Gmina Dobrodzień leży na pograniczu regionu geograficznego zwanego Garbem Woźnickim, który wchodzi w skład Wyżyny Śląskiej. Dobrodzień to miasto należące do województwa opolskiego. Na jego terenie krzyżują się szlaki komunikacyjne: Opole - Częstochowa i Gliwice - Poznań. Ludność gminy Dobrodzień liczy około 10.700 mieszkańców, w tym około 4.200 zamieszkuje Dobrodzień. Na terenie Dobrodzienia znajduje się zabytkowy park o charakterze naturalistycznym, pełniący funkcje ogólnodostępnego parku miejskiego przeznaczonego do wypoczynku czynnego i biernego, wzbogaconego o elementy dydaktyczne.

Zarząd nad parkiem o powierzchni około 3,5 ha sprawuje Urząd Miasta i Gminy w Dobrodzieniu. Walory zabytkowe z uwagi na znaczne przekształcenia drzewostanu są niewielkie, jednakże obiekt z uwagi na zachowanie części pierwotnych zadrzewień oraz umiejscowienie w centrum miasta stanowi cenny obiekt przyrodniczy. Jego atutami jest zachowany pierwotny układ alejek parkowych. Granice parku wyznacza: od północy budynek poczty i zabudowa domków jednorodzinnych, od południa gimnazjum, od wschodu most z 1610 r. (najstarszy zabytek w Dobrodzieniu), a od zachodu ul. Piastowska.

Historia

Park zarówno w przeszłości jak i obecnie jest miejscem odpoczynku i relaksu dla ludzi. Dobrodzieński park założony został między rokiem 1884 a 1914 kiedy to został osuszony staw, który znajdował się tam od średniowiecza do końca XIX w. Staw ten określony był mianem "zamkowego" ("Schlossteich"); przy nim, pierwotnie zlokalizowany był młyn, a w latach 1769-1893 wielki piec oraz towarzyszące mu urządzenia hutnicze.

Granice parku wytyczały: od południa - droga przejazdowa do folwarku, od zachodu - droga (obecnie ulica Piastowska), od północy - ogrody ciągnące się wzdłuż obecnej ulicy Parkowej, a od wschodu - zabudowa zamku. Park od pierwszych lat swojego istnienia, był i jest nadal atrakcją dla wielu osób, gdzie mogą miło i spokojnie spędzić czas.

Park założony był w sposób nieskomplikowany - cały teren obiegała jedna alejka nieregularną pętlą. Przecinały go dwa skanalizowane strumienie załamujące się pod kątem prostym, by połączyć się w jeden ciek w jego środkowej części. Po drodze w kilku miejscach przecinały obwodnicę parku. Skład drzewostanu w dobrodzieńskim parku nie był zbyt urozmaicony. Drzewa skupione były głównie na obrzeżach parku. Wynikało to z wykorzystania częściowo dawnego zadrzewienia nadbrzeżnego parku. Najpopularniejszymi drzewami w parku były drzewa iglaste i liściaste. Wśród drzew iglastych występowały pierwotnie: świerki, cyprysik groszkowy oraz żywotnik zachodni, natomiast wśród drzew liściastych przede wszystkim występowały dęby oraz jesiony, ponadto pojedyncze egzemplarze innych drzew: kasztanowiec, topola czarna. Wraz z biegiem czasu i wydarzeń park zaczął się zmieniać.

W okresie międzywojennym nastąpiły zmiany w układzie parku - dojazd do folwarku miał wytyczony nowy przebieg - nieco na południe. Wzdłuż drogi posadzono kasztanowce oraz utworzono grupę daglezji. W części północnej, przy której biegła granica parku zbudowano domy, co zmniejszyło nieco teren parku. Nastąpiło także przesunięcie koryta strumienia poprzez nadsypanie terenu. Z tego okresu pochodziły też (nie zachowane) pergole z różami wzdłuż alejki centralnej oraz tzw. scena - usytuowany drewniany obiekt z zadaszoną estradą w środkowej części parku. Naprzeciwko budynku nadleśnictwa zlokalizowano także pomnik poległych w I wojnie światowej, zaś w części południowej urządzono staw z wyspą.

W latach 70. XX wieku nastąpiła zmiana w wyglądzie parku. Na miejscu rozebranej gorzelni utworzono amfiteatr, likwidując przy tym "scenę", a także pergole. Wytyczono nowe alejki, przy których założono oświetlenie. W części południowej usypano groblę z zastawkami mająca służyć urządzeniu w okresie zimowym naturalnego lodowiska. Niestety na skutek braku konserwacji cały obiekt uległ bardzo szybko zniszczeniu. Dziś park jest odnowiony, wrócił do dawnej świetności. Nie ma w nim jednak amfiteatru ani lodowiska, natomiast powstał plac zabaw dla dzieci oraz ścieżka dydaktyczna. Obecnie właścicielem parku miejskiego jest miasto i gmina Dobrodzień.

Przyroda

Na zabytkowy park miejski składają się przede wszystkim liczne okazałe drzewa oraz polany porośnięte trawą. Na szczególną uwagę zasługują:
. dąb szypułkowy - o średnicy pnia 93cm
. jesion pensylwański - średnica 93cm
. dąb szypułkowy - średnica pnia 100cm
. jesion pensylwański - średnica 111cm
. kasztanowiec biały - średnica pnia 117cm,
które ze względu na rozmiary i pokrój mogą zostać uznane za egzemplarze pomnikowe.

Spośród gatunków obcych na terenie występują jesiony pensylwańskie, cyprysik groszkowy oraz żywotnik zachodni. Bardzo licznie na terenie parku występują jesiony wyniosłe, topole czarne oraz kasztanowce białe, które wykazują oznaki żerowania szrotówka kasztanowcowiaczka. Na korze drzew występują porosty o budowie skorupiastej i listkowatej. W południowej części parku około 40% drzew porośniętych jest bluszczem pospolity. Wczesną wiosną zakwita tu obficie zawilec gajowy i fiołek wonny. Krzewy występują w skupiskach. Są to głównie bez czarny, tawlina jarzębolistna, dereń, śnieguliczka oraz pojedynczo tawuła van Houtte"a. Od strony ulicy Piastowskiej granicę parku wyznacza strzyżony żywopłot z głogu. Pomiędzy drzewami występują rozległe polany.

Walory estetyczne parku podkreślają rabaty kolorowych kwiatów. Na terenie parku można spotkać następujące gatunki drzew:
- robinia biała,
- leszczyna pospolita,
- brzoza brodawkowata,
- wiąz szypułkowy,
- dąb szypułkowy,
- cis pospolity,
- klon jawor,
- olsza czarna,
- wierzba krucha,
- jarząb pospolity,
- śliwa ałycza,
- klon zwyczajny,
- jesion pensylwański,
- kasztanowiec biały,
- grab pospolity,
- modrzew europejski,
- świerk pospolity,
- świerk kłujący,
- głóg ostrogowy,
- lipa drobnolistna,
- cyprysik groszkowy,
- czeremcha pospolita.

Ścieżka

Ścieżka dydaktyczno-przyrodnicza biegnie po trasach alejek parkowych i przechodzi przez główne zbiorowiska roślinne. Spacerując po parku można odpocząć na pięknych stylizowanych ławkach nawiązujących do zabytkowego charakteru parku. Przy głównym wejściu do parku tzn. od strony ulicy Piastowskiej znajduje się tablica informacyjna z opisem historii parku oraz przebiegiem alejek parkowych.
 

1. Rozpoczynamy spacer aleją kierując się ku wschodniej części parku. Po stronie lewej obserwujemy okazałą robinię białą, jesion pensylwański, wierzbę białą a stronę prawą porastają brzozy, olsze i świerki.
 

2. Przechodzimy przez mostek z ciekiem wodnym - jest to rzeczka Myślinka. Z lewej strony w oddali widzimy najstarszy zabytek Dobrodzienia - most z 1610 roku. Przed nami znajduje się tablica z opisem drzew i krzewów występujących w parku. Obserwujemy kolejne gatunki drzew jak jesion wyniosły, świerk pospolity (po stronie prawej) oraz brzozy, dąb, lipę drobnolistną, topolę białą, olszę czarną, wierzbę białą i kasztanowca białego (po stronie lewej).
 

3. Znajdujemy się w środkowej części parku, wokół nas rozlegle polany porośnięte trawą i pojedynczymi egzemplarzami drzew. Jest tutaj plac zabaw dla dzieci. Przed nami kolejna tablica informacyjna przedstawiająca ptaki parkowe wraz z ptasim zegarem, na którym zaznaczono godziny śpiewu różnych gatunków ptaków, których możemy posłuchać siedząc na ławeczce.
 

4. Idziemy dalej, kierując się ku południowej części parku, mijając kolejną tablicę informacyjną przedstawiającą gatunki płazów oraz cykl rozwojowy żaby. Tuż za tablicą występuje teren grząski i podmokły - doskonałe miejsce do rozrodu płazów. Kiedyś był tutaj staw, dzisiaj teren ten porasta roślinność bagienna.
 

5. Mijamy kolejny mostek i docieramy do ostatniej części parku, którą tworzy zwarta ściana drzew. Występują tutaj brzozy, dęby, lipy oraz wysokie topole, olsze i rząd kasztanowców. Runo parku jak i drzewa porasta bluszcz. Panują tu odmienne warunki niż w pozostałych częściach parku. Kończymy nasz spacer po parku i wychodzimy od strony ulicy Piastowskiej.

Bibliografia

Osadnik Irena, Dobrodzień. Monografia Miasta 1374-1939, Dobrodzień 2004
Aas Gregor, Riedmiller Andreas, Encyklopedia kieszonkowa. Drzewa, Warszawa 1993
Lippert Wolfgang, Podlech Dieter, Encyklopedia kieszonkowa. Kwiaty, Warszawa 1994
Strona Urzędu Miasta i Gminy Dobrodzień, http://www.dobrodzien.pl
Strona internetowa Paweł Mrozek, http://dobrodzienianin.net

Uwagi

W 2003 roku Rada Miasta i Gminy wraz z panią Burmistrz Lidią Kontny przy pomocy Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zrealizowała projekt rewaloryzacji parku. Prace polegały na:
- usunięciu drzew martwych i powalonych;
- cięciu pielęgnacyjnym drzew i zabiegach leczniczych;
- wytyczeniu alejek;
- uregulowaniu cieków wodnych;
- odnowieniu murawy.
Działania, które podjęto nie zaburzyły dawnej kompozycji parkowej, zachowano skład i zasięg drzewostanu oraz odtworzono przebieg głównych alejek.
Nowymi elementami parku są:
- plac zabaw dla dzieci;
- stylizowane ławki i kosze na odpadki;
- ścieżka dydaktyczna z tablicami opisującymi historię, plan parku, zbiorowiska roślinne oraz występujące tu zwierzęta.
Niektóre okazy drzew zostały oznaczone tabliczkami zawierającymi polską i łacińską nazwą gatunkową. W ten sposób park uzyskał funkcję dydaktyczną.

Autorzy

Autorem pierwotnej wersji opisu parku powstałej w ramach projektu "Parki i ogrody oczami młodzieży" jest:
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Dobrodzieniu
ul. Oleska 7
46-380 Dobrodzień
e-mail: zsdobrodzien@poczta.onet.pl
Opiekun grupy:
Jolanta Parys 
Autorzy opisu:
uczniowie klasy II LO - członkowie szkolnego ekozespołu: Sabina Gaś i Agata Kozakiewicz - cześć opisowa, Nicole Szlezinger - część plastyczna, Justyna Respondek - część fotograficzna, Weronika Kabot, Adrian Mrozek, Tomasz Kwolek i Waldemar Parkitny - część komputerowo-internetowa
Współpracujacy nauczyciele:
mgr Anna Głąb - nauczyciel historii
Podziękowania:
Serdecznie dziękujemy Urzędowi Miasta i Gminy w Dobrodzieniu, pracownikom referatu rozwoju gospodarczego, inwestycji i ochrony środowiska za udostępnienie danych i doradztwo merytoryczne.

Ładowanie danych ...