Augustów to miasto powiatowe położone na Równinie Augustowskiej na skraju Puszczy Augustowskiej nad Kanałem Augustowskim w otoczeniu pięciu malowniczych jezior: Necka z Rospudą, Białego Krechowieckiego, Studzienicznego i Sajna. W obrębie jego granic znajduje się 16 zbiorników wodnych różnej wielkości, w tym rzeka Netta. Aż 35% powierzchni miasta stanowią lasy. W okolicach Augustowa zostały udokumentowane cztery obfite złoża borowiny o najwyższej wartości balneologicznej. 14 października 1993 r. miasto otrzymało pełny status uzdrowiska.

We wschodniej części miasta leży park przy Starej Poczcie. Jest on ograniczony ulicami 29 listopada, Legionów, Wybickiego i rondem H. Markoniego. Ma powierzchnię około 52 arów. Jego obecnym właścicielem jest Urząd Miasta w Augustowie i burmistrz Augustowa. Przez park przebiega kilka alei, które łączą ulice 29 listopada, Wybickiego i Legionów z budynkiem Starej Poczty. W samym parku nie ma żadnych budowli. Znajdują się tylko rozstawione co kilkanaście metrów ławki, latarnie oraz kosze. Tuż przy parku, od strony wschodniej, oddzielona ulicą Legionów, znajduje się Stara Poczta, zbudowana w 1828 r. w stylu neoklasycystycznym według projektu H. Marconiego. W stronie północnej parku leży wielki głaz narzutowy - pomnik przyrody.

Historia

Źródła historyczne podają, że nad Nettą już w 1496 r. działała komora celna, a w roku 1529 Jan Radziwiłł założył karczmę, obsługującą ważną drogę handlową prowadzącą z Białorusi i Grodna do Prus. Legendy wiążą powstanie grodu z romantyczną miłością Zygmunta Augusta do Barbary Radziwiłłówny. Prawdopodobnie król założył miasto dla upamiętnienia swego pierwszego spotkania z ukochaną. Faktem jest, że już w 1550 r. powstała tu osada, a 17 maja 1557 r. otrzymała prawa miejskie magdeburskie i uposażenie o liczne przedmieścia (wsie Żarnowo, Turówka, Biernatki, Uścianki). Już dwa lata po powołaniu Rada Miejska pieczętowała swe dokumenty herbem - monogramem królewskim (splecione litery SA, opatrzone mitrą wielkoksiążęcą i literami PR).

Park przy Starej Poczcie został założony w czasach Królestwa Kongresowego. Od 1932 r. do wybuchu II wojny światowej nosił imię Żwirki i Wigury. Kroniki miejskie nie podają żadnych ważnych wydarzeń historycznych, które miałyby z nim związek. Obecnie park pełni typową funkcję rekreacyjną. Jest miejscem odpoczynku dla mieszkańców naszego miasta.

Przyroda

Wprawdzie park ma niewielki obszar, ale występują w nim różne gatunki drzew i krzewów. Nasadzenia są dosyć rzadkie (większość po II wojnie światowej), przez co w parku w słoneczne dni jest dużo światła. Drzewa są w dobrym stanie, zadbane i dorodne. Dominującymi gatunkami są: lipa drobnolistna (Tilia cordata) i klon zwyczajny (Acer plataoides). Dwa wybrane przez nas i zmierzone drzewa miały odpowiednio obwody w pierśnicy: lipa - 2m, klon - 3m. Poza tym spotykamy kasztanowca zwyczajnego (Aesculus hippocastanum), brzozę brodawkowatą (Betula pendula), klon jesionolistny (Acer negundo), jesion wyniosły (Fraxinus excelsior) i dąb szypułkowy (Quercus robur).

Rosną krzewy berberysu Thunberga (Berberis thunbergii), tawuły ożankowej (Spiraea chamaedryfolia), ligustra pospolitego (Ligustrum vulgare) i śnieguliczki białej (Symphoricarpos racemosus). Zupełnie nie ma roślin iglastych.

Do najciekawszych okazów należą: klon zwyczajny (Acer platanoides), jesion wyniosły (Fraxinus excelsior) i brzoza brodawkowata (Betula pendula), które są pomnikami przyrody.

Pomiędzy alejkami znajdują się dobrze utrzymane trawniki, na których głównym gatunkiem jest wiechlina roczna (Poa annua). Spotyka się też mniszka lekarskiego (Taraxacum officinale), koniczynę białą (Trifolium repens) i rdest ptasi (Polygonum aviculare).

Park jest ostoją dla różnych gatunków ptaków. Mają tutaj swoje gniazda wrony (Corvus corone cornix) i gawrony (Corvus frugilegus). Pospolicie występują wróble (Passer domesticus) i mazurki (Passer montanus). Udało się też zaobserwować srokę pospolitą (Pica pica), sikorę ubogą (Parus palustris) oraz bogatkę (Parus major).

Ścieżka

Opisana poniżej ścieżka została zaprojektowana na potrzeby powyższego przewodnika w oparciu o walory przyrodnicze i historyczne parku.
 

1/ Trasę wycieczki rozpoczynamy od ronda H. Marconiego. Wchodzimy do parku od strony zachodniej i kierujemy się na wschód. Idąc aleją mijamy kilkanaście dorodnych lip drobnolistnych i klonów zwyczajnych. Lipa drobnolistna (Tilia cordata Mill.) to drzewo liściaste o wysokości do 30m. Ma stosunkowo krótki pień i szeroką, rozłożystą, regularnie kopulastą koronę. Liście ułożone są skrętolegle, kształtu sercowatego o unerwieniu dłoniastym. W kątach nerwów spód blaszki pokryty jest brązowymi włoskami. Ta cecha pozwala odróżnić lipę drobnolistną od szerokolistnej, gdyż u tej drugiej spód blaszki pokrywają białe włoski. Kwiaty zebrane są w wiszące kwiatostany z zieloną podsadką, silnie pachnące. Mają właściwości lecznicze. Owoce to kuliste, jednonasienne orzeszki.
 

2/ Kolejnym przystankiem jest rosnący po prawej stronie alei klon zwyczajny (Acer platanoides) mierzący około 19 m wysokości i w obwodzie około 2,6 m. Drzewo to jest uznane za pomnik przyrody. Pomnik przyrody to twór przyrody ożywionej lub nieożywionej cenny ze względów naukowych, historycznych lub kulturowych, prawnie chroniony. Klon zwyczajny to duże drzewo liściaste z gęstą, kulistą koroną o mocnych konarach. Liście klapowanowrębne, jasnozielone, o unerwieniu dłoniastym ustawione są naprzeciwlegle. Kwiaty koloru żółto-zielonego są zebrane w baldachogrona. Owocami są podwójne skrzydlaki. Jest to typowy przykład przystosowania roślin do wiatrosiewności. Każdy skrzydlak to płaski orzeszek zaopatrzony w skrzydełko. Podmuchy wiatru powodują, że owoce poruszają się ruchem wirowym podobnym do ruchu śmigieł helikoptera.

Na korze drzew spotykamy porosty, głównie skorupiaste: misecznica proszkowata i jaśniejsza. Gdzieniegdzie występuje pustułka pęcherzykowata i złotorost ścienny.
 

3/ Idąc cały czas w kierunku wschodnim do chodzimy do zabudowań Starej Poczty. Jest to jeden z ważniejszych zabytków naszego miasta. Budynek został wybudowany w 1828 r. według projektu H. Marconiego w stylu neoklasycystycznym. Była tu stacja przeprzęgowa na 16 koni i ekspedycja, a nawet pokoiki hotelowe dla specjalnych gości, np. dla cara. Korzystały z niej różne typy poczty tamtych czasów: wozowe, kurierskie, ekstrapoczty i zwyczajne do Kowna, Warszawy i Grodna. Drogę do Warszawy ekstrapoczta pokonywała w 30 godzin, a kurierska w 20 godzin.

Budynki ustawione są w czworokąt. Na dziedziniec prowadzą dwie bramy wjazdowe. Przed frontem budynku głównego rosną żywotniki zachodnie (Thuja occidentalis) oraz cisy pospolite (Taxus baccata) ukształtowane w formie kolumnowej.

Od końca lat 70. w budynku Starej Poczty mieści się Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia.
 

4/ Przesuwając się w kierunku północnym dochodzimy do olbrzymiego, granitowago głazu narzutowego. Został on przeniesiony do parku ze Ściokły. Jest przykładem pomnika przyrody nieożywionej. Na Pojezierzu Mazurskim, a dokładniej na Suwalszczyźnie i Ziemi Augugstowskiej znajduje się wiele głazów narzutowych. Zostały przetransportowane przez lądolód skandynawski, który przed około 600 tysiącami lat trzykrotnie "wędrował" na te obszary. Oprócz głazów, żwiru i piasku lądolód pozostawił po sobie charakterystyczną rzeźbę terenu w postaci wzgórz: moren, kemów, ozów oraz licznych jezior i pradolin rzek. Najlepiej krajobraz polodowcowy zachował się na terenie Suwalskiego Parku Krajobrazowego.

W 1973 r., w 150 rocznicę rozpoczęcia budowy Kanału Augustowskiego umieszczono na głazie narzutowym tablicę ku czci budowniczych kanału.
 

5/ Na lewo od opisanego głazu, w pobliżu jednej z alejek rośnie kolejne drzewo pomnikowe. Jest to brzoza brodawkowata (Betula pendula) o wysokości około 19 m i obwodzie 2,6 m. Charakterystyczną cechą brzozy jest biała, łuszcząca się kora oraz owalna korona. Liście kształtu trójkątnego do romboidalnego ustawione są skrętolegle. Brzoza jest przykładem drzewa jednopiennego, rozdzielnopłciowego, gdyż oddzielnie tworzy kwiatostany męskie i żeńskie. Mają one kształt wydłużonych kotek, są wiatropylne. Podobnie nasiona - oskrzydlone orzeszki - rozsiewa wiatr.
 

6/ Podążając alejką w kierunku północno-zachodnim dochodzimy do ostatniego drzewa pomnikowego. Jest nim jesion wyniosły (Fraxinus exscelsior) mierzący 18 m i w obwodzie 2,3 m. Drzewo to tworzy okrągłą lub owalną koronę. Tu z kolei mamy przykład rośliny o liściach złożonych. Są to liście nieparzystopierzaste z 9-15 listkami. Osadzone są naprzeciwlegle. Każdy listek ma pierzaste unerwienie i delikatnie piłkowany brzeg. Kwiaty, podobnie jak u klonu czy brzozy pojawiają się przed rozwinięciem liści. Są obupłciowe i jednopłciowe, często na tych samych drzewach. Zebrane są w zwisające wiechy. Owocami są także uskrzydlone orzeszki w formie języczków. Dojrzałe utrzymują się przez dłuższy czas na drzewie.

W koronach pobliskich drzew gnieżdżą się wrony siwe (Corvus corone cornix) i gawrony (Corvus frugilegus). Budują one gniazda w szczytowych częściach koron, w rozwidleniach konarów, wykorzystując jako materiał gniazdowy suche gałązki, patyki. Gniazda tworzą kolonie lęgowe.

Wrona siwa ma szary kark, grzbiet i spód ciała. Woła ochryple "kraa". Jest wszystkożerna: zjada rośliny, zwierzęta, padlinę, odpadki. Przez 18-20 dni samica wysiaduje 4-6 jaj. Młode usamodzielniają się po około 4 tygodniach. Z kolei gawron ma czarne upierzenie o granatowym połysku. U starych osobników nasada dzioba jest jasna i naga. Woła bardziej ochryple niż wrona "kraa". Podobnie jak ona jest wszystkożerny. Samica przez 17-20 dni wysiaduje od 3 do 6 jaj. Młode usamodzielniają się po około 35 dniach, ale przez długi czas pozostają w koloniach.
 

7/ Naszą wycieczkę kończymy wychodząc alejką na chodnik od strony ulicy 29 listopada. Kierujemy się w stronę pobliskiego Kanału Augustowskiego i jednej z jego śluz. Wybitne dzieło polskiej inżynierii wojskowej pierwszej połowy XIX wieku, zachowuje w dużej mierze kształt bliski pierwotnemu i z tej racji zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa kultury technicznej UNESCO. Kanał ma długość 101,3 km, z czego w granicach Polski jest 80 km. 77,5 km cały czas jest spławne. Od 1968 r. sprawuje nad nim pieczę konserwator zabytków. Kanał powstał w latach 1823-1839 jako element okrężnej trasy wodnej łączącej Wisłę poprzez Niemen z Bałtykiem. Głównym projektantem i jednym z szefów robót był gen Ignacy Prądzyński. Kanał posiada 18 śluz o 21 komorach kamienno-ceglanych, łączonych zaprawami cementowymi, w których wykorzystano produkowane po raz pierwszy w Europie sztuczne wapno hydrauliczne. Dzięki tym urządzeniom trasa pokonuje różnicę poziomów od najwyższego miejsca w okolicach Żylin do Biebrzy prawie 15 km i do Niemna ponad 39 km.

Od 1944 r. kanał przecina granica z Białorusią. Szlak żeglowy został przerwany. Bariery przełamują jedynie niepokorni kajakarze, którzy co pewien czas organizują spływy do Druskiennik.

Bibliografia

Aas Gregor, Riedmiller Andreas, Drzewa. Encyklopedia kieszonkowa, Warszawa 1993
Batura Irena, Batura Wojciech, Po Ziemi Augustowskiej. Przewodnik dla turysty i wczasowicza, Suwałki 1997
Batura Wojciech, Augustów, miasto królewskie, Toruń 2003
Rostański Krzysztof, Rostański Krzysztof Marek, Atlas i klucz. Drzewa i krzewy, Krzeszowice 1999
Zimmer Ute E., Handel Alfred, Przewodnik do rozpoznawania roślin i zwierząt na wycieczce, Warszawa 1993

Uwagi

Infrastruktura: w parku są w wielu miejscach rozstawione ławeczki, a przy nich kosze. Od strony budynków Starej Poczty znajduje się parking. Wieczorem i nocą alejki oświetlają latarnie.

Mocne strony: ciekawe położenie (w pobliżu dwóch najważniejszych zabytków Augustowa), dorodne drzewa, porządek, dobre warunki do wypoczynku, blisko do centrum.

Słabe strony: ulicą 29 listopada odbywa się natężony ruch samochodowy - trasa tranzytowa dla TIRów.

Mieszkańcy naszego miasta od bardzo dawna starają się o rozpoczęcie budowy obwodnicy, która zapewniłaby miastu spokój i świeże powietrze.

Autorzy

Autorem pierwotnej wersji opisu parku powstałej w ramach projektu "Parki i ogrody oczami młodzieży" jest:
Zespół Szkół Samorządowych im. 1 Pułku Ułanów Krechowieckich
ul. Mickiewicza 1
16-300 Augustów
Opiekun grupy:
Agnieszka Górska 
Autorzy opisu:
uczniowie klasy IV c integracyjnej
Grupa I - planistyczna: Monika Dulkowska, Justyna Faszcza, Patrycja Milewska, Julia Nikolopoulu
Grupa II - planistyczna: Kamil Kalinowski, Rafał Olender, Sebastian Żochowski.
Grupa III - florystyczna: Karolina Kołowska, Izabela Mieczkowska, Dominika Siporska, Anna Żabilińska.
Grupa IV - dendrologiczna: Paweł Cimoch, Patryk Kuprewicz, Sebastian Kuryło, Michał Rzepecki.
Grupa V - ornitologiczna: Mateusz Krupadziorow, Bartosz Piekarski, Bartosz Szyper
Współpracujacy nauczyciele:
mgr Dorota Omiljan, mgr Andrzej Wilczewski (opieka informatyczna)

Ładowanie danych ...