budynek strzelnicy nie zachował się (rozebrano go przypuszczalnie w latach 70. XX w.).

Już w latach 30. XIX wieku funkcjonowała tutaj z pewnością ajencyjna restauracja, której istnienie potwierdzają dokumenty od 1868 r. do lat 30. XX wieku. Park miejski przy strzelnicy powstał na zachodnim brzegu Oławy, zapewne wkrótce po wzniesieniu strzelnicy, na bazie zastanego drzewostanu łęgowego. Park istniał już z całą pewnością w momencie otwarcia pierwszej linii kolejowej na Śląsku pomiędzy Wrocławiem a Oławą w 1842 r. Z tego okresu zachowała się lekko wijąca się droga prowadząca wzdłuż rzeki z zachowanymi częściowo nasadzeniami starych lip zdradzającymi istnienie pierwotnej alei. W 1835 r. wzniesiono pierwszy most w pobliżu strzelnicy. Wtedy zapewne wytyczono prostą aleję niemal na osi budynku.

W XX wieku (według przekazu z 1929 r.) wzbogacono program rekreacyjny parku. Przy rowie młynówki znajdowała się przystań gondoli, którymi urządzano wycieczki po rzece. Naprzeciw przystani było usytuowane lodowisko i tor saneczkowy. Zapewne na początku XX w. zagospodarowano niewielki teren z dwoma stawkami znajdujący się w bezpośrednim sąsiedztwie dworca. Pomiędzy stawkami prowadziła lipowa alejka od strzelnicy w stronę dworca. W latach 1929-1930 wzniesiono nowy most na rzece w miejscu starego, drewnianego. W tym czasie na terenie parku funkcjonował dawny budynek strzelnicy z restauracją i ze stanowiskiem strzelniczym, pawilonem muzycznym i kolumnada. Zapewne również w tamtych latach dołączono niewielki skrawek terenu położony na wschód od miejsca założenia, wzdłuż torów kolejowych. Drzewostan wzbogacono o iglaki, kasztanowce i tulipanowiec.

Do 1945 roku wzniesiono nowy most, a teren dawnego parku przy strzelnicy przeznaczono pod zabudowę miejską. Niewielki odcinek obecnego parku znajdujący się w północno-wschodniej części założenia stanowił pierwotnie cmentarz dawnej wsi Baumgartem (brak współczesnej nazwy – obecnie znajduje się w obrębie miasta Oławy), po raz pierwszy wykazany na mapie tej miejscowości z 1826 r. W latach 70. XX w. cmentarz ten został zlikwidowany i włączony do założenia parkowego. Zachowany fragment filaru bramy oraz alejki cmentarne z nasadzeniami kasztanowców i dębów, które noszą nazwy nazwisk ludzi zasłużonych dla miasta, pochodzą z początku XX w.

Znacznym przeobrażeniom uległ park w latach 70. XX w. w wyniku regulacji przekształcono koryto rzeki Oławy, likwidując liczne zakola i meliorując przyległe tereny. Spowodowało to, że teren zatracił swój malowniczy wygląd. Na prawym brzegu wybudowano basen kąpielowy i amfiteatr, pomiędzy którymi znajdują się tereny rekreacyjne z “miasteczkiem ruchu drogowego”, na którym rosną drzewa, są wytrasowane alejki spacerowe, górka saneczkowa ze “skate parkiem” – kompleksem dla jeżdżących na rolkach.

Przyroda

Park położony jest w południowej części miasta. Mady rzeczne, które są podłożem oławskiego parku stanowią bardzo dobre warunki glebowe dla rozwoju różnych roślin. Na obszarze tym występuje duża liczba ciekawych gatunków drzew. W południowo-wschodniej części parku obserwuje się młody drzewostan liściasty z domieszką świerków. Dosyć zwarte skupiska stanowią olchy, brzozy, graby, dęby, robinie akacjowe i jesiony wyniosłe. Aleje parku otoczone są dębami szypułkowymi, lipami drobnolistnymi i sporadycznie dębami czerwonymi.

Do ciekawszych okazów starodrzewia zalicza się dęby szypułkowe, lipy drobnolistne, jesiony wyniosłe, graby pospolite, olsze czarne, kasztanowce białe oraz klony pospolite i srebrzyste. Na terenie polany znajduje się również daglezja. Podszycie stanowią bez czarny, lilak pospolity, młode dęby, osiki, graby, jesiony i klony. Rośliny chronione, jakie możemy spotkać w parku to kalina koralowa i bluszcz pospolity.

Ścieżka

Oławski Park usytuowany jest na dawnych terenach zalewowych rzeki Oława w południowo-zachodniej części miasta. Za względu na warunki, jakie tworzą mady rzeczne średnie i ciężkie o dobrym uwilgotnieniu, na tym obszarze występuje liczna ilość ciekawych gatunków roślin, a przede wszystkim drzew. Rzeka rozdziela park na dwie części różniące się kompozycją, składem gatunkowym i wiekiem drzewostanu. Warto przyjrzeć się tym bogatym okazom i z tego właśnie względu ścieżka posiada charakter dendrologiczny.
 

1. Naszą przechadzkę rozpoczynamy od wejścia na ul. Spacerową. Po prawej stronie znajduje się wysepka otoczona stawem. Za stawem znajduje się rozległa polana ograniczona od wschodu aleją dębową. Ten widok wprowadza miły nastrój już na progu naszej wycieczki.
 

2. Następnie kierujemy się aleją dębową na południowy-wschód. Po obu stronach trasy widzimy pnie wyciętych drzew po wichurze, która powaliła 112 drzew. Zniszczyła wiele pięknych i cennych okazów m.in. jedną z nielicznych w mieście daglezji, dwie glediczje trójcierniowe oraz sześć sosen wejmutek. Ucierpiały także wiekowe dęby i jesiony. Po lewej stronie widnieje budynek dworca kolejowego, przed budynkiem znajdują się dwa niewielkie stawy rozdzielone ścieżką, przy której znajduje się topola biała o wymiarach pomnika przyrody (obwód 434 cm).
 

3. Dalej skręcamy w prawo przechadzając się alejką dębową. Między alejkami na polanie założono trawniki parkowe. Naszym oczom, po drugiej stronie stawu ukazują się budynki mieszkalne. Zaś po lewej stronie znajdują się ławeczki, na których można usiąść, odpocząć i delektować się zaciszem natury wśród miejskiego zgiełku.
 

4. Na polanie obserwujemy skupiska brzóz (Betula), klonów pospolitych (Acer platanoides). Warto jest w tym miejscu zwrócić uwagę na daglezję, jesion wyniosły (Fraxinus excelsior) oraz topolę włoską (Populus nigra ‘Italica’). Dalej kierujemy się prosto aż do ścieżki, która biegnie w lewo, łącząc się z główną alejką.
 

5. Na końcu alei możemy się zatrzymać, aby dostrzec magię natury, która ukazuje nam swoje oblicze w postaci dostojnych grabów pospolitych (Carpinus betulus). Skręcamy w lewo zmierzając w kierunku mostu, pod którym przepływa rzeka Oława.
 

6. Stojąc na moście przed naszymi oczami rozpościera się panorama miasta, po prawej stronie kąpielisko miejskie, a za nim na terenach rekreacyjnych grupa potężnych dębów szypułkowych. Niektóre z nich to pomniki przyrody. Na drzewach tych żeruje objęty ochroną chrząszcz – kozioróg dębosz (Cerambyx cerdo). Przechodząc przez most wchodzimy w zachodnią część parku, przypominający typowy las łęgowy. Przed nami na horyzoncie ukazuje się mostek i ogródki działkowe.
 

7. Zatrzymując się na mostku po prawej stronie widzimy jesion wyniosły o wymiarach pomnika przyrody (423 cm). Schodząc z mostu cofamy się na ścieżkę biegnącą wzdłuż rowu. Ciekawe okazy występujące w tym starodrzewiu to: dęby szypułkowe (Quercus robur), olsze czarne (Alnus glutinosa), a także klon srebrzysty (Acer saccharinum). Z rzadko spotykanych gatunków obcych drzew iglastych rosną tu cyprysik nutkajski (Chamaecyparis nootkatensis) i groszkowy (Chamaecyparis pisifera), sosny: Banksa (Pinus banksiana), wejmutka (Pinus strobus) i czarna (Pinus nigra), jedlica Douglasa (Pseudotsuga menziesii) oraz choina Kanadyjska (Tsuga canadensis). Z drzew liściastych – czerwonolistne odmiany buka pospolitego (Fagus sylvatica ‘Purpurea’) i jawora (Acer pseudoplatanus "Atropurpureum"), glediczja trójcierniowa (Gleditsia triacanthos), topola holenderska odm. Mariliandica (Populus x canadensis ‘Marilandica’) Z roślin chronionych spotykamy tu kalinę koralową (Viburnum opulus) oraz bluszcz pospolity (Hedera helix) porastający znaczną połowę parku, a także rośliny wczesnowiosenne (zawilec, podagrycznik) i inne charakterystyczne dla tego typu siedlisk.
 

8. Idziemy prosto i naszym oczom ukazują się krzyżujące drzewa grab i jesion, które przypominają parę kochanków. Następnie dochodzimy do dużego buku pospolitego. Warto jest tutaj stanąć na moment i pogrążyć się w chwili zadumy. Skręcamy w lewo, przechodzimy przez mostek, a za nim skręcamy w prawo. Na tym obszarze zlikwidowano w latach 70-tych cmentarz z roku 1826. Dochodząc do ogródków działkowych skręcamy w prawo.
Kończąc nasz spacer zmierzamy prosto aleją kasztanową do miejsca, gdzie zachował się filar ceglany po zlikwidowanej bramie wejściowej przy ulicy Kilińskiego.

Bibliografia

Cincura F. Ferakova V., Majovsky J., Somsak L., Zaborsky J., Pospolite rośliny środkowej Europy, Warszawa 1990
Matwijowski Krystyn (red), Oława zarys monografii miasta, Wrocław-Oława 2004
Oddział PTTK Oława (praca zbiorowa), Oława i okolice
Prankowska Maria, Ciesielski Henryk, Ewidencja parku miejskiego w Oławie, Oława 1986
Ranoszek Ewald, Uproszczony klucz do rozpoznawania drzew i krzewów w parkach doliny Baryczy, 2003
Rostafiński Józef, Seidl Olga, Przewodnik do oznaczania roślin, Warszawa 1975
Szwedler Inga, Sabkowicz Mirosław, Spotkania z przyrodą, Warszawa 2005

Uwagi

Informacje dodatkowe
Infrastruktura: Przy parku znajduje się basen kąpielowy, amfiteatr i plac zabaw. Pozostały nieliczne i stare ławki. Parkingu i szaletów na tym obiekcie nie stworzono.

Słabe strony parku: degradacja parku, słabo rozwinięta infrastruktura. Według ankiety przeprowadzonej wśród mieszkańców miasta, zbyt mało jest ławek. Ponieważ zachowało się jedynie kilka z nich, starsi ludzie narzekają na brak miejsca do odpoczynku. Twierdzą też, że park jest zaśmiecony i zaniedbany. Ścieżki, po których można się poruszać po obiekcie, są często błotniste po deszczu, więc powinno się popracować nad ich przebudową. Gdy zaczyna się ściemniać, na terenie parku robi się niebezpiecznie.

Silne strony parku: Walory przyrodnicze, potencjał turystyczny.

Legenda o parku: Czarodziejski stół w parku

Pośrodku oławskiego parku stał kamienny stół. O północy zjawiali się ze wszystkich stron nieba czterej mężczyźni w czerni, z kapturami na głowach. Siadali przy stole i grali w karty do czasu, kiedy zegar na ratuszowej wieży wybił dwunastą. Wtedy ziemia pod nimi otwierała się i zamieniała w ich grób. Jeśli o północy obiegniecie trzy razy kamienny stół, z pewnością postradacie ziemski żywot i przyłączycie się na zawsze do czterech karcianych graczy.

Autorzy

Autorem pierwotnej wersji opisu parku powstałej w ramach projektu "Parki i ogrody oczami młodzieży" jest:
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 im. Zjednoczonej Europy w Oławie
ul. 3-go Maja 18 E
55-200 Oława
e-mail: administracja@zsp2olawa.edu.pl
Opiekun grupy:
Elżbieta Wilgosz 
Autorzy opisu:
uczniowie kl. Ia, Ib i Ic.
Grupa I – przyrodnicza – kl. Ie – Ewelina Przybyłek, Joanna Zawłodzka, Roksana Gąska, Paulina Piasecka, Anna Turkowyd
Grupa II – dziennikarska –kl. Ia – Katarzyna Dolata, Kamila Gaworska, Ewelina Cielecka, Łukasz Łuczak
Grupa III – informatyczna – kl. Ic – Monika Gomulińska.
Współpracujacy nauczyciele:
mgr inż. Renata Jurzysta
Podziękowania:
Serdecznie dziękujemy:
- za udostępnianie danych i pomoc w ich uzyskaniu: pracownikom Urzędu Miejskiego, Starostwa Powiatowego i Czytelni Miejskiej w Oławie,
- za pomoc w zebraniu potrzebnych wiadomości wszelkim osobom prywatnym.
- za wnikliwą ocenę, korektę i doradztwo merytoryczne: nauczycielom dr Elżbiecie Wilgosz i mgr inż. Renacie Jurzystej.

Ładowanie danych ...