Olszyna położona jest na Pogórzu Izerskim, na wysokości 240-400 m n.p.m. Jest to miejscowość silnie zurbanizowana, rozciągnięta w dolinie, przez którą płynie potok Olszówka – lewobrzeżny dopływ Kwisy oraz drogi 330 Gryfów – Zgorzelec. Leży w niewielkiej odległości od granic państwa: 32 km od granicy niemieckiej (przejście w Zgorzelcu i Jędrzychowicach) i 35 km od granicy czeskiej (przejście w Miłoszowie i Zawidowie). Jest gminą o powierzchni 4720 ha.

Od 1 stycznia 2005 roku Olszyna jest miastem. Omawiany park należy do Szkoły Podstawowej nr 1, która usytuowana jest w malowniczej części miasta przy ulicy Świerczewskiego 20. Budynek szkolny należy do obiektów użyteczności publicznej, właścicielem jest Urząd Miejski w Olszynie a zarządcą, budynku i parku, Szkoła Podstawowa nr 1 w Olszynie. Park przyszkolny wraz z budynkiem zajmuje działkę o powierzchni 1,6279 ha, gdzie budynek zajmuje powierzchnię 497,5 m². W skład infrastruktury parku oprócz budynku wchodzą boiska szkolne o łącznej powierzchni 2912 m², plac zabaw o powierzchni 355 m² oraz ogródek – klasa ekologiczna o powierzchni 351 m², pozostała część to obszar zielony.

Działka parku ogrodzona jest siatką jedynie odcinek południowo-zachodni, to kamienne ogrodzenie. Do parku można dojechać z centrum Olszyny zjeżdżając ulicą Wolności w ulicę Legnicką a następnie ulicą Świerczewskiego dojeżdżamy do parku, w głębi którego stoi budynek szkolny pochodzący z początku XX wieku. Tereny zielone parku układają się w części zachodniej i ciągną się w kierunku północnej granicy działki, za terenami zielonymi znajdują się boiska szkolne. W części wschodniej znajduje się plac zabaw, w części południowo-wschodniej parking, a w południowej ma swoje położenie ogródek – ekologiczna klasa. Na teren parku można dostać się bramą główną położoną w części południowo-wschodniej oraz bramką wejściową w części zachodniej.

Historia

Nazwa Olszyna pochodzi od niemieckiej nazwy Langenols. Najstarsza wzmianka pochodzi z 1254 roku. Nazwę Olszyna użyto w 1945 roku i taka nazwa zachowała się do dnia dzisiejszego. Według kronik pierwotną ludność stanowili Słowianie, w następnym czasie Olszynę skolonizowali Niemcy, którzy zajmowali tereny wzdłuż rzeki. Powstawały gospodarstwa folwarczne z obiektami rezydencyjnymi i gospodarczymi.

Do połowy XIX wieku Olszyna była małą wsią otoczoną zewsząd lasem. Krajobraz zaczął się zmieniać, kiedy to Robert Ruschweile wykorzystał naturalne źródło drewna i założył warsztat meblarski. Początkowo produkował tam ramy obrazowe. Później wybudował fabrykę i produkował meble. Szczególnie słynna była produkcja rozsuwanych stołów na pięćdziesiąt osób. Lata 1855-65 przyniosły budowę Śląskiej Kolei Górnej. Z biegiem czasu obok fabryki mebli powstawały inne zakłady przemysłowe, między innymi funkcjonowała tu odkrywkowa kopalnia węgla brunatnego, wydobywano kamień do budowy dróg był to również ośrodek tkactwa chałupniczego.

W 1879 roku August Heinke buduje w Olszynie drugą fabrykę mebli. Produkuje w niej również meble i stoły. Do roku 1945 zakupił on w Olszynie kilka budynków i wiele hektarów ziemi. Jednym z miejsc zakupionych przez Heinke jest budynek szkolny, na terenie omawianego parku, wybudowany w 1915 roku. Mieszkało w nim wiele rodzin. Dopiero w 1945 roku budynek ten wraz z parkiem został przeznaczony na szkołę podstawową, która funkcjonuje tu do dnia dzisiejszego. Pierwszym kierownikiem szkoły (odpowiednik dzisiejszego dyrektora) był Henryk Haik.

Po wielu latach funkcjonowania budynku jako szkoły, na strychu odkryto wiele pamiątek po byłych mieszkańcach. Są to między innymi stare fotografie, korespondencja, rachunki, czasopisma, przepisy kulinarne. Wszystko w języku niemieckim. Dokumenty te wzbogacają przeszłość historyczną budynku szkolnego. Obecnie park funkcjonuje jako teren dydaktyczny, jest również miejscem odpoczynku dzieci w czasie przerw międzylekcyjnych, miejscem gier i zabaw a także imprez sportowych organizowanych w ramach Dnia Dziecka czy zawodów sportowych.

Przyroda

Obszar parku porośnięty jest różnorodnymi drzewami i ozdobnymi krzewami. Występuje tu sosna wejmutka (Pinus strobus), sosna zwyczajna (Pinus sylvestris), dąb korkowy (Quercus suber), samotna brzoza brodawkowata (Betula pendula), robinie akacjowe (Robinia pseudoacacia), świerki pospolite (Picea abies) i srebrne (Picea pungens), klony zwyczajne (Acer platanoides), dęby szypułkowe (Quercus robur), lipy drobnolistne (Tilia cordata), buk zwyczajny (Fagus sylvatica), jarząb pospolity (Sorbus aucuparia), modrzewie europejskie (Larix decidua).

Przy budynku szkolnym wydzielone są trzy małe trawniki, dwa po obu stronach wejścia głównego, w kształcie prostokątów, które porasta trawa a na nich posadzone są żywotniki wschodnie (Thuja orientalis) i bukszpany (Buxus sempervirens). Trzeci z trawników ma swoje miejsce na wprost wejścia do budynku i ma kształt półkola, na nim rosną żywotniki wschodnie i ozdobne krzewy irgi (Cotoneaster).

Ogrodzenie żywopłotu składa się ze śnieguliczki białej (Symphoricarpos albus) i ligustra pospolitego (Ligustrum vulgare). W ostatnich latach usunięto z obszaru parku wszystkie topole (Populus) były one zagrożeniem dla dzieci i budynku szkolnego w czasie silnych wiatrów. Ostatniej zimy uczniowie klas najmłodszych zorganizowali paśnik dla ptaków, który umieścili na trawniku przed wejściem do budynku wśród żywotników i irg. Z fauny w parku możemy spotkać wiewiórki pospolite, dzięcioły, wróble, sikorki, kawki, szpaki.

Ścieżka

Wykorzystując bogate walory poznawcze i dydaktyczne obiektów przyrodniczych jak i dydaktycznych obszaru przyszkolnego parku, można tu przeprowadzać specjalne lekcje w odpowiednio dostosowanej formie. Uczniowie na takich lekcjach czynnie uczestniczą. Sprzyjają one kompleksowemu, pełniejszemu i rozumniejszemu poznawaniu otaczającego świata. Przy okazji zajęcia te mają charakter interdyscyplinarny. W parku można przeprowadzić każde zajęcia dydaktyczne. Wytyczono poszczególne etapy ścieżki.
 

1. Trasę ścieżki rozpoczynamy od wejścia na teren parku bramą główną znajdującą się na południowym wschodzie przy ulicy Świerczewskiego. Wchodząc na teren przyszkolny po stronie prawej mamy budynki mieszkalne i ogródki działkowe. Po stronie lewej znajduje się ogródek – ekologiczna klasa tzw. “zielona klasa”. Utworzona została w 2004 roku, w miejscu dawnego ogródka warzywno-owocowego, z inicjatywy nauczycielki języka polskiego pani Magdaleny Zielińskiej. Dzięki jej operatywności i przedsiębiorczości udało się pozyskać sponsorów, którzy w całości sfinalizowali to przedsięwzięcie. Pomocą służył tu Urząd Miejski oraz rodzice.

W ramach starań zostały wykonane prace takie jak: wyrównanie terenu, posadzenie żywopłotu i roślin ozdobnych, posianie trawy, przygotowanie miejsca na ogniska, pomalowanie siatki głównego ogrodzenia, odgrodzenie od ulicy drewnianym płotem osłonowym oraz montaż ławek i stolików dla uczniów i nauczycieli. Obecnie odbywają się tu lekcje, imprezy klasowe i ogniska. Nauczyciele i dzieci chętnie korzystają z “zielonej klasy”. Nad tym obiektem sprawowana jest opieka, dba się szczególnie o zabezpieczenie sprzętu na okres zimy. Miejsce to stanowi miły dla oka kąt.
 

2. Wchodząc na drogę prowadzącą do budynku szkolnego i mijając “zieloną klasę” na uwagę zasługuje stojąca samotnie sosna wejmutka. Drzewo to jest pozostałością po pierwotnym zadrzewieniu parku. Sosna wejmutka naturalnie rośnie na północy i wschodzie Ameryki Pn., Zaaklimatyzowała się również w Polsce, rośnie zarówno w parkach jak i lasach. Nazwa gatunkowa w Polsce wywodzi się od nazwiska lorda Weymoutha, który sprowadził ja w Europie. Drzewo charakteryzuje się giętkimi i cienkimi niebieskozielonymi igłami zebranymi w pęczki po 5 na krótkopędzie, i długimi nawet na 20 cm szyszkami.

Po przeciwległej stronie sosny wejmutki rośnie, w otoczeniu klonów, samotna brzoza brodawkowata. Przy niej rosną czereśnie tzw. dziczki, jest to pozostałość po ogródku owocowo-warzywnym. Spotkać tu również można dziką różę, tu także znajduje się zasypane wejście do podziemi budynku szkolnego.
 

3. Idąc dalej w stronę budynku szkolnego po lewej stronie rozpościera się układ trawników z drzewami poprzecinany alejkami. Wyróżniamy tu dwa główne trawniki. Na środku pierwszego rośnie buk zwyczajny. Jest to drzewo o dużej wartości przyrodniczej, uznany jako pomnik przyrody w oparciu o ustawę o ochronie przyrody z dnia 16 października 1991 roku (Dz.U. Nr114, poz.492). Wiek drzewa określa się na ponad 120 lat, obwód pierścienicy 435 cm, przybliżona wysokość 33 m, rozpiętość korony 25 m, wysokość do pierwszego konara 1,5 m, na wysokości około 5 m pień rozgałęzia się na dwie części. W 1995 roku obiektowi nadano uroczyście imię “Henryk” na cześć pierwszego kierownika szkoły.

Na środku drugiego trawnika rośnie dąb korkowy, drzewo to pochodzi z Afryki, rośnie również na południu Europy. Z drzewa korkowego, a właściwie z zewnetrznej, obumarłej części kory, wyrabia się korek. Liście tego dębu nie opadają na zimę, są twarde i skórzaste, ponieważ pokrywa je substancja chroniąca przed nadmiernym wyparowywaniem wody, jednak w naszym klimacie dąb traci liście w okresie zimowym. Drzewo ufundowała pani Krystyna Polak, rodzic dziecka, które uczęszczało do tutejszej szkoły.

Oba trawniki wzdłuż alejek porastają świerki zwyczajne, świerki srebrne, krzewy jarzębiny oraz modrzewie europejskie. Tu prowadzone są zajęcia z przyrody i zajęć nauczania zintegrowanego, gdzie dzieci uczą się rozpoznawać gatunki drzew i krzewów, obcowania z przyrodą.
 

4. Schodząc w dół w kierunku północno – zachodnim od budynku szkolnego spotykamy sosnę zwyczajną. Poniżej znajduje się ozdobna grota, która nie wykazuje cech naturalnych. Są to pozostałości po pierwotnej zabudowie parku. We wrześniu 2005 roku dla uczczenia pamięci 60-lecia powstania szkoły w grocie została umieszczona figurka Matki Bożej z inicjatywy księdza proboszcza tutejszej parafii. Przy grocie znajduje się klomb w kształcie koła, na którym rosną wrzosy. Grota i klomb są zacienione wysokimi klonami pospolitymi, które jak parasol okrywają górną część groty. W tym miejscu odbywają się zajęcia z religii w miesiącach październiku i w maju.
 

5. U stóp groty i po północno-zachodnią granicę działki parku znajdują się boiska szkolne. Mamy tu boisko do koszykówki, dwa boiska do piłki nożnej, boisko asfaltowe do siatkówki oraz skocznię do skoku w dal. Odbywają się tu zajęcia wychowania fizycznego, SKS-u, na boisku asfaltowym uczniowie klas czwartych co roku zdają egzamin praktyczny na kartę rowerową. Do zajęć wychowania fizycznego wykorzystywane są również alejki między trawnikami jako miejsca do biegów terenowych.
 

6. Po stronie wschodniej budynku znajduje się plac zabaw. Powstał on z inicjatywy pani dyrektor szkoły Grażyny Petruch i rodziców uczniów. Sponsorem przyrządów do zabaw i ćwiczeń był zakład drzewny ROY w Olszynie. Teren placu zabaw wykorzystywany jest do zajęć korekcyjno-kompensacyjnych, gier i zabaw oraz zajęć świetlicowych. Od budynków mieszkalnych plac zabaw oddzielony jest drewnianym płotem, wzdłuż którego sadzone są świerki oraz żywotniki.

Bibliografia

Aas Gregor, Riedmiller Andreas, Drzewa. Encyklopedia kieszonkowa, Warszawa 2005
Madurowicz Zbigniew, Olszyna w historię wpisana w tym Biedrzychowice i okolice, Olszyna 2004
Związek Gmin Kwisa, Z biegiem rzeki Kwisy, Jelenia Góra 1997
Dokumentacja szkolna
Wolna encyklopedia http://pl.wikipedia.org

Uwagi

Informacje dodatkowe
O piękny wygląd parku przyszkolnego dbają uczniowie i pracownicy szkoły. Mocną stroną parku jest jego przepiękne położenie, wiele odmian drzew i krzewów ozdobnych, wiele ciekawych zakątków, spokój i cisza. Słabą stroną parku jest łatwy dostęp do jego bogactw ludzi z zewnątrz, którzy okradają dobra parku.

Autorzy

Autorem pierwotnej wersji opisu parku powstałej w ramach projektu "Parki i ogrody oczami młodzieży" jest:
Szkoła Podstawowa nr 1 w Olszynie
ul. Świerczewskiego 20
59-830 Olszyna
e-mail: sp1olszyna@interia.pl
Opiekun grupy:
Agnieszka Tuniewicz Grażyna Petruch
Autorzy opisu:
uczniowie klas IV, V, VI
Piotr Baszak uczeń klasy VI, Kinga Karpińska uczennica klasy V, uczestnicy koła plastycznego Patrycja Krawiec z klasy VI, Karolina Janiszyn klasa VI, Nikola Skwierczyńska klasa VI, Kamil Sobko klasa VI, Kasia Ziółkowska klasa I, Estera Bijowska klasa VI oraz uczniowie zaangażowani w wykonanie rysu topograficznego Dawid Duś klasa VI, Radosław Anioł, Daria Odziemkowska klasa IV, Alicja Bednarek lasa IV, Agnieszka Barcichowska klasa IV, Paulina Bińczyk klasa IV, Marcin Bzdenga klasa IV, Krzysztof Januszewicz klasa IV, Piotr Skarboń klasa VI
Współpracujacy nauczyciele:
Podziękowania:
Serdecznie dziękujemy wszystkim uczniom i nauczycielom Szkoły Podstawowej nr 1 w Olszynie, zaangażowanym w pracę nad projektem “Parki i ogrody oczami młodzieży” oraz osobom pomagającym dzieciom w pracy przy projekcie.

Ładowanie danych ...